Theo tìm hiểu của phóng viên, cách hỗ trợ HTX ở Tp. Lào Cai (tỉnh Lào Cai) là từ một nghị quyết chuyên đề về HTX năm 2002, hàng năm, tỉnh trích ra khoản kinh phí và huy động các phòng ban, phường xã vào cuộc, nhanh chóng thành lập và phát triển HTX, như hỗ trợ giao đất trụ sở, nhà xưởng, giải phóng mặt bằng, đào tạo, nhân cấy nghề…
Duy trì kiểu bao cấp...
Thành phố còn thành lập nhiều đoàn công tác đến các làng nghề nổi tiếng ở Bắc Ninh, Hà Nội, Hải Dương, Nam Định, Hà Nam, Yên Bái… để khảo sát, mời gọi liên kết đầu tư, thu hút nghệ nhân, thợ giỏi, doanh nhân về Lào Cai phát triển HTX mới.
Với các hình thức hỗ trợ nhanh mạnh, chỉ trong thời gian ngắn Lài Cai đã hình thành nhiều HTX, như các HTX mộc mỹ nghệ, chế tác sừng, may công nghiệp, tranh đá quý, chạm khắc bạc, mây tre đan… Đến nay, trong 9 HTX này, chỉ còn 2 HTX hoạt động và duy nhất HTX mộc mỹ nghệ Hoa Mai hoạt động hiệu quả.
Lào Cai là tỉnh vùng núi cao đầu tiên lập nguồn vốn khuyến công địa phương (năm 2001) và lấy các HTX công nghiệp làng nghề làm đối tượng thụ hưởng. Cũng với các mức hỗ trợ mạnh mẽ, hầu như ngân sách nhà nước hỗ trợ 100% kinh phí lập dự án, đào tạo nghề, khảo sát thị trường, làm thương hiệu…
Song đến nay, trong số 5 HTX công nghiệp làng nghề, như tinh chế rượu, chế biến lâm sản,…chỉ có HTX Hoa Lợi làm tương ớt có lãi, còn 2 HTX cầm chừng và 2 HTX ngừng hoạt động. Chưa hết, trong lĩnh vực nông nghiệp, có 4 HTX lập ra, đến nay chỉ có một HTX làm ăn được, còn 3 HTX hoạt động cầm chừng…(?)
Có thể thấy, mặc dù tỉnh Lào Cai gần đây luôn có chỉ số PCI xếp top đầu cả nước, luôn tạo môi trường hấp dẫn DN, nhưng đáng tiếc là đối với khu vực HTX, chính sách lại chưa sát thực tế. Như phản ánh của Giám đốc HTX Quý Hiền, ông Phan Quốc Ân, làm HTX không thể ỷ lại chính sách nhà nước, làm HTX như thế là thất bại. Với những nỗ lực nhất định của Liên minh HTX tỉnh Lào Cai và các HTX trên địa bàn, khu vực HTX ít nhiều có bước khởi sắc, đến hết năm 2015, toàn tỉnh có 315 HTX.
|
HTX mộc mỹ nghệ Hoa Mai, đơn vị hiếm hoi hoạt động hiệu quả ở Lào Cai
Khó xây dựng HTX kiểu mới
Theo báo cáo mới của Liên minh HTX tỉnh, quá trình phát triển HTX ở Lào Cai còn chậm, chưa khai thác lợi thế địa phương, chưa tạo đủ sức bật cho khu vực KTTT, HTX trong đời sống xã hội.
Cụ thể, số HTX hoạt động hiệu quả còn ít, số HTX đủ sức làm điển hình để nhân rộng chưa nhiều… Nguyên nhân xác định rõ việc xây dựng các mô hình HTX “điểm” chưa được thống nhất cao giữa các cấp ngành, cách làm thiếu khoa học, chưa đồng bộ, dù nguồn lực hỗ trợ HTX không nhỏ nhưng kết quả rất hạn chế.
Trong 5 nhiệm vụ trọng tâm phát triển KTTT tới đây, Lào Cai đã giao cho Sở NN&PTNT tỉnh và Liên minh HTX tỉnh lựa chọn mỗi đơn vị xây dựng ba mô hình HTX kiểu mới, mỗi huyện và thành phố đăng ký ít nhất một HTX kiểu mới, trong đó, ưu tiên các mô hình đang có liên kết HTX – DN và gắn với chuỗi giá trị nông sản.
Trên một diễn đàn HTX khu vực mới đây, bà Nguyễn Thị Lợi, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Lào Cai, trăn trở nói, ