Theo Liên minh HTX tỉnh Nam Định, trên địa bàn tỉnh hiện có 406 HTX, ngoài 315 HTX nông nghiệp, còn lại là 18 HTX vận tải, 32 HTX làng nghề - TTCN và 41 quỹ TDND.
Liên kết HTX - DN
Về mô hình HTX kiểu mới, Nam Định có 35 HTX chuyên ngành, hoạt động đúng Luật HTX 2012, còn lại đa số HTX chuyển đổi cũ sang mới.
Liên minh HTX tỉnh và các sở ngành đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Quyết định số 1346/QĐ-UBND ngày 30/7/2014, phê duyệt Đề án “Tái cơ cấu ngành nông nghiệp Nam Định theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững giai đoạn 2014 - 2020” về phát triển chuỗi giá trị sản phẩm, trong đó xác định vai trò quan trọng là mối liên kết HTX với DN.
Theo Liên minh HTX tỉnh, Nam Định đang làm 23 chuỗi giá trị mà chủ yếu là chuỗi gạo. Từ quan điểm coi trọng DN như đầu tàu tái cơ cấu nông nghiệp, Nam Định bước đầu đạt một số kết quả khả quan.
Các mô hình ứng dụng công nghệ vào ngành nông nghiệp đã triển khai, như công ty Toản Xuân (Yên Lương, Ý Yên) đã đầu tư mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm lúa gạo an toàn.
Năm 2016, công ty ký hợp đồng liên kết chuỗi với 17 HTX và 7 hộ nông dân trên địa bàn tỉnh, chủ yếu tập trung ở các huyện Hải Hậu, Nghĩa Hưng, Giao Thủy…
Đến nay, sau hai vụ sản xuất, công ty hình thành vùng nguyên liệu lúa gạo rộng 400ha, trong đó diện tích lớn nhất là các HTX nông nghiệp Nghĩa Châu (Nghĩa Hưng), HTX Hưng Phong (Hải Phúc, Hải Hậu), HTX Nam Thành (Đồng Sơn, Nam Trực)… Bình quân mỗi HTX có diện tích từ 20ha trở lên, sản lượng thu mua hơn 3.000 tấn thóc/năm.
Phát huy thế mạnh vựa lúa gạo lớn của miền Bắc, Nam Định còn có 10 HTX liên kết với công ty Lương thực Miền Bắc hình thành thương hiệu gạo thơm Nam Định. Mô hình chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ sản phẩm trong chăn nuôi giữa HTX Vạn Xuân Trường (Vụ Bản) với công ty Tuệ Hương và mô hình chuỗi công ty Vina - HTC với HTX nông nghiệp Trường Xuân (Giao Thủy), HTX thủy sản Xuân Hòa (Xuân Trường) bước đầu có hiệu quả, được các cấp, các ngành ghi nhận.
Liên minh HTX tỉnh Nam Định đang tiếp tục hỗ trợ mở rộng địa bàn ra một số HTX khác với các chuỗi sản phẩm khoai lang, khoai tây… Các HTX đã kết nối với một số DN, cửa hàng ở Hà Nội, Thái Nguyên và chuỗi cửa hàng tiêu thụ nông sản sạch do Liên minh HTX tỉnh chủ trì tổ chức tại Tp.Nam Định.
 |
Lãnh đạo Liên minh HTX tỉnh thăm quầy bán hàng DN liên kết HTX
Vai trò HTX chuyên ngành
Theo đánh giá, mô hình HTX chuyên ngành đã phát huy vai trò tập hợp các hộ nông dân, thay đổi cách làm từ đơn lẻ, manh mún sang nền sản xuất hàng hóa quy mô lớn, thích ứng với cơ chế thị trường. Đây cũng là nơi các hộ nông dân được tiếp cận với tiến bộ công nghệ hiện đại, đồng thời mở ra khả năng liên kết HTX với
DN đáp ứng yêu cầu thương mại hội nhập.
Hoạt động HTX chuyên ngành theo chuỗi tập trung vào từng lĩnh vực trong nông nghiệp và thường lựa chọn một số loại sản phẩm chính, như trồng rau sạch, nấm, dược liệu, hoa và cây cảnh, chăn nuôi, thủy sản, đánh bắt cá…
Một số HTX kiểu mới thành lập hoạt động có hiệu quả, tiêu biểu là HTX Nấm Linh Phát (Hải Chính, Hải Hậu), HTX chăn nuôi Sơn Nam (Hải Trung, Hải Hậu); HTX cựu chiến binh Vạn Xuân Trường (Hiển Khánh, Vụ Bản) và HTX thủy sản Tây Chùa (Yên Trung, Ý Yên).
Mặc dù vậy, số lượng các HTX chuyên ngành thành lập mới và hoạt động đúng theo Luật còn ít, chưa có nhiều thành viên tham gia, cùng với đó là những khó khăn như quy mô nhỏ, cơ sở vật chất còn thiếu, hoạt động tài chính còn yếu, chính sách hỗ trợ chưa nhiều...
Liên minh HTX tỉnh Nam Định kiến nghị, cơ quan Trung ương và tỉnh cần tiếp tục hoàn thiện chính sách hỗ trợ HTX phát triển mô hình chuỗi giá trị, nhằm xây dựng thương hiệu quốc gia về các loại nông sản thế mạnh, góp phần nâng sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế. Tiếp tục rà soát chính sách về đất đai, thuế và tín dụng để kịp thời hỗ trợ HTX phát triển chuỗi giá trị nông nghiệp.
Cụ thể như chính sách thuế, cần miễn giảm thuế xuất khẩu rau quả, không thu thuế nhập khẩu và xem xét cho hoàn thuế VAT với các trang thiết bị, dây chuyền công nghệ nhập khẩu để phục vụ chế biến nông sản. Áp mức thuế VAT bình đẳng đối với gạo tiêu thụ trong nước và gạo xuất khẩu…
Lưu Đoàn
