Chất lượng tín dụng đang là nỗi lo của các ngân hàng và chuyên gia. |
Trong quý I/2020, tỷ giá vẫn được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) điều hành ổn định dù thị trường thế giới có nhiều biến động. Thế nhưng, dự báo sang quý II, tỷ giá chịu sức ép tăng do lo sợ về tác động của dịch bệnh đến kinh tế thế giới, sự sụt giảm doanh thu từ ngành du lịch, các thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam bị gián đoạn.
Kiều hối sẽ khó bằng năm ngoái
Tuy nhiên, PGS.TS. Phạm Thế Anh, Kinh tế trưởng - Viện nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), nhận định mức rủi ro này không nhiều, bởi dự trữ ngoại hối hiện đã đạt 84 tỷ USD và NHNN khẳng định sẽ kiểm soát tỷ giá và ổn định tiền tệ tốt nhất, sẵn sàng can thiệp khi cần thiết.
"Có thể thấy, trong quý I, VND giảm xấp xỉ 1%, những quý tới có thể mất giá tăng hơn so với những năm trước", ông Thế Anh nhận định.
Tác động lớn nhất có thể do từ nguồn cung thị trường, sụt giảm khách du lịch, các thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam bị gián đoạn. Ngoài ra có thể do các quỹ đầu tư nước ngoài bán tài sản trên thị trường cổ phiếu rút tiền về. Nên sức ép đối với tỷ giá VND sẽ cao hơn so với những năm trước.
Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, hiện thị trường ngoại tệ phụ thuộc nhiều vào nguồn cung ứng, xuất khẩu. Hầu hết các thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam cũng đang ở trong tâm dịch nên giảm mạnh về nhu cầu nhập khẩu. Do đó, nguồn ngoại tệ cũng gặp trở ngại.
Bên cạnh đó, chuyên gia này dự báo trong năm nay, nguồn kiều hối không đạt được như năm ngoái do kiều bào làm ăn sinh sống ở vùng dịch cũng gặp khó khăn. Cùng với đó, chính sách hỗ trợ của các tổ chức tài chính như ADB cho Việt Nam cũng giảm.
Những nguyên nhân trên khiến nguồn ngoại tệ đầu vào giảm sâu. Trong khi đó, từ nay đến cuối năm, nhu cầu ngoại tệ tăng cao khiến tỷ giá sẽ bị đẩy lên. "Hiện nay, NHNN đang giữ được sự ổn định về tỷ giá nhưng cuối năm sẽ có biến động. Nếu trường hợp xấu nhất, tỷ giá sẽ tiếp tục tăng và mạnh hơn những năm trước", ông Hiếu nhận định.
Thanh khoản khó khăn vào cuối năm
Các chuyên gia cũng bày tỏ nhiều lo ngại với hệ thống ngân hàng trước tác động của dịch bệnh. Theo PGS.TS. Phạm Thế Anh, tăng trưởng tín dụng trong quý I đạt 0,68%, chủ yếu nhờ tháng 3 sau khi NHNN có biện pháp hỗ trợ lãi suất, bơm thanh khoản cho hệ thống.
Đây là mức tăng trưởng khá trong bối cảnh đại dịch bùng phát, tuy nhiên chất lượng tăng trưởng lại là vấn đề khác. Bởi hiện nay, theo ước tính thì có 2 triệu tỷ đồng vay nợ có nguy cơ rơi vào nợ xấu và cũng là nguy cơ kéo lùi những thành quả cải thiện "sức khỏe" hệ thống ngân hàng trong những năm qua.
Đồng thời, tín dụng ra nền kinh tế trong năm nay chủ yếu dưới dạng hỗ trợ doanh nghiệp, người mất việc, hộ gia đình dừng sản xuất. Do đó, tín dụng được thực hiện qua Ngân hàng Chính sách xã hội sẽ lớn hơn nguồn tín dụng qua các ngân hàng thương mại.
Các chuyên gia nhận định, NHNN đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng từ 11-14% tương đương 900 nghìn tỷ đồng, là con số khá tham vọng trong bối cảnh kinh tế suy giảm. Mục tiêu có đạt được hay không phụ thuộc vào việc khống chế dịch bệnh.
Ông Hiếu cho rằng, hiện tại có 3 gói hỗ trợ người dân và doanh nghiệp là gói chính sách tiền tệ lên đến 300 nghìn tỷ đồng, gói hỗ trợ giãn, hoãn thuế 180 nghìn tỷ đồng và hỗ trợ người dân 62 nghìn tỷ đồng. Những gói tín dụng đó sẽ giúp nhiều cho nền kinh tế qua giai đoạn khó khăn này.
Thanh khoản của các ngân hàng đang dư dả, nhưng nếu cuối tháng 6 chưa kiểm soát được dịch bệnh, thì tính thanh khoản của ngân hàng đáng lo, bị tác động mạnh, bởi tiền gửi khách hàng chậm do người lao động mất việc phải rút tiền chi trả cuộc sống hàng ngày.
"Nếu nền kinh tế ngày càng lún sâu vào dịch bệnh không kiểm soát được trong nửa năm sau 2020, thì những gói hỗ trợ cũng không đủ. Kể cả khi các gói hỗ trợ đó được đưa hết vào thị trường thì nguy cơ xảy ra lạm phát cao, nợ công chính phủ sẽ rơi vào khủng hoảng. Do đó, thanh khoản của ngân hàng sẽ thiếu hụt rất lớn", ông Hiếu phân tích.
Chuyên gia này cho rằng, không thể dùng chính sách tiền tệ hay tài khoá để giải quyết vấn đề mà phải đồng bộ với các chính sách khác của Chính phủ. Việc dùng tiền để hoãn nợ, giãn nợ giúp doanh nghiệp có tiền đều cần trong lúc này, nhưng vấn đề cuộc chiến hiện tại không phải là cuộc chiến tiền tệ, mà vấn đề về con người. Làm sao giữ được người lao động trải qua khó khăn này để nền kinh tế sẽ phục hồi sau dịch bệnh.
Thanh Hoa