Thống kê của UBND xã Quảng Trực cho thấy, toàn xã có hơn 3.000 hộ, với hơn 10.000 nhân khẩu, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 70%. Tính đến cuối năm 2022, tỷ lệ hộ nghèo của xã là 69%.
Khích lệ sản xuất
Theo chính quyền xã Quảng Trực, đối với người nghèo, làm sao để tìm được phương thức, hướng đi phù hợp nhằm giúp họ vươn lên cải thiện cuộc sống là điều không hề dễ dàng. Tuy nhiên, muốn giảm được nghèo thì ý thức, nghị lực phải được đặt lên hàng đầu. Khi thay đổi suy nghĩ một cách tích cực sẽ giúp người dân chủ động trong công tác giảm nghèo, tự tìm hướng đi để nâng cao thu nhập bên cạnh sự giúp đỡ của người thân, các cấp ngành địa phương.
Để nâng cao ý thức giảm nghèo, chính quyền xã Quảng Trực đã đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn, định hướng, hỗ trợ các hộ thuộc diện nghèo, cận nghèo phát triển sản xuất nông nghiệp một cách phù hợp, đẩy mạnh tái cơ cấu cây trồng, vật nuôi, đi liền với ứng dụng khoa học công nghệ để nâng cao chất lượng.
Trước đây, người dân chủ yếu trồng cà phê, hồ tiêu nhưng do sản xuất theo "lối mòn" nên hiệu quả kinh tế không cao. Những loại cây này cũng cho sản lượng thấp, giá cả bấp bênh. Chính vì vậy, từ nguồn vốn của chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, chính quyền xã Quảng Trực đã hỗ trợ người dân tiếp cận nguồn hỗ trợ, thực hiện chuyển những diện tích cà phê, hồ tiêu không hiệu quả sang trồng những loại cây trồng mới như rau củ quả, mắc ca, cây ăn quả…
Xã cũng hỗ trợ các hộ nghèo, cận nghèo đi thực tế tại các mô hình sản xuất, chăn nuôi hiệu quả khác để lấy kinh nghiệm về áp dụng vào trồng mắc ca, nuôi gia súc, gia cầm, trồng rau an toàn… Sau đó, các hộ này sẽ được hỗ trợ giống, quy trình sản xuất, hỗ trợ vật tư đầu vào…
Ông Điểu Toi (ở bon Bu Prăng 1, xã Quảng Trực) cho biết, gia đình ông được hỗ trợ 1 ha đất sản xuất nông nghiệp, 350 cây giống mắc ca, 2 con bò từ Chương trình giảm nghèo bền vững. Khi có phương tiện sản xuất, gia đình ông yên tâm đầu tư phát triển kinh tế. Riêng cây mắc ca đang phát triển tốt và dự tính trong năm nay, gia đình ông thu khoảng 1 tấn mắc ca tươi. Việc này giúp gia đình có nguồn thu đáng kể, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống, thoát nghèo.
Trao "cần câu" thay vì trao "con cá"
Không chỉ gia đình ông Điểu Toi, nhiều hộ là đồng bào dân tộc thiểu số ở xã Quảng Trực cũng đã vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống, thậm chí làm giàu nhờ tiếp cận các chính sách, chương trình giảm nghèo bền vững.
Theo thống kê, trung bình tỷ lệ hộ nghèo của xã những năm gần đây giảm 5-6%/năm, riêng hộ nghèo đồng bào dân tộc thiểu số giảm trên 4-5%/năm. Số hộ khá giàu tăng lên, cuộc sống người dân ngày càng no ấm, thu nhập bình quân đầu người năm sau cao hơn năm trước… Đặc biệt, nếu như đầu năm 2022, tỷ lệ hộ nghèo của xã là 69% thì đến nay đã giảm thêm được 20%, đưa tỷ lệ hộ nghèo xuống còn 49%.
Các ngành chức năng đều dành những đánh giá tích cực cho công tác giảm nghèo của xã khi cho rằng với những gì đã đạt được, cùng với việc chú trọng quan tâm khích lệ, động viên người nghèo sản xuất bằng nhiều hình thức, không bao lâu nữa, Quảng Trực sẽ thoát khỏi “xã đặc biệt khó khăn của huyện nghèo 30a”.
Bà Phạm Thị Phượng, Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy Đức cho biết, giải pháp giảm nghèo bền vững ở Quảng Trực là đã biết cách hỗ trợ người nghèo phát triển các mô hình sản xuất, đa dạng hóa sinh kế, giải quyết việc làm cho người lao động… Đồng thời, xã đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao ý thức vượt khó, ý chí vươn lên giảm nghèo của người dân. Kết quả, nhiều hộ chẳng những thoát nghèo mà còn làm giàu từ làm kinh tế, thực hiện các mô hình sản xuất phù hợp điều kiện gia đình, địa phương...
