Với 664 HTX, tỉnh vùng cao Hà Giang có số HTX khá lớn. Nhưng đến nay, toàn tỉnh chỉ có 218 HTX đã hoàn thành tổ chức lại theo Luật HTX 2012, còn 288 HTX chưa đăng ký lại.
Nói chú trọng làm thờ ơ
Ông Nguyễn Đức Tuấn - người nhiệt huyết với HTX ở vùng biên ải này, cho rằng về chủ trương, sự lãnh đạo của các cấp ủy, chính quyền với HTX nhằm thực hiện đồng bộ nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, tạo môi trường thuận lợi cho các DN, HTX thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh. Trong đó, chú trọng lấy phát triển HTX làm mô hình thu hút các thành phần kinh tế để kết thành các chuỗi giá trị sản phẩm hàng hóa… trong xây dựng NTM.
Song, nghịch lý ở chỗ, các cấp ủy, chính quyền địa phương vẫn chưa coi trọng vai trò HTX, chưa thấy hết ý nghĩa khơi tạo “dòng chảy” phát triển kinh tế địa bàn từ tiêu chí 13 (Bộ tiêu chí xây dựng NTM). Cụ thể như, Hà Giang đến nay vẫn không bổ sung Liên minh HTX tỉnh vào thành viên BCĐ xây dựng NTM, mà chỉ giao việc mang tính sự vụ(?)
Trong bối cảnh đầy khó khăn đó, thời gian qua, Liên minh HTX tỉnh phải chủ động hơn phối hợp với các cấp ngành, UBND các huyện, thành phố để triển khai kế hoạch phát triển HTX kiểu mới gắn với chương trình NTM và giảm nghèo bền vững.
Như dịp đầu năm 2017, Liên minh HTX tỉnh tổ chức chương trình kết nối HTX để quảng bá tiêu thụ nông đặc sản theo phương thức xã hội hóa, không sử dụng ngân sách nhà nước.
Chương trình này vận động các HTX đang xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm trong các xã NTM ở Hà Giang tham gia, tích cực mở rộng kết nối hợp tác đầu tư, tiêu thụ nông đặc sản bản địa với HTX các tỉnh, thành phố cùng trong cụm liên kết 7 Liên minh HTX phía Bắc, trong đó có một số thị trường tiêu thụ lớn như Hà Nội, Hải Phòng và Quảng Ninh…
Kết quả đến nay, Hà Giang đã hỗ trợ vốn, trang thiết bị cho 45 xã có HTX kiểu mới, phân bổ 4,9 tỷ đồng hỗ trợ vốn lưu động cho 17 HTX tại 8 huyện… Tỉnh hiện có 100 xã NTM có HTX hoạt động hiệu quả đúng như tiêu chí 13.
Các điển hình là HTX Duy Biên (Bắc Quang), HTX Nông lâm nghiệp Cao Bành (Tp.Hà Giang). Nhiều sản phẩm chủ lực của các HTX như chè, mật ong, bánh Tam Giác Mạch, dược liệu… tham gia hội chợ bên lề Hội nghị Bộ trưởng HTX châu Á - Thái Bình Dương vừa qua.
Sản phẩm HTX tỉnh Hà Giang trưng bày nhân Tọa đàm Lạng Sơn về HTX kiểu mới của Cụm liên kết Liên minh HTX 7 tỉnh phía Bắc
Và kinh nghiệm hỗ trợ HTX
Liên minh HTX tỉnh Hà Giang nhận thấy rằng muốn xây dựng HTX kiểu mới gắn với xây dựng NTM, trước tiên các cấp ủy, chính quyền phải nhận thức đầy đủ HTX là “người dẫn dắt” nông dân tiếp cận với các chính sách tái cơ cấu nền nông nghiệp và chương trình NTM.
Bài học rút ra từ thực tế là các cấp ủy, chính quyền phải có sự chủ động chỉ đạo phát triển HTX trong xây dựng NTM, từ đó có thể lấy HTX vừa làm tiêu chí, vừa làm giải pháp công cụ huy động nguồn lực trong cộng đồng dân cư để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh - ông Nguyễn Đức Tuấn, cho biết Hà Giang cần thực hiện 5 giải pháp chủ yếu nhất để xây dựng mô hình HTX kiểu mới.
Trước hết, tỉnh phải quan tâm chỉ đạo các HTX có nhu cầu hoạt động dứt điểm tổ chức lại theo Luật HTX 2012; tăng cường vai trò Liên minh HTX tỉnh trong quá trình hỗ trợ HTX tham gia liên kết xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm hàng hóa chủ lực có quy mô lớn.
Bên cạnh đó, các cấp ủy, chính quyền cần quan tâm tạo nhiều cơ hội hơn nữa trong việc tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân… tích cực tham gia phát triển HTX kiểu mới. Cần ưu tiên nguồn vốn cho các HTX kiểu mới có chuỗi giá trị sản phẩm, đồng thời cần quy hoạch lại sản xuất từ xây dựng vùng nguyên liệu, kết nối thị trường, huy động đa dạng các nguồn lực bảo đảm tính bền vững và khả năng nhân rộng các mô hình HTX.
Ngoài các kiến nghị đẩy mạnh chính sách hỗ trợ phù hợp HTX ở vùng cao, vùng dân tộc thiểu số… Liên minh HTX tỉnh đề nghị các cấp ngành hỗ trợ HTX tập huấn nâng cao năng lực quản lý kinh tế, kỹ năng sản xuất sản phẩm hàng hóa; chú trọng dẫn dắt các HTX nâng cao khả năng tiếp cận thị trường, tiến bộ công nghệ mới, kịp thời đáp ứng nhu cầu sản xuất và tiêu thị các nông đặc sản trên vùng cao Hà Giang.
Lưu Đoàn