Ông Nguyễn Quang Thọ - Phó Chủ tịch UBND huyện Hương Sơn, cho biết địa bàn huyện chiếm 82,3% đất đồi núi dãy Trường Sơn chạy hướng Đông Bắc, có thổ nhưỡng khí hậu hết sức phù hợp cho hươu sao phát triển. Người dân Hương Sơn có truyền thống lâu đời mưu sinh nghề săn bắt, chăn nuôi hươu. Và khoảng 300 năm trước, huyện phía Tây Bắc tỉnh Hà Tĩnh này cũng là nơi Hải thượng Lãn ông Lê Hữu Trác thành danh với các bài thuốc thần diệu, tinh chế từ hươu nai.
Đi đầu với nghề nuôi hươu
Theo Phòng Nông nghiệp huyện Hương Sơn, nghề nuôi hươu trải qua nhiều biến động. Những năm trước và sau 1990, mỗi con hươu cái từng được “tung hứng” giá bán từ 5 triệu đồng lên tới 60 triệu đồng, rồi tiếp đó lại rớt giá thảm hại chỉ 300.000 đồng, thậm chí người dân bế tắc đành thả hươu vào rừng. Đến trận lũ quét lịch sử ở huyện năm 2002, tổng đàn hươu giảm từ 7.118 con xuống 3.585 con. Ông Phan Văn Luật - Giám đốc HTX dịch vụ nhung hươu Sơn Lâm, cho biết nghề nuôi hươu vừa chủ lực lấy nhung, vừa lấy thịt hươu thương phẩm và nấu cao hươu. Bởi lẽ con hươu dễ chăm sóc, ít bệnh và chủ yếu ăn cỏ lá, vốn rất sẵn ở vùng rừng núi Hương Sơn, thế nên nghề nuôi hươu vẫn được người dân chú trọng gây dựng lại và dần phát triển. Hạch toán ra, mỗi con hươu hàng năm cho lãi bình quân khoảng 4 triệu đồng, cao gấp nhiều lần nuôi các loại gia súc, gia cầm khác.
Từ năm 2006 đến nay, với chính sách khuyến khích chăn nuôi hươu của tỉnh, của huyện, nhất là từ khi Mitraco về huyện khôi phục Trung tâm giống hươu, đầu tư liên kết nuôi hươu với các tổ hợp tác (THT) và HTX, thì nghề nuôi hươu ở Hương Sơn có cơ hội phát triển ổn định và trở thành nghề làm giàu cho người dân.
Hương Sơn hiện có 31.000 hộ dân thì có tới 7.500 hộ nuôi hươu, với tổng đàn khoảng 28.947 con, tập trung nhiều nhất ở các xã Sơn Trung, Sơn Lâm, Sơn Quang, Sơn Ninh và Sơn Châu. Đi đầu cả nước với nghề nuôi hươu, Hương Sơn từ lâu là địa chỉ “gốc” cung cấp giống hươu cho huyện lân cận Quỳnh Lưu (Nghệ An) và các tỉnh Đồng Nai, Lâm Đồng, Phú Yên, Thừa Thiên Huế, Thanh Hóa, Bắc Giang, Lạng Sơn, Hà Giang...
|
Đoàn công tác Liên minh HTX Việt Nam thăm Trung tâm hươu giống của Mitraco
DN làm chuỗi phải dấn thân liên kết
Khảo sát thực tế nêu trên, ông Nguyễn Đắc Thắng - Phó Chủ tịch Thường trực Liên minh HTX Việt Nam, khẳng định phương thức hợp tác khép kín nghề nuôi hươu ở Hương Sơn là mẫu hình chuỗi giá trị sản phẩm HTX, từ đây có thể học hỏi nhiều kinh nghiệm để triển khai nhân rộng ra 22 chuỗi giá trị toàn quốc.
Ở Hương Sơn hội đủ các tiêu chí chăn nuôi quy mô lớn và sức lan tỏa phát triển chuỗi giá trị sản phẩm hươu, nhất là cơ hội mở ra khi Mitraco về huyện tiếp quản cơ ngơi hươu giống, tiếp đó thành lập công ty con chuyên nghề nuôi hươu và đầu tư các dự án xây dựng Trung tâm Hươu giống Việt Nam, Nhà máy chế biến các sản phẩm từ nhung hươu…
Mitraco xác định đây là các dự án có tầm chiến lược. Trên cơ sở 30ha đất Trung tâm hươu ở xã Sơn Quang, Mitraco đã có kế hoạch tăng đàn hươu lên 1.000 con năm 2016, mở rộng liên kết với các THT, HTX và các hộ dân để chăn nuôi và tiêu thụ sản phẩm từ con hươu.
Nhà máy chế biến các sản phẩm nhung hươu bán hàng tương đối hiệu quả, riêng doanh thu tháng cuối năm 2015 đạt hơn 2 tỷ đồng, bước đầu tạo ấn tượng thương hiệu với người tiêu dùng, nhất là rượu nhung hươu Bukaboo. Mitraco hiện đang cùng tư vấn nước ngoài nghiên cứu các chế phẩm mới từ huyết hươu, gân hươu, đuôi hươu và thịt hươu... nhằm đa dạng hóa sản phẩm và tăng giá trị con hươu.
Ông Dương Tất Thắng - Thường vụ Tỉnh ủy Hà Tĩnh, Tổng Giám đốc Mitraco, cho biết với 23 công ty con hoạt động đa nghề có tổng doanh thu năm 2015 đạt 1.700 tỷ đồng, Mitraco quyết định nâng mức đầu tư vào nông nghiệp nông thôn lên 500 tỷ đồng và kỳ vọng trở thành tập đoàn công nông nghiệp có vị thế ở miền Trung và cả nước.
Sau 10 năm đi từ mô hình chăn nuôi lợn đến nuôi hươu, nuôi bò và gần đây là sản xuất rau củ quả an toàn trên cát, Mitraco đã có được những thành công nhất định trong mối liên kết với nông dân thông qua THT và HTX.
“Ngay từ đầu phải nghiên cứu kỹ lưỡng để khép kín chuỗi, khởi đầu từ quy mô nhỏ phù hợp với trình độ, với nhận thức của nông dân, của THT và HTX, khi thành công mới nhân rộng quy mô lớn được”, Tổng Giám đốc Mitraco đúc kết kinh nghiệm liên kết DN - HTX.
Lưu Đoàn
