Thời gian gần đây, hàng loạt các ngân hàng thương mại (NHTM) ồ ạt mở rộng phạm vi hoạt động ra nước ngoài với nhiều mô hình như lập văn phòng đại diện, chi nhánh hay ngân hàng con…
Theo các chuyên gia ngành tài chính, việc mở rộng hoạt động ra nước ngoài không những giúp ngân hàng mở rộng thị trường, tìm kiếm thêm khách hàng mới, mà còn giúp phân tán rủi ro và tăng vị thế, tầm ảnh hưởng của ngân hàng Việt trong khu vực mà còn hỗ trợ các doanh nghiệp Việt khi đầu tư ra nước ngoài.
“Xuất ngoại” trong khu vực
Tính đến hết tháng 8/2016, Việt Nam có hơn 10 ngân hàng đã mở rộng phạm vi hoạt động sang các nước trong khu vực như Lào, Campuchia, Myanmar, Singapore, Hồng Kông, Pháp, Đức…Trong đó, hai thị trường có số lượng ngân hàng “đổ bộ” nhiều nhất là Lào và Campuchia, với tổng số 10 ngân hàng và hàng chục chi nhánh đang hoạt động.
Ông Bùi Huy Thọ, Vụ trưởng Vụ Quản lý cấp phép các tổ chức tín dụng (Ngân hàng Nhà nước), cho rằng mở rộng hoạt động ra nước ngoài cũng là một trong những giải pháp gia tăng sức cạnh tranh của các ngân hàng trong nước, trong bối cảnh nhiều ngân hàng nước ngoài tăng hiện diện tại Việt Nam.
Thực tế, rất nhiều ngân hàng Việt đầu tư ra nước ngoài đã có những bước phát triển, tạo được uy tín với khách hàng như Vietcombank có văn phòng đại diện tại Singapore và công ty con tại Hồng Kông; BIDV, SHB mở chi nhánh, văn phòng đại diện tại Campuchia; Sacombank, MB mở chi nhánh ở Lào, Campuchia…
|
Hàng loạt các ngân hàng thương mại ồ ạt mở rộng phạm vi hoạt động ra nước ngoài
Mới đây, SHB chính thức khai trương ngân hàng 100% vốn nước ngoài tại Campuchia. Ngân hàng SHB Campuchia có vốn điều lệ 50 triệu USD là ngân hàng con 100% vốn lớn thứ hai của SHB tại thị trường Đông Dương, sau Ngân hàng SHB Lào (thành lập đầu năm nay).
Ông Phạm Xuân Sơn, Giám đốc SHB Chi nhánh Campuchia, cho biết sau 4 năm chính thức đi vào hoạt động, SHB Chi nhánh Campuchia tiếp tục duy trì đà tăng trưởng và phát triển ổn định, đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế – xã hội tại Campuchia.
Nhờ chiến lược kinh doanh hợp lý, tính đến cuối năm 2015, tổng tài sản SHB Campuchia đạt gần 240 triệu USD; huy động vốn đạt gần 21 triệu USD; dư nợ cho vay khách hàng_ năm 2015 đạt gần 205 triệu USD; lợi nhuận đạt trên 2 triệu USD; tỷ lệ nợ xấu ở mức thấp chỉ 0,05%.
Có thể thấy rằng các ngân hàng “nhắm” tới nhiều nhất vào thị trường các nước khu vực ASEAN bởi đây là những nền kinh tế được đánh giá là mới nổi, nhiều tiềm năng.
Hơn nữa, theo các chuyên gia, các thị trường tại ASEAN có đường biên giới gần với Việt Nam, có sự tương đồng về truyền thống văn hóa và thương mại, lượng hàng hóa giao thương của doanh nghiệp Việt Nam khá lớn.
Vì thế, sự hiện diện của các ngân hàng Việt Nam tại hai thị trường này có thể phục vụ hoạt động của các doanh nghiệp Việt Nam liên quan tới vốn, phương tiện thanh toán, kinh doanh ngoại tệ…
Trong khi đó, đánh giá của Hiệp hội Các nhà đầu tư nước ngoài sang Lào, Campuchia, hiệu quả đầu tư của các ngân hàng Việt Nam sang Lào, Campuchia thời gian qua khá tốt. Quan trọng hơn, việc các ngân hàng nội tăng cường “xuất ngoại” đã thúc đẩy được hoạt động giao thương giữa Việt Nam với các nước trong khu vực.
Rủi ro thường trực
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng khuyến cáo, khi đầu tư ra nước ngoài, các ngân hàng cũng phải đối mặt với nhiều rủi ro và áp lực. Do vậy, bên cạnh sự tự lực của các ngân hàng thương mại, NHNN và cơ quan quản lý cũng phải có những biện pháp hỗ trợ, giúp đỡ và quản lý việc ngân hàng đầu tư ra nước ngoài.
Trước việc đầu tư ồ ạt của các NHTM ra nước ngoài thời gian qua, mới đây, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành Thông tư 10/2016/TT-NHNN hướng dẫn đầu tư gián tiếp ra nước ngoài. Theo đó, doanh nghiệp đầu tư gián tiếp ra nước ngoài phải thông qua cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư chứng khoán, trái phiếu, tín phiếu, kỳ phiếu của Chính phủ
Ngoài ra, tỷ lệ đầu tư an toàn của tổ chức tự doanh là NHTM, công ty tài chính tổng hợp là 7% vốn tự có. Đồng thời, các ngân hàng phải đảm bảo tuân thủ các quy định hiện hành của pháp luật về giới hạn, tỷ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động của ngân hàng thương mại, công ty tài chính tổng hợp.
Tuy vậy, các chuyên gia cũng cảnh báo rằng các NHTM vẫn phải thận trọng nghiên cứu thị trường trước khi đầu tư bởi sự cạnh tranh ở những thị trường này vô cùng khốc liệt.
Mỗi một thị trường sẽ có “luật chơi” riêng của nước này. Điển hình như với quy định tất cả chi nhánh ngân hàng ngoại đều phải gửi một số tiền nhiều chục triệu USD trong Ngân hàng Trung ương Myanmar mà không được trả lãi, gây tốn kém không nhỏ cho các ngân hàng ngoại.
Ngoài ra, tất cả ngân hàng ngoại đều chỉ được cấp giấy phép hoạt động hạn chế, không được phục vụ khách hàng cá nhân hay doanh nghiệp bản địa, trừ khi hợp tác với ngân hàng của Myanmar.
Ngoài áp lực cạnh tranh, ngân hàng Việt còn phải đối mặt với những rủi ro tài chính, nợ xấu do những thị trường mà ngân hàng Việt đầu tư đa phần còn kém phát triển.
Quy mô vốn nhỏ, năng lực quản lý, tài chính, công nghệ, nhân lực, sự khác biệt về văn hóa, pháp lý… hạn chế cũng khiến các ngân hàng nội khó vươn tới những thị trường phát triển.
Thành Vinh
