Theo một số cán bộ đầu tư vốn, hoạt động cho vay liên ngân hàng (thị trường 2) đã đem lại những khoản lợi nhuận “kếch xù” vì hưởng lợi lãi suất rất cao, gấp 2-3 lần lãi suất vay ở thị trường 1.
Thực tế, một số đại án ở lĩnh vực ngân hàng cũng ghi nhận giai đoạn 2009-2011, lượng vốn đổ vào giao dịch tiền gửi, cho vay qua liên ngân hàng rất lớn, mà không ít nhà băng đã kiếm bộn tiền nhờ cho vay lãi suất cao tới 30-40%/năm.
|
Tại thời điểm 30/6/2015, tổng tài sản của Eximbank chỉ còn khoảng 130.231 tỷ đồng, “hụt” gần 30.940 tỷ đồng so với cuối năm 2014
Tài sản “bốc hơi” gần 31 nghìn tỷ
Nằm trong nhóm ngân hàng TMCP quy mô tầm trung (vốn điều lệ 12.355 tỷ đồng), Ngân hàng Eximbank liên tục tăng trưởng quy mô tài sản. Đáng chú ý, trong 4 năm qua, quy mô giao dịch với các tổ chức tín dụng (TCTD) khác của Eximbank cũng trong nhóm cao nhất hệ thống.
Theo báo cáo tài chính các năm, năm 2010, Eximbank có lượng tiền gửi, vàng gửi tại các TCTD khác chỉ khoảng 31.110 tỷ đồng và cho vay các TCTD khác vỏn vẹn chỉ 17 triệu đồng. Sang năm 2011, lượng tiền vàng gửi cho các TCTD khác tăng gấp đôi, lên tới gần 64.530 tỷ đồng trong khi cho vay lại không đáng kể.
Đến cuối năm 2012, lượng tiền vàng gửi các TCTD khác sụt giảm mạnh xuống chỉ còn 36.342 tỷ đồng, nhưng quy mô tiền cho vay các TCTD khác tăng “thần tốc” lên tới 21.172 tỷ đồng. Tổng quy mô giao dịch lên tới 57.514 tỷ đồng là tiền mà Eximbank đã “bơm” vào hệ thống ngân hàng.
Năm 2013, Eximbank tiếp tục cắt giảm quy mô tiền gửi khoảng 6.000 tỷ đồng, xuống còn 30.316 tỷ đồng. Nhưng tiền cho vay các TCTD khác lại tăng tương ứng 6.400 tỷ đồng, lên mức 27.558 tỷ đồng, nhưng tổng quy mô tiền bơm ra duy trì ở mức 57.874 tỷ đồng.
Tại thời điểm 31/12/2014, quy mô tiền gửi các TCTD khác tăng lên mức 33.219 tỷ đồng và cho vay chỉ còn 6.243 tỷ đồng (chỉ bằng 22,65% của năm 2013). Đến 30/6/2015, Eximbank chỉ còn khoảng 8.998 tỷ đồng tiền gửi tại các TCTD khác và cho vay các tổ chức tín dụng khác còn gần 204 tỷ đồng (dự phòng rủi ro 24 tỷ đồng). Tổng lượng tiền mà Eximbank đã bơm ra chỉ còn 9.202 tỷ đồng so với con số 39.462 tỷ đồng (cuối năm 2014)
Khi quy mô giao dịch trên thị trường 2 của Eximbank sụt giảm đáng kinh ngạc thì tổng tài sản cũng giảm tương ứng. Tại thời điểm 30/6/2015, tổng tài sản của Eximbank chỉ còn khoảng 130.231 tỷ đồng, “hụt” gần 30.940 tỷ đồng so với cuối năm 2014.
Câu hỏi đặt ra là tài sản 30.940 tỷ đồng của Eximbank đã “biến mất” đi đâu trong 6 tháng đầu năm nay trên sổ sách? Giữa lúc hoạt động kinh doanh của ngân hàng này đã có tín hiệu lạc quan hơn và nhiều ngân hàng chạy đua tăng tổng tài sản thì việc hao hụt tài sản của Eximbank là dấu hỏi lớn?
Toan tính của những ông chủ?
Những ông chủ của Eximbank từng khiến nhiều người trong giới ngạc nhiên vì khả năng tạo lợi nhuận “khủng” từ hoạt động đầu tư vốn, tín dụng, giao dịch ngoại tệ… Thế nhưng, một năm trở lại đây ngân hàng đã bộc lộ một số bất thường khi hoạt động kinh doanh sa sút, biến động về sở hữu cổ đông, nghi vấn góp vốn ảo mà Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa vào cuộc thanh tra đột xuất.
Đơn cử, lợi nhuận trước thuế năm 2013 giảm mạnh, chỉ đạt 828 tỷ đồng (bằng 26% kế hoạch), và lãi vỏn vẹn… 56 tỷ đồng năm 2014. Hết 6 tháng đầu năm 2015, lợi nhuận trước thuế cải thiện lên mức 570 tỷ đồng và lãi sau thuế 446,4 tỷ đồng.
Bên cạnh khó khăn từ tín dụng tăng thấp, lãi vay giảm mạnh, chi phí tăng… việc tăng trích dự phòng nợ xấu đã khiến Eximbank bị hao hụt lợi nhuận. Tỷ lệ nợ xấu của ngân hàng này tăng nhanh từ 1,31% năm 2012 lên tới 2,46% cuối năm 2014, và giảm nhẹ xuống 2% vào cuối tháng 6/2015.
Để có lợi nhuận cao, Eximbank còn có “bơm” vốn mạnh cho đầu tư mua cổ phiếu, trái phiếu với tổng quy mô trên 14.655 tỷ đồng (năm 2013) và tăng lên 13.855 tỷ đồng, cán mốc 14.878 tỷ đồng đến cuối tháng 6/2015 (chưa tính trái phiếu VAMC). Lãi suất trái phiếu dao động từ 9-14%/năm (kỳ hạn 2-10 năm).
Trong số này, Eximbank nắm giữ khoảng 4.600 tỷ đồng trái phiếu do các TCTD trong nước phát hành và khoảng gần 5.200 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp (công ty chưa niêm yết) tính đến cuối quý 2 năm nay.
Được biết, từ năm 2012, Eximbank đã chi tới 7.000 tỷ đồng để “ôm” trái phiếu của 10 công ty, ngân hàng. Đơn cử, mua 800 tỷ đồng trái phiếu Hoàng Anh Gia Lai, 650 tỷ đồng trái phiếu Điện lực Việt Nam, 2.000 tỷ đồng trái phiếu của công ty VID Hưng Yên (liên quan đến một ngân hàng lớn), 900 tỷ đồng trái phiếu công ty CP đầu tư bất động sản Tân Vạn Hưng…
Các khoản đầu tư này hiện không được thuyết minh đầy đủ trên báo cáo tài chính của Eximbank, nên chưa rõ ngân hàng đã thu hồi được nợ hay chưa? Vì khi thị trường chứng khoán và bất động sản suy thoái, giá trị tài sản bảo đảm cho các khoản nợ trái phiếu cũng “bốc hơi” đáng kể. Và một số khoản nợ trái phiếu còn trong tình trạng “lùng nhùng” chưa có hướng xử lý, có nguy cơ ảnh hưởng tới lợi nhuận.
Thu Hằng
