 |
|
Gần đây hàng loạt các dự án điện mặt trời phải cắt giảm công suất gây khó khăn trong việc trả nợ ngân hàng. |
Một số nhà đầu tư cho biết, họ đã nhận được yêu cầu giảm công suất từ Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), điều này sẽ ảnh hưởng đến phương án tài chính, khả năng trả nợ ngân hàng, nhất là khi đa phần dự án phụ thuộc 70-80% vốn vay tín dụng.
Không hạn chế cho vay
Thời gian qua, nhiều chính sách ưu tiên hỗ trợ phát triển điện mặt trời như giảm thuế, hỗ trợ về giá điện… đã góp phần giúp nguồn năng lượng tái tạo và các dự án điện mặt trời mái nhà được đẩy mạnh. Cùng với cơn sốt đầu tư vào các dự án điện mặt trời, hàng chục ngàn tỷ đồng đã được các ngân hàng bơm ra cho vay.
Thậm chí nhiều ngân hàng còn thiết kế gói tín dụng riêng cho lĩnh vực này, với lãi suất ưu đãi và tỷ lệ tài trợ vốn từ 70-85% tổng dự án, lãi suất giảm sâu tới 2%/năm so với mức lãi suất hiện hành
Ví dụ, ngân hàng Bản Việt có gói tín dụng 950 tỷ đồng ưu tiên cho các dự án đầu tư năng lượng điện mặt trời; Sacombank có chương trình cho vay dự án điện mặt trời với lãi suất ưu đãi 8,5%/năm trong năm đầu, thời gian vay tối đa 8 năm.
Tương tự, TPBank còn thiết kế riêng gói tín dụng “Tài trợ dự án điện mặt trời mái nhà dành cho doanh nghiệp”. Đáng chú ý, với gói tín dụng này, TPBank nhận chính hệ thống hiện mặt trời mái nhà làm tài sản bảo đảm cho khoản vay mà không yêu cầu bổ sung thêm bất cứ bất động sản nào khác.
Ngoài ra, còn hàng loạt ngân hàng khác như: VietinBank, Vietcombank, BIDV, Agribank, SHB, HDBank, OCB… cũng cam kết cho vay các dự án điện mặt trời. Có thể thấy dư nợ mà các ngân hàng cho vay lĩnh vực này cũng đã lên tới hàng chục ngàn tỷ đồng. Dù vậy, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước cho biết, điện mặt trời không nằm trong danh mục hạn chế cho vay, thậm chí đang được khuyến khích vì cả nước đang thiếu điện.
Tuy nhiên, việc đầu tư ồ ạt vào các dự án điện mặt trời dẫn tới quá tải lưới điện, gây khó khăn trong công tác vận hành hệ thống điện quốc gia, nhất là do đại dịch COVID - 19 đang tác động theo hướng bất lợi, dẫn tới nhu cầu sử dụng điện giảm. Vì vậy gần đây hàng loạt các dự án điện mặt trời phải cắt giảm công suất.
Chưa đáng lo?
Nhà đầu tư một dự án điện mặt trời tại xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận cho biết, mấy tháng nay "khóc ròng" vì điện phát lên lưới bị bên mua là điện lực địa phương cắt luân phiên. Do giảm phát điện, nguồn thu của doanh nghiệp này giảm 20% so với thời điểm được phát 100% lên lưới, khiến họ phải "cắn răng" bỏ thêm tiền túi để trả nợ ngân hàng.
“Nếu tình trạng này vẫn tiếp tục kéo dài, nguy cơ mất khả năng trả nợ ngân hàng là rất lớn”, doanh nghiệp này cho hay.
Theo tính toán, với 70% vốn vay ngân hàng, phía cho vay căn cứ vào hiệu quả của dự án dựa trên lượng bức xạ, số giờ nắng, dự kiến sản lượng điện… để thẩm định và quyết định thời gian trả nợ của doanh nghiệp là 7 năm.
Theo đó, trong trường hợp được phát hết 100% công suất, đến năm thứ 8 trở đi, doanh nghiệp mới "sạch nợ" và bước vào giai đoạn thu hồi 30% vốn đối ứng. "Cắt giảm phát điện khiến kế hoạch trả nợ của chúng tôi bị ảnh hưởng nặng nề, nếu không cầm cự được lâu dài thì khả năng phát sinh nợ xấu là rất lớn", chủ doanh nghiệp này lo lắng.
Liên quan đến việc các dự án phải giảm công suất vì lưới điện bị quá tải, dẫn đến khả năng trả nợ của chủ đầu tư bị ảnh hưởng, nguy cơ nợ xấu gia tăng, lãnh đạo nhiều ngân hàng cho rằng, xét về tỷ trọng, tín dụng điện mặt trời chỉ chiếm khoảng 1% tổng dư nợ. Hơn nữa, các ngân hàng cũng giải ngân theo giai đoạn và yêu cầu chủ đầu tư có vốn đối ứng, chứ không giải ngân ồ ạt.
Ngoài ra, các ngân hàng khi cho vay đều thẩm định kỹ dự án đó phải nằm trong quy hoạch, có hợp đồng đấu nối vào lưới điện quốc gia.
“Hiện nay Chính phủ yêu cầu Bộ Công thương, EVN rà soát tổng thể việc triển khai dự án, xử lý vấn đề phát sinh, thực hiện kiểm tra, thanh tra về phát triển điện mặt trời và nghiên cứu chính sách để quản lý có hiệu quả. Vì vậy, tình trạng này sẽ sớm được giải quyết”, đại diện một ngân hàng cho hay.
Mặc dù, về phía Ngân hàng Nhà nước, đến nay chưa đưa ra cảnh báo nào về tín dụng điện mặt trời, tuy nhiên, ông Nguyễn Tuấn Anh, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế thừa nhận, việc đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo gặp nhiều khó khăn do thời gian hoàn vốn dài, chi phí đầu tư lớn, rủi ro cho thị trường. Mặt khác, nguồn vốn huy động của các tổ chức tín dụng thường là ngắn hạn, huy động theo chi phí vốn thương mại trên thị trường.
Huyền Anh
