HTX Mắc ca Nhân Hòa, huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum, hiện đang trồng, chăm sóc 16 ha cây mắc ca, trong đó, diện tích mắc ca trồng từ năm 2015 đã cho thu hoạch. Chỉ với 1 ngàn cây mắc ca trồng từ năm 2015, đợt thu hoạch năm 2021, sản lượng hạt đạt trên 5 tấn đã giúp thành viên HTX thu về gần 500 triệu đồng, từ đó nhiều thành viên đã vươn lên thoát nghèo từ cây mắc ca.
Góp phần nâng cao thu nhập
Ông Nguyễn Văn Quyết, Chủ tịch HĐQT kiêm giám đốc HTX cho biết, so với cây cà phê, mắc ca là giống cây trồng mới, song thu hoạch là quả khô, nên quá trình chế biến sẽ dễ dàng hơn. Hiện, sản phẩm hạt mắc ca của HTX chủ yếu được bán cho các đơn vị làm giống hoặc sấy làm thành phẩm mắc ca.
Các HTX đã tham gia tích cực vào chuỗi giá trị nông sản, nâng cao thu nhập cho thành viên, giảm nghèo bền vững. |
“Với giá cả như hiện nay, trên cùng một diện tích, mắc ca đang cho thu nhập gấp gần 3 lần so với cà phê. Tuy thời gian để loại cây này cho thu hoạch ổn định là từ 4 - 6 năm, lâu hơn so với cà phê, song chi phí nhân công sẽ rẻ hơn. Cùng với việc tái đầu tư của HTX, thời gian tới, chúng tôi sẽ đưa ra thị trường các thành phẩm tinh từ mắc ca, giúp nâng cao giá trị, tăng thu nhập cho các thành viên, xóa nghèo bền vững, đặc biệt là xóa đói nghèo cho đồng bào các dân tộc nơi đây”, ông Quyết chia sẻ.
Không dừng lại ở trồng, chăm sóc, HTX Mắc Ca Nhân Hòa đang hướng đến chế biến, xuất khẩu các sản phẩm từ cây trồng này.
Đây là hướng đi mang tính bền vững giúp nâng cao hiệu quả kinh tế, góp phần cùng với địa phương xây dựng vùng nguyên liệu mắc ca trên địa bàn. Ông Nguyễn Văn Đại, thành viên HTX Mắc ca Nhân Hòa nói: Mục đích của chúng tôi khi tham gia thành lập HTX Mắc ca Nhân Hòa này là để tăng liên kết và chia sẻ kinh nghiệm trước hết với các thành viên trong HTX. Thứ hai là liên kết với nhau để cố gắng chế biến, nâng cao hiệu quả theo đúng quy trình kỹ thuật đảm bảo chất lượng hạt mắc ca. Chúng tôi đang hướng đến sản phẩm mắc ca sạch, đạt tiêu chuẩn VietGap để xuất khẩu.
Sau 3 năm thử nghiệm, 1 ha cây mắc ca của gia đình đã cho thu hoạch, với năng suất khoảng 3,5 tấn/ha, mang lại doanh thu khoảng 200 triệu đồng/ha/năm. Nhận thấy, loại cây trồng này tương đối phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương mang lại giá trị kinh tế vượt trội nên gia đình tôi tiếp tục đầu tư hơn 200 triệu đồng để mở rộng diện tích trồng cây mắc ca và hệ thống máy sấy hạt.
“Hiện tại, gia đình tôi đã có khoảng 10.000 gốc mắc ca, tổng diện tích gần 3,5 ha, 100% diện tích đã cho thu hoạch từ vụ thứ 2 trở lên. Sản lượng đạt khoảng 12 tấn/năm, doanh thu khoảng 900 triệu đồng/năm. Bên cạnh đó, gia đình còn tận dụng diện tích đất trống để phát triển chăn nuôi, trồng những loại cây ăn quả như: cam, mít Thái, ổi... góp phần tăng doanh thu, từ ngày trồng cây mắc ca, gia đình tôi đã thoát nghèo và vươn lên thành hộ có thu nhập khá ở địa phương”, ông Nguyễn Văn Đại vui vẻ nói.
Hình thành chuỗi liên kết
Gs. Nguyễn Lân Hùng, Phó chủ tịch Hiệp hội mắc ca Việt Nam chia sẻ, mắc ca hiện đang là thế mạnh của nhiều địa phương và là cây chủ lực trong xóa đói, giảm nghèo.
Để phát triển được cây mắc ca trong thời gian tới, các HTX cần hướng dẫn kỹ thuật cho thành viên từ các khâu trong sản xuất và thu hoạch, chế biến, xác định được vùng trồng, giống trồng phù hợp, quản lý tốt hoạt động sản xuất, kinh doanh, cung ứng giống mắc ca, hình thành được các HTX sản xuất mắc ca để liên kết các hộ sản xuất theo hướng bền vững.
Trồng cây mắc ca đã có những tác động tích cực tới đời sống, thu nhập góp phần thay đổi diện mạo nông thôn. |
Đồng thời, thu hút doanh nghiệp kết nối với các HTX, tổ hợp tác để ổn định đầu ra cho sản phẩm, từng bước xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm mắc ca.
“Hiệp hội Mắc ca Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp với các địa phương để đồng hành cùng người nông dân, HTX trong lộ trình phát triển cây mắc ca bền vững”, ông Nguyễn Lân Hùng nói.
Tại huyện Nậm pồ, tỉnh Điện Biên, thực hiện mục tiêu xóa đói, giảm nghèo cho người dân địa phương, HTX dịch vụ mắc ca Si Pa Phìn được thành lập để liên kết với các doanh nghiệp đầu tư trong lĩnh vực trồng, chế biến và tiêu thụ sản phẩm mắc ca, nâng cao chất lượng chuỗi giá trị sản phẩm mắc ca, khai thác và sử dụng có hiệu quả tài nguyên đất đai, tăng giá trị thu nhập trên một đơn vị diện tích, tăng sức cạnh tranh của các mặt hàng mắc ca, góp phần hướng tới xóa nghèo bền vững cho bà con nơi đây.
Ông Nguyễn Văn Viễn, Chủ tịch HĐQT HTX nhận thấy, cây mắc ca là cây lâm nghiệp đa mục tiêu, là cây xóa đói, giảm nghèo ở địa phương, HTX đã thử nghiệm và nghiên cứu sự thích ứng của cây đối với vùng đất Nậm Pồ.
Sau một thời gian theo dõi sinh trưởng và phát triển, cho thấy cây mắc ca phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng trên vùng đất Nậm Pồ, do đó, HTX đã khuyến khích, hỗ trợ nhân dân nhân rộng mô hình này theo hướng liên kết theo chuỗi giá trị, áp dụng quy trình chăm sóc thân thiện với môi trường nhằm đa dạng hóa hệ sinh thái cây trồng và nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.
“Với những giá trị đặc biệt từ cây mắc ca, HTX đang đẩy mạnh tư vấn, hỗ trợ người dân chuyển đổi một số diện tích cây trồng kém hiệu quả sang trồng cây mắc ca theo hướng an toàn, từ đó bảo đảm nguyên liệu cho chế biến. Cùng với việc tái đầu tư, thời gian tới, HTX sẽ đầu tư máy móc để đưa ra thị trường thành phẩm tinh bột từ mắc ca, giúp nâng cao giá trị, tăng thu nhập cho các thành viên”, ông Nguyễn Văn Viễn chia sẻ.
Có thể thấy, trồng cây mắc ca đã có những tác động tích cực tới đời sống, thu nhập góp phần thay đổi diện mạo nông thôn. Việc phát triển cây mắc ca sẽ góp phần chuyển đổi, thay thế bớt diện tích cây có giá trị kinh tế thấp, sang loại giống cây trồng có giá trị kinh tế cao, tạo hướng đi mới bền vững trong phát triển nông-lâm nghiệp, đồng thời mở ra cơ hội thoát nghèo, vươn lên làm giàu cho người dân.
Kim Yến