Được xem là cửa ngõ giúp triển khai hệ thống ngân hàng số, eKYC là giải pháp nhận diện khách hàng một cách toàn diện, liên tục giữa người dùng với các tổ chức tài chính, ngân hàng. Thay vì phải gặp mặt trực tiếp, đối chiếu giấy tờ tùy thân, eKYC sẽ định danh khách hàng từ xa bằng phương thức điện tử dựa trên công nghệ như xác thực sinh trắc học, nhận diện khách hàng qua AI, đối chiếu thông tin cá nhân được liên thông với cơ sở dữ liệu tập trung định danh khách hàng...
Vẫn thiếu sự liên kết giữa các nhà băng
Tại diễn đàn ngân hàng số mới đây, lãnh đạo một số nhà băng thừa nhận, kể từ khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho phép thí điểm eKYC đến nay, các ngân hàng chạy đua đầu tư công nghệ, gia tăng các dịch vụ ngân hàng số. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian cho khách hàng mà còn mang lại nhiều lợi ích cho ngân hàng với số lượng mở mới tài khoản cá nhân, số lượng khách hàng mới gia tăng nhanh chóng.
Triển khai ứng dụng eKYC giúp các ngân hàng gia tăng số lượng mở mới tài khoản cá nhân. (Ảnh: Int) |
Ví dụ, tại HDBank, chỉ sau 1 tháng ứng dụng eKYC, ngân hàng đã làm thị trường phải ngạc nhiên vì những kết quả đạt được. Thống kê cho thấy 40% khách hàng thực hiện các giao dịch online trên nền tảng ngân hàng số HDBank thường xuyên, tăng trưởng 25% so với các tháng trước khi triển khai eKYC. Tương tự, tại BIDV sau 1 tháng ra mắt ứng dụng eKYC đã có hơn 20.000 người dùng trải nghiệm tính năng eKYC, thể hiện rõ xu hướng số hóa của nhu cầu thị trường.
TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính ngân hàng, cho biết với định danh điện tử, trải nghiệm khách hàng sẽ tốt hơn và dễ dàng hơn. Tuy nhiên, hiện mỗi ngân hàng có một cách định danh khách hàng điện tử khác nhau, cũng không liên kết hay chia sẻ với nhau. Các ngân hàng cũng tự làm chứ không qua nhà mạng nào.
"Việc thiếu cơ chế chia sẻ thông tin, dữ liệu của khách hàng sẽ làm tiêu tốn và lãng phí nhiều nguồn lực của các ngân hàng. Chẳng hạn, khách hàng định danh ở ngân hàng này rồi sang ngân hàng khác vẫn định danh lại, có thể gia tăng khả năng xuất hiện nhiều tài khoản rác", ông Lực nói.
Đồng tình, ông Vũ Thành Trung, đại diện MB thừa nhận, có sự thiếu liên kết giữa các ngân hàng thời gian qua. “Ngân hàng nào cũng làm eKYC, khách hàng đã định danh ở ngân hàng A rồi sang ngân hàng B vẫn phải định danh lại. Điều này phát sinh chi phí cho ngân hàng mà lẽ ra nên là chi phí hỗ trợ khách hàng," ông Trung nói.
Thực tế, tại các quốc gia phát triển như châu Âu, khách hàng thực hiện eKYC ở một ngân hàng, thông tin dữ liệu sẽ được cập nhập trên hệ thống quốc gia và có thể thực hiện giao dịch tại bất kỳ ngân hàng nào.
Ngân hàng muốn sớm được khai thác dữ liệu quốc gia
Bên cạnh những lo lắng xuất hiện tài khoản rác, tại buổi Tọa đàm “Thực trạng giao dịch điện tử trong lĩnh vực ngân hàng hiện nay và đề xuất hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về giao dịch điện tử trong lĩnh vực ngân hàng”, lãnh đạo một số ngân hàng cũng bày tỏ những lo lắng về rủi ro khi triển khai eKYC.
Ông Nguyễn Thành Long, Phó tổng giám đốc VPBank, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Pháp chế Ngân hàng đã chia sẻ những vướng mắc liên quan đến eKYC như: định danh khách hàng bằng phương thức điện tử chỉ áp dụng trong hoạt động phòng chống rửa tiền và mở tài khoản thanh toán, chưa được áp dụng chung cho các hoạt động nghiệp vụ của TCTD...
Ngoài ra, các Thông tư của NHNN quy định các hoạt động nghiệp vụ khác chưa quy định về việc định danh khách hàng, đặc biệt Thông tư 01/2021/TT-NHNN về phát hành giấy tờ của TCTD vẫn còn quy định phải phát hành "trực tiếp" tại địa điểm mạng lưới của TCTD.
Trong khi đó, Hiệp hội Ngân hàng cho rằng, mặc dù đã có văn bản luật và Nghị định, tuy nhiên, đến nay các Bộ ngành chưa có quy định cụ thể hướng dẫn việc các khai thác, phương thức khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia của các TCTD.
Thực trạng này dẫn đến các TCTD hiện nay đang xây dựng hệ thống dữ liệu riêng cho từng TCTD mà không thể tiếp cận, khai thác hệ thống dữ liệu chung của quốc gia, không đảm bảo tính an toàn, minh bạch, không kịp thời phát hiện các trường hợp gian lận, lừa đảo qua hệ thống ngân hàng, gây tốn kém, lãng phí nguồn lực xã hội...
Do đó, các TCTD kiến nghị, NHNN đề nghị các Bộ hướng dẫn việc các TCTD được khai thác, sử dụng dữ liệu quốc gia về công dân, doanh nghiệp thông qua cổng kết nối trực tiếp với các TCTD.
Đồng thời, NHNN nghiên cứu, đề xuất bổ sung quy định Luật các TCTD về việc cung cấp, chia sẻ dữ liệu quốc gia về công dân, doanh nghiệp và các hệ thống dữ liệu quốc gia khác (đất đai, tài sản, thuế…) để góp phần minh bạch, lành mạnh hóa nền kinh tế.
Huyền Anh