Kiểm toán Nhà nước (KTNN) vừa công bố kết quả kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC), các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn và tài sản nhà nước năm 2015 của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam, 08 tổ chức tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, hệ thống công nghệ thông tin liên quan đến lập BCTC của ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (VCB) và Chuyên đề việc thực hiện Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD) giai đoạn năm 2011 – 2015.
Nợ xấu chiếm 8,85%
Theo KTNN, năm 2015, thông qua điều hành linh hoạt nghiệp vụ thị trường mở, NHNN đã đảm bảo thanh khoản ổn định cho các TCTD và hỗ trợ mục tiêu ổn định tỷ giá; chính sách tín dụng đã định hướng tập trung ưu tiên lĩnh vực nông nghiệp nông thôn, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao.
Do đó, tăng trưởng tín dụng nền kinh tế đạt 17,26%, cao hơn mức tăng trưởng định hướng (khoảng 13 – 15%). Cùng với đó, các tổ chức tài chính, ngân hàng được kiểm toán đã cơ bản hoàn thành nhiệm vụ được giao, kinh doanh có lãi, đảm bảo các chỉ tiêu an toàn trong hoạt động.
Trong số kết quả được KTNN công bố, số liệu đáng chú ý là, nếu tính đầy đủ cả nợ tồn đọng tại VAMC, nợ được cơ cấu lại, nợ chưa chuyển nhóm nợ xấu theo kết luận thanh tra NHNN, tổng nợ xấu tính đến ngày 31/12/2015 là 476,86 nghìn tỷ đồng, chiếm 8,85% tổng dư nợ.Trong đó, nợ xấu của Agribank, nếu tính cả nợ đã bán cho VAMC, là 73.472 tỷ đồng, chiếm 10,7% tổng dư nợ.
Việc xử lý nợ xấu được kết luận là chưa hiệu quả do chủ yếu thông qua các TCTD bán nợ tự thực hiện với kết quả thấp. Cụ thể, một số TCTD bị kiểm soát đặc biệt hoặc tình hình tài chính rất yếu kém gồm: ba ngân hàng được NHNN mua lại 0 đồng (GPBank, OceanBank, VNCB), DongABank, công ty Tài chính Cổ phần Handico, công ty Tài chính Bưu điện, công ty Tài chính TNHH MTV Công nghiệp Tàu thủy, công ty Cho thuê tài chính công nghiệp Tàu thủy, công ty cho thuê tài chính ALC II.
Bên cạnh đó, nhiều ngân hàng thương mại tồn đọng nhiều khoản cho vay, công nợ khó thu hồi do lãnh đạo ngân hàng cố ý làm trái, vi phạm pháp luật, việc xử lý hết sức khó khăn và tỷ lệ thu hồi rất thấp như ACB, Eximbank, Sacombank, CBBank, GPBank, OceanBank.
Đồng thời, một số TCTD trong thời gian tái cơ cấu vẫn chưa trích lập đầy đủ dự phòng rủi ro tín dụng như Agribank, Maritime Bank, và nhiều TCTD đang tạo ra cũng như sử dụng lợi nhuận từ doanh thu không chắc chắn.
Tổng lãi dự thu của các khoản nợ được cơ cấu lại năm 2015 của toàn hệ thống là 50.540 tỷ đồng, trong đó ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB)_là 21.477 tỷ đồng, TMCP Sài Gòn Thương tín 6.684 tỷ đồng, Vietinbank 4.280 tỷ đồng, BIDV 1.263 tỷ đồng, Agribank 1.272 tỷ đồng…
Việc tăng vốn điều lệ để nâng cao năng lực tài chính của TCTD còn khó khăn và không hoàn thành mục tiêu theo Đề án; tình trạng sở hữu chéo vẫn còn và khó kiểm soát.
|
Nếu tính đầy đủ cả nợ tồn đọng tại VAMC, nợ được cơ cấu lại, nợ chưa chuyển nhóm nợ xấu theo kết luận thanh tra NHNN, tổng nợ xấu tính đến ngày 31/12/2015 là 476,86 nghìn tỷ đồng, chiếm 8,85% tổng dư nợ.
Agribank có nhiều sai sót
Hầu hết các chi nhánh Agribank được kiểm toán còn sai sót về trình tự, thủ tục cho vay, một số khoản vay thẩm định thiếu chặt chẽ, thiếu tài sản đảm bảo, giải ngân không đúng mục đích, không được kiểm soát, giám sát chặt chẽ việc sử dụng vốn vay.
Số liệu KTNN công bố cho thấy, thua lỗ ở Agribank cao nhất, với tổng số tiền lỗ lũy kế là 12.431 tỷ đồng. Tiếp đến là trích lập dự phòng rủi ro đầu tư chứng khoán kinh doanh 53,7 tỷ đồng (bằng 48,1% giá trị đầu tư). Ngoài ra, Agribank để cán bộ chiếm dụng, tham ô 270,50 tỷ đồng, hỗ trợ lãi suất sai quy định 99,73 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, còn có những công ty tài chính khác cũng được nêu tên như: Bảo Minh đầu tư vào công ty tài chính Cổ phần Sông Đà 80 tỷ đồng, sau khi sáp nhập vào ngân hàng TMCP Quân đội, lỗ 26,18 tỷ đồng; PVI đầu tư vào công ty Cổ phần TD 262,26 tỷ đồng, phải trích lập dự phòng 66,78 tỷ đồng; SCIC còn 15,6 tỷ đồng của 57 doanh nghiệp SCIC đã bán hết vốn (nhiều khoản phát sinh từ năm 2007, 2008); PJICO để cán bộ chiếm dụng 0,81 tỷ đồng.
Về công tác hạch toán kế toán, Agribank trích lập thiếu dự phòng rủi ro tín dụng là 2.848,7 tỷ đồng. Vietcombank chưa hạch toán theo phương pháp dồn tích đối với các khoản lãi và phí phải thu thẻ tín dụng; từ năm 2001 đến nay, chưa tính và hạch toán đầy đủ trên hệ thống phần mềm tiền lãi của các tài khoản tiền gửi không kỳ hạn nhỏ hơn 1.000 đồng hoặc 0,1 đơn vị ngoại tệ.
KTNN kết luận, năm 2015, các tổ chức tài chính, ngân hàng được kiểm toán đã cơ bản hoàn thành nhiệm vụ được giao, kinh doanh có lãi như tổng lợi nhuận trước thuế của SCIC đạt 8.669,23 tỷ đồng, Agribank là 3.133,01 tỷ đồng, Bảo Minh 149,07 tỷ đồng, PJICO 119,81 tỷ đồng.
Tuy nhiên, về việc thực hiện Đề án cơ cấu lại hệ thống các TCTD giai đoạn năm 2011 – 2015, một số TCTD chưa được phê duyệt phương án tái cơ cấu; cơ chế, chính sách hỗ trợ tái cơ cấu, xử lý nợ xấu còn nhiều bất cập; hoạt động của các TCTD còn nhiều tồn tại và tiềm ẩn rủi ro, đặc biệt khi tỷ lệ nợ xấu còn rất cao.
Huyền Anh
