Tại cuộc họp báo chuyên đề về “Thị trường trái phiếu năm 2016 và định hướng phát triển trong các năm tiếp theo”, đại diện Bộ Tài chính đã trả lời nhiều câu hỏi của các phóng viên liên quan đến thị trường trái phiếu đang rất được quan tâm. Một trong số đó là liệu việc phát hành TPCP, lãi suất TPCP có ảnh hưởng đến thị trường vốn cho doanh nghiệp (DN)?
Thanh khoản thị trường tăng
Tại cuộc họp báo, bà Phan Thị Thu Hiền, Vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng (Bộ Tài chính) cho biết, tổng khối lượng TPCP phát hành trong năm 2016 là 281.750 tỷ đồng, tương đương 98,3% kế hoạch phát hành năm. Trong số này, 91% khối lượng phát hành có kỳ hạn 5 năm trở lên. Kỳ hạn phát hành bình quân đạt 8,71 năm, tăng 1,73 năm so với năm 2015.
Tỷ lệ nhà đầu tư nắm giữ trái phiếu dài hạn đã có sự thay đổi. BHXH, bảo hiểm tiền gửi, DN bảo hiểm tăng từ 23% năm 2015 lên 44,6% năm 2016. Trong khi đó, tỷ lệ nắm giữ trái phiếu của các ngân hàng thương mại giảm từ 77% năm 2015 xuống còn 55,4% năm 2016.
Đặc biệt, so với năm 2015, trái phiếu DN phát hành tăng gấp đôi, đạt 129.636 tỷ đồng, tăng 203,1%, giúp thanh khoản thị trường tăng đáng kể và từng bước trở thành kênh huy động vốn cho các DN.
Trên thị trường thứ cấp, so với năm 2015, khối lượng giao dịch trái phiếu tăng mạnh, bình quân phiên đạt 6.285 tỷ đồng, tăng 72%, giúp thanh khoản thị trường tăng đáng kể.
Kênh phát hành TPCP bảo lãnh và phát hành trái phiếu chính quyền địa phương năm 2016 về cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu huy động vốn của các ngân hàng chính sách để thực hiện các chương trình tín dụng chính sách của Nhà nước và chính quyền địa phương trong việc thực hiện các dự án đầu tư quan trọng, cấp bách thuộc nhiệm vụ chi của địa phương.
|
Mua trái phiếu Chính phủ: Đảm bảo an toàn cho Quỹ Bảo hiểm xã hội
Một thành công quan trọng trên thị trường TPCP được ghi nhận trong năm 2016 là lãi suất giảm khá mạnh. Thông tin tại buổi họp báo, bà Hiền cho hay, lãi suất huy động TPCP kỳ hạn 5 năm, 7 năm hiện đều dưới 6%, trong khi lãi suất cho vay DN kỳ hạn trung và dài hạn là 6 – 7%. Do đó, không tạo sự cạnh tranh về vốn đối với tín dụng cho khu vực DN.
Tiêu biểu là kỳ hạn 5 năm (chiếm 55% tổng khối lượng phát hành kế hoạch) lãi suất còn 4,9%/năm, thấp hơn nhiều so với mức 6,4 – 6,6%/năm của năm 2015. So với mức lãi suất 9%/năm tại kỳ hạn 3 năm của TPCP giai đoạn 2012 – 2014 cho thấy lãi suất TPCP đã giảm kỷ lục.
Chủ động đầu tư
Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, tính đến cuối năm 2016, tổng tài sản của hệ thống ngân hàng là 8,5 triệu tỷ đồng. Tổng dư nợ cho vay chiếm 65% tổng tài sản. Trong khi đó, tổng dư nợ TPCP hệ thống ngân hàng nắm giữ chiếm 8% trên tổng tài sản của ngân hàng. Điều này cho thấy tỷ lệ TPCP chiếm khá nhỏ trong tổng mức đầu tư của các ngân hàng.
Liên quan đến việc Bộ Tài chính vừa chuyển đổi 324.000 tỷ đồng ngân sách Nhà nước vay của BHXH sang hình thức TPCP, bà Hiền cho biết việc thực hiện chuyển từ ngân sách Nhà nước vay bằng hợp đồng sang mua trái phiếu vẫn đảm bảo an toàn cho khoản đầu tư của quỹ BHXH, vì bản chất đều cho Chính phủ vay.
Dẫn chứng cụ thể, bà Hiền nêu, theo Nghị định 30 về đầu tư quỹ BHXH, việc đầu tư quỹ này phải bảo đảm bảo toàn vốn và có tăng trưởng. Trong đó, ưu tiên cho ngân sách Nhà nước vay và mua TPCP.
Ngoài ra, quy định _04/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ nêu rõ hoạt động đầu tư từ quỹ BHXH phải đảm bảo mục tiêu an toàn vốn và có tăng trưởng.
Việc BHXH cho vay đối với ngân sách Nhà nước và TPCP sẽ tăng thêm sản phẩm cho thị trường trái phiếu và tăng tính thanh khoản. Bản thân BHXH cũng linh hoạt và chủ động trong đầu tư, vì nếu cần thanh khoản có thể lấy từ bán trái phiếu trên thị trường để thu hồi vốn.
Mới đây, Kiểm toán Nhà nước vừa công bố báo cáo kiểm toán báo cáo tài chính năm 2015 của BHXH. Theo đó, BHXH cho ngân sách Nhà nước vay lại tới 324.000 tỷ đồng, chiếm 74,46% tổng quỹ. Đây là kênh đầu tư lớn nhất của ngành này trong thời gian qua.
Đầu tư vào TPCP tính đến cuối năm 2015 đạt 45.500 tỷ đồng, chiếm 10,46% tổng quỹ; cho các ngân hàng vay lại 59.629 tỷ đồng, chiếm 13,7% tổng quỹ; đầu tư 6.000 tỷ đồng vào Thủy điện Lai Châu, chiếm 1,38% tổng quỹ.
Tổng cộng, năm 2015, BHXH Việt Nam đã đem 435.129 tỷ đồng đi đầu tư (tăng 65.600 tỷ so với năm 2014). Tổng số lãi thu được là 32.476 tỷ đồng, với mức lãi suất bình quân 8,49%/năm.
Thanh Hoa