![]() |
Phát triển trồng mắc ca theo hướng hàng hóa đang đóng góp tích cực vào việc giảm 4-5% tỷ lệ hộ nghèo mỗi năm tại Quảng Trực. |
“Điểm cốt lõi là xã đã chú trọng giải pháp trao cho hộ nghèo "cần câu" chứ không phải tập trung trao "con cá". Điều này có vai trò quan trọng khi khơi dậy, khuyến khích người nghèo vươn lên bằng chính sức lao động của mình, gắn trách nhiệm của từng hộ với chính những nguồn hỗ trợ của Nhà nước, địa phương để đầu tư có hiệu quả”, bà Phượng chia sẻ.
Điểm sáng giảm nghèo
Dù là một xã vùng biên giới (giáp với Lào) nhưng những năm gần đây, xã Quảng Trực đã có nhiều đổi thay trong sản xuất kinh doanh nhằm thúc đẩy công tác giảm nghèo bền vững. Một trong những điều đó là xã đã thực hiện phát triển kinh tế hàng hóa, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ nhằm tận dụng thế mạnh về đất đai, nguồn lao động của địa phương.
Xã cũng tập trung xây dựng những mô hình giảm nghèo phù hợp với điều kiện đất đai, thổ nhưỡng của địa phương và tập quán sản xuất, canh tác của đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ, đảm bảo tạo chỗ đứng cho người nghèo trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, để không để ai bị bỏ lại phía sau.
Một trong những cây trồng được chính quyền xã khuyến khích người dân đầu tư là cây mắc ca nhưng có sự phát triển của mô hình HTX nhằm giảm bớt những rủi ro, hạn chế những bất lợi trong sản xuất.
Theo đó, dù là cây trồng được khuyến khích phát triển nhưng loại cây này cũng không thể mang lại hiệu quả khi người người, nhà nhà trồng ồ ạt, không theo quy hoạch. Chính vì vậy, tùy vào điều kiện thực tế, nhu cầu của thị trường, xã đã cùng HTX nông nghiệp Long Việt lên kế hoạch mở rộng diện tích một cách cụ thể để bảo đảm lợi ích của người tham gia sản xuất, tránh được mùa mất giá, được giá mất mùa.
HTX cũng liên kết với đơn vị cung cấp giống chất lượng, với các viện nghiên cứu để hỗ trợ người dân sản xuất. Bên cạnh đó, HTX cùng người dân thực hiện sản xuất bền vững, bảo đảm việc mở rộng diện tích mắc ca không ảnh hưởng đến diện tích rừng tự nhiên tại địa phương.
Đến nay, HTX Long Việt đã phát triển được trên 138 ha cây mắc ca. Mắc ca của thành viên và các bà con sau khi được thu hoạch sẽ được HTX thu mua và đưa đi chế biến. Nếu sản lượng lớn, HTX cũng hỗ trợ bà con liên kết với các doanh nghiệp khác để tiêu thụ.
Chị Hà Thị Trin (dân tộc Thái, trú tại bon Bu Prăng 1, xã Quảng Trực) cho biết trước đây, hoàn cảnh gia đình chị rất khó khăn, luôn trong cảnh thiếu trước hụt sau. Khi tham gia trồng mắc ca và cung cấp cho HTX, gia đình chị đã có đồng ra đồng vào, cuộc sống đã dễ chịu hơn.
HTX Long Việt có 67 thành viên (cả thành viên chính thức và thành viên liên kết), trong đó 70% thành viên là đồng bào dân tộc thiểu số. Trước đây, các thành viên chỉ sản xuất theo tập quán, thì nay đã biết ứng dụng khoa học công nghệ, sản xuất theo quy mô lớn.
Mô hình trồng mắc ca hàng hóa được coi là điển hình kinh tế, là mô hình giảm nghèo tiêu biểu của xã Quảng Trực. Các thành viên khi tham gia HTX cũng được tạo điều kiện tiếp cận với các nguồn vốn hỗ trợ, trong đó có nguồn vốn từ Chương trình giảm nghèo bền vững nên rất thuận lợi trong làm kinh tế.
HTX cũng tích cực hỗ trợ kỹ thuật, cây giống cho các hộ nghèo theo hình thức trả chậm hoặc miễn phí. Đồng thời, ban giám đốc HTX cũng làm việc với các ban ngành, tạo điều kiện hỗ trợ xây hoặc sửa nhà cho thành viên có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, giúp họ yên tâm sản xuất.
Hiện, HTX Long Việt thu hút, tạo việc làm thường xuyên cho 10 lao động chính thức, mức thu nhập bình quân 6 – 8 triệu đồng/người/tháng và hàng chục lao động thời vụ. Đa số lao động là người dân tộc thiểu số trong vùng, với mức thu nhập trên 7 triệu đồng/người/tháng.
Để từng bước giúp người nghèo có động lực vươn lên, Quảng Trực đang tạo điều kiện thuận lợi cho HTX Long Việt phát triển. Xã cũng khuyến khích người dân hình thành và tham gia các mô hình kinh tế tập thể để tạo cách làm hay, sức lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng, giúp người dân thay đổi nếp nghĩ, cách làm, có kế hoạch trong sản xuất và cuộc sống, từng bước vươn lên thoát nghèo, không còn trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước.
Tùng Lâm