Nghị định 67/2014/NĐ-CP ngày 07/7/2014 của Chính phủ về một số chính sách phát triển thủy sản (Nghị định 67), từ năm 2014 đến ngày 31/12/2017 (thời điểm dừng thực hiện ký kết mới hợp đồng cho vay đóng mới, nâng cấp tàu). Các ngân hàng đã ký hợp đồng tín dụng đối với ngư dân để cho vay đóng mới, nâng cấp 1.177 tàu (chiếm 45,2% tổng số tàu cần đóng mới do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phân bổ cho các địa phương giai đoạn 2014 – 2020). Tổng số tiền cam kết cho vay đạt trên 11.700 tỷ đồng.
 |
|
Đến cuối quý I/2022, tổng dư nợ cho vay theo Nghị định 67 là 9.482 tỷ đồng, tỷ lệ nợ xấu là 67,26%. |
Những người, tổ chức trực tiếp tham gia triển khai Nghị định 67 đều khẳng định rằng, chủ trương chính sách của nghị định này là đúng đắn, nhân văn mang nhiều ý nghĩa.
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chính sách ưu đãi này đã giúp số lượng tàu khai thác gần bờ giảm 13,2%, số lượng tàu cá khai thác xa bờ tăng 20,1% so với năm 2014; tai nạn tàu cá giảm đáng kể; góp phần tích cực bảo vệ an ninh, chủ quyền quốc gia trên biển; nhiều mô hình liên kết sản xuất trên biển đã hình thành và phát triển.
Theo ông Nguyễn Văn Trung, Vụ trưởng Vụ Khai thác thủy sản, Tổng cục Thủy sản, Nghị định 67 đã tạo nguồn khí thế cho ngư dân đầu tư đóng mới tàu cá xa bờ vươn khơi. Điều này góp phần hiện đại hóa tàu cá, giảm tàu mới khai thác gần bờ.
"Nhờ chính sách này, 1 triệu ngư dân trên biển, gắn với hơn 4 triệu lao động trên bờ có sinh kế bền vững," Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho hay.
Bên cạnh đó, việc đầu tư hạ tầng thiết yếu đã góp phần nâng cấp, hiện đại hóa hệ thống cảng cá, lượng hàng hóa qua cảng tăng thêm 55.000 tấn/năm; công suất khu neo đậu tránh trú bão tăng thêm 2.200 tàu; diện tích nuôi trồng thủy sản cũng tăng thêm trên 4.100ha.
Tuy nhiên thực tế kết quả không như kỳ vọng. Số liệu vừa được Ngân hàng Nhà nước công bố đến cuối quý I/2022, tổng dư nợ cho vay theo Chương trình là 9.482 tỷ đồng, tỷ lệ nợ xấu là 67,26%. Trong đó có tới 23/27 tỉnh, thành phố có tỷ lệ nợ xấu cao trên 50%, thậm chí tại Bình Định tỷ lệ nợ xấu là 98%.
Ngân hàng Nhà nước cho biết, hiện nay những khó khăn, vướng mắc liên quan đến ngành ngân hàng và thuộc thẩm quyền của Ngân hàng Nhà nước, cơ quan này đã có văn bản chỉ đạo 04 ngân hàng thương mại Nhà nước, NHNN chi nhánh 27 tỉnh, thành phố ven biển thực hiện rà soát, đánh giá, phân loại thực trạng, hiệu quả hoạt động của từng khách hàng vay vốn theo Nghị định 67. Theo dõi nợ quá hạn, nợ xấu theo từng loại nguyên nhân. Đồng thời, tích cực phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan để xác định rõ nguyên nhân chủ tàu không trả nợ vay đúng hạn để có hướng xử lý cụ thể, hiệu quả đối với từng trường hợp.
Ngân hàng Nhà nước cũng chỉ đạo các ngân hàng thương mại thực hiện các biện pháp hỗ trợ khách hàng trong trường hợp ngư dân gặp khó khăn chưa trả được nợ vay khi đến hạn như: cơ cấu lại thời hạn trả nợ; ưu tiên thu nợ gốc trước, nợ lãi sau; tạo điều kiện hỗ trợ ngư dân có nhu cầu chuyển đổi chủ tàu do không đủ năng lực tiếp tục đánh bắt...
Đối với những khó khăn vướng mắc thuộc thẩm quyền xử lý của các Bộ, ngành, đơn vị khác làm ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của ngư dân (như tàu đóng mới kém chất lượng, năng lực khai thác yếu kém, ngư trường khai thác không thuận lợi, chính sách bảo hiểm chưa hiệu quả, chuyển đổi nghề khai thác,…). Ngân hàng Nhà nước đã nhiều lần báo cáo Thủ tướng Chính phủ, tổng hợp gửi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tài chính để xem xét xử lý, đồng thời đề xuất giải pháp hoàn thiện cơ chế, chính sách để đảm bảo hiệu quả triển khai chương trình.
Để xử lý những tồn tại, vướng mắc hiện nay, đặc biệt là hỗ trợ ngư dân khai thác thủy sản hiệu quả hơn, theo Ngân hàng Nhà nước, cần triển khai đồng bộ các giải pháp với sự phối hợp của nhiều Bộ, ngành, địa phương như: sửa đổi, bổ sung cơ chế chính sách theo Nghị định 67; Các Bộ, ngành, địa phương thực hiện rà soát lại nguồn thủy sản, ngư trường, quy hoạch phát triển tàu cá, hướng dẫn ngư dân tổ chức lại sản xuất để phát triển bền vững; đẩy mạnh triển khai các chính sách hỗ trợ bảo hiểm, hỗ trợ tiền dầu, duy tu, bảo dưỡng.
Với chính sách tín dụng của Nghị định 67, chủ tàu được vay vốn ngân hàng thương mại tối đa 95% tổng giá trị đầu tư đóng mới với tàu vỏ thép, vỏ composite được vay tối đa 70% tổng giá trị đầu tư đóng mới với tàu vỏ gỗ.
Ngoài ra, còn có chính sách cho vay vốn lưu động để sản xuất: tối đa 70% giá trị cung cấp dịch vụ hậu cần đối với tàu dịch vụ hậu cần khai thác hải sản và chi phí cho một chuyến đi biển đối với tàu khai thác hải sản với lãi suất cho vay là 6,5%/năm, hay các chính sách hỗ trợ về bảo hiểm thuyền viên, bảo hiểm tàu cá, hỗ trợ đào tạo thuyền viên. Chính sách hỗ trợ một lần sau đầu tư đối với chủ tàu tự huy động vốn đóng mới tàu vỏ thép hoặc vỏ composite.
Thanh Hoa
