Thời gian qua, có một số ngân hàng nước ngoài đã từ bỏ cuộc chơi như ANZ Việt Nam bán toàn bộ mảng bán lẻ tại thị trường Việt Nam, cùng một số ngân hàng khác cũng đã thoái vốn khỏi các đối tác cùng ngành trong nước.
Những câu chuyện gần đây trong ngành ngân hàng như Commonwealth Bank of Australia vừa bán lại cho VIB; Techcombank mua lại 19,41% cổ phần, tương đương hơn 172 triệu cổ phiếu của HSBC; ANZ Việt Nam mới cho biết đã bán toàn bộ mảng dịch vụ ngân hàng bán lẻ tại Việt Nam cho Shinhan Việt Nam… khiến dư luận không thể không đặt ra nhiều nghi vấn.
Chuyện gì đang xảy ra?
Đánh giá về động thái này của các ngân hàng ngoại, chuyên gia tài chính – ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu cho rằng đây là một xu hướng đáng lo ngại, cho thấy thị trường tài chính Việt Nam tiềm ẩn nhiều rủi ro và không mang lại lợi nhuận kỳ vọng cho các nhà đầu tư ngoại.
“Có lẽ các ngân hàng phương Tây đang dần thấy hoạt động kinh doanh ngân hàng Việt Nam có quá nhiều rủi ro và không tạo ra lợi nhuận trong khi có rất nhiều thị trường béo bở khác thu hút dòng vốn của họ”, ông Hiếu nhận định.
Phân tích nguyên nhân, theo ông Hiếu, đối với các ngân hàng ngoại, quy trình quản trị doanh nghiệp như thế nào rất quan trọng. Họ đã quen với việc quản trị theo chuẩn mực quốc tế trong khi các ngân hàng Việt Nam thường được điều hành theo kiểu “gia đình” bởi những cổ đông lớn.
Bên cạnh đó, quản trị rủi ro lỏng lẻo, quản trị doanh nghiệp còn hạn chế, môi trường kinh doanh khó khăn, cùng với nợ xấu vẫn ở mức cao mặc dù Chính phủ đang rốt ráo xử lý… là những nguyên nhân làm giảm tính hấp dẫn của các ngân hàng Việt Nam.
Ngoài ra, cũng có ý kiến cho rằng, dù đã có nhiều cải thiện, song kết quả kinh doanh của các ngân hàng Việt Nam thời gian qua chưa hiệu quả, khiến lợi nhuận và cổ tức của các ngân hàng giảm đi. Các ngân hàng ngoại vì điều này cũng do dự về việc đi hay ở.
Đồng thời, các ngân hàng ngoại tại thị trường Việt Nam không chịu được sức ép cạnh tranh nên khó phát triển mở rộng, nhất là trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, chi phí hoạt động cao, quy mô khó mở rộng và lợi nhuận chưa đạt được như mong muốn.
Tại thị trường Việt Nam hiện nay có tám ngân hàng 100% vốn nước ngoài đang hoạt động là ANZ Việt Nam, Hong Leong Việt Nam, HSBC Việt Nam, Shinhan Việt Nam, Standard Chartered Việt Nam, Woori Bank (Hàn Quốc), CIMB Bank Berhad và Public Bank Berhad (Malaysia).
Dự kiến trong năm nay sẽ có thêm ngân hàng nữa tham gia là United Overseas Bank (UOB) của Singapore. Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước mới đây vừa cho biết đã chấp thuận bán lại một ngân hàng 0 đồng cho một ngân hàng nước ngoài.
|
Quản trị rủi ro lỏng lẻo, quản trị doanh nghiệp còn hạn chế, môi trường kinh doanh khó khăn, cùng với nợ xấu vẫn ở mức cao mặc dù Chính phủ đang rốt ráo xử lý… là những nguyên nhân làm giảm tính hấp dẫn của các ngân hàng Việt Nam.
Lý do chính là gì?
Thực tế thời gian qua, các ngân hàng trong nước cũng đang lên kế hoạch lấy lại thị phần của mình và tiếp tục tự thân phát triển, sáng tạo để vươn lên. Qua đó, việc chủ động mua bán – sáp nhập với các ngân hàng ngoại cũng được triển khai tích cực.
Song trước việc các ngân hàng ngoại đang có dấu hiệu rút dần khỏi thị trường Việt Nam, trái ngược với một số chuyên gia cho rằng đây là điều đáng lo ngại, theo nhiều ý kiến, hiện tượng này chỉ là một vài trường hợp riêng lẻ, chưa thể coi là xu hướng.
Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng Giám đốc ngân hàng Phương Đông (OCB), cho rằng động thái rút chân khỏi thị trường Việt Nam của một số ngân hàng ngoại chưa phải là xu hướng vì đây đều là những ngân hàng toàn cầu, luôn có các chiến lược kinh doanh riêng trong từng thời kỳ.
“Với những thị trường được các ngân hàng này đánh giá là chưa hiệu quả như mong muốn hoặc do cạnh tranh quá quyết liệt, việc rút lui là điều bình thường và diễn ra tại nhiều thị trường mà không chỉ riêng tại Việt Nam”, ông Tùng nói.
Đồng tình với quan điểm của ông Tùng, Ts. Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính – ngân hàng, cho rằng, so với vài năm trước, hệ thống ngân hàng ở thời điểm hiện nay có nhiều yếu tố tích cực như: cổ phiếu ngân hàng tăng mạnh, tính bình quân tăng trưởng 15 – 16%, hành lang pháp lý thông thoáng hơn, hệ số P/E tại Việt Nam hấp dẫn hơn so với khu vực.
Trên thực tế, các ngân hàng ngoại cũng đánh giá cao thị trường Việt Nam, nhất là mảng bán lẻ. Một số ngân hàng ngoại còn đặt mục tiêu mở rộng và chiếm lĩnh mảng bán lẻ như HSBC.
Ông Sabbir Ahmed, Giám đốc Toàn quốc Khối dịch vụ tài chính cá nhân và quản lý tài sản HSBC Việt Nam, khẳng định mảng bán lẻ vẫn là một mảng kinh doanh quan trọng của HSBC trong thời gian tới tại thị trường Việt Nam.
Do đó, theo các chuyên gia, lý do chính là các ngân hàng ngoại thay đổi chiến lược kinh doanh vì nếu duy trì như hiện nay sẽ không có lợi bằng việc rút vốn về và đầu tư vào nơi khác.
Theo ông Hiếu, cho dù môi trường kinh doanh có đang kém hấp dẫn, song để hấp dẫn được sự đầu tư của các ngân hàng ngoại, hệ thống ngân hàng trong nước cũng cần thay đổi cách thức hoạt động, trở nên linh hoạt và chuyên nghiệp hơn, đồng thời phải tái cơ cấu một cách toàn diện, vững bền hơn sẽ thu hút được các ngân hàng nước ngoài.
Huyền Anh
