Mùa cao điểm Tết Nguyên đán luôn là dịp nhu cầu thanh khoản tăng cao trong nền kinh tế và Ngân hàng Nhà nước thường phải bơm ròng lượng vốn lớn hỗ trợ hệ thống cân đối, cũng như gián tiếp bình ổn lãi suất.
Từ đầu tuần này, Ngân hàng Nhà nước đã nới kỳ hạn hỗ trợ nguồn từ 14 ngày lên 28 ngày. Việc điều chỉnh nhằm tạo điều kiện nguồn vốn hỗ trợ cho hệ thống sẽ vắt qua Tết Nguyên đán và dần đáo hạn sau đó.
Các ngân hàng bước vào những ngày cao điểm phục vụ thanh toán, chi trả dịp Tết Nguyên đán 2022. |
Với kỳ hạn được nới lên gấp đôi như trên, lãi suất trở nên “rẻ" đi vì vẫn giữ nguyên mức 2,5%/năm. Bởi trên thị trường liên ngân hàng hoặc trong giao dịch thông thường, lãi suất cho vay hoặc tiền gửi sẽ tăng lên hoặc cao hơn khi kỳ hạn dài hơn.
Chẳng hạn, Ngân hàng Nhà nước công bố tại ngày 18/1 lãi suất trên thị trường liên ngân hàng kỳ hạn 1 tháng là 2,4%/năm, nhưng với kỳ hạn dài hơn, lãi suất cao hơn nhiều. Cụ thể, kỳ hạn 6 tháng là 4,04%/năm và 9 tháng là 4,02%/năm.
Phiên đầu tuần này, cùng với điều chỉnh trên, nhà điều hành chính sách tiền tệ tiếp tục giữ thông điệp sẵn sàng tạo nguồn lớn khi chào thầu quy mô tới 5.000 tỷ đồng, nhưng không có phát sinh giao dịch – trạng thái kéo dài thời gian qua.
Cuối tháng 9/2020, Ngân hàng Nhà nước đã điều chỉnh giảm lãi suất chào mua giấy tờ có giá thông qua nghiệp vụ thị trường mở từ 3%/năm xuống 2,5%/năm. Việc điều chỉnh nhằm hỗ trợ nền kinh tế ứng phó với đại dịch COVID-19.
Điều này cũng dễ hiểu bởi lẽ, thông thường lãi suất liên ngân hàng vọt qua mức lãi suất mà Ngân hàng Nhà nước cho vay thì các giao dịch này mới xuất hiện. Hiểu đơn giản, các tổ chức tín dụng vay mượn nhau trước với lãi suất rẻ, chỉ khi nào lãi suất cao quá mới sử dụng đến vốn từ nhà điều hành.
Tuy nhiên, trong hai phiên gần nhất, 18 và 19/1, trên thị trường này đã lần lượt xuất hiện các giao dịch với quy mô lớn dần. Phiên 18/1 đã có 209,9 tỷ đồng được bơm ra. Phiên 19/1 tiếp tục có thêm 478,99 tỷ đồng trúng thầu.
Theo giới chuyên môn nhận định, sau khi Ngân hàng Nhà nước nới kỳ hạn, mức lãi suất cho vay đã tiệm cận với lãi suất trên thị trường liên ngân hàng cùng kỳ hạn, giúp các ngân hàng đang “căng” thanh khoản sẽ được tiếp cận được nguồn vốn rẻ.
Như vậy, qua hai phiên liên tiếp Ngân hàng Nhà nước đã bơm ròng gần 689 tỷ đồng. Điều này cũng không phải là mới vì cuối năm thường là giai đoạn cao điểm của thị trường, các ngân hàng phải cân đối nguồn vốn cho nhu cầu phát sinh đột biến. Nhìn lại các năm trước đó, hoạt động giao dịch trên thị trường mở cũng thường diễn biến sôi động trong thời điểm cuối năm và có thể kéo dài đến hết kỳ Tết Nguyên đán.
Sau thời điểm này, dòng tiền lại nhanh chóng quay trở lại hệ thống ngân hàng và nguồn bơm ròng đó lại lần lượt đáo hạn trả lại Ngân hàng Nhà nước.
Trong diễn biến liên quan đến thanh khoản, theo Trung tâm Phân tích Chứng khoán SSI (SSI Research), tăng trưởng tín dụng tiếp tục ghi nhận mức tăng tương đối mạnh trong những ngày cuối tháng 12, khi thông tin từ Ngân hàng Nhà nước cho biết tính đến cuối tháng 12, tín dụng đạt 10,4 triệu tỷ đồng, tăng 13,5% so với cuối năm 2020.
Như vậy, tương tự như diễn biến cuối năm 2020, tín dụng đã tăng tốc trong giai đoạn cuối năm 2021 khi chỉ tính trong tháng 12, các ngân hàng thương mại đã cho vay thêm khoảng 253 nghìn tỷ đồng, tăng 38% so với tổng mức cấp tín dụng mới trong tháng 11.
Trong năm 2022, tăng trưởng tín dụng được kỳ vọng ở mức 14% và Ngân hàng Nhà nước tiếp tục theo đuổi chính sách tiền tệ nới lỏng, tập trung vào gói hỗ trợ lãi suất và mục tiêu có thể cắt giảm lãi suất cho vay tối thiểu 0,5%-1% trong 2 năm.
Tuy nhiên, Ngân hàng Nhà nước định hướng dòng vốn từ các tổ chức tín dụng sẽ tập trung ưu tiên cho lĩnh vực sản xuất, kinh doanh; lĩnh vực khó khăn do dịch như du lịch, vận tải, lưu trú… Trong khi đó, dòng vốn vào bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp, chứng khoán… sẽ được kiểm soát chặt chẽ, thậm chí chặt hơn năm 2021.
Thanh Hoa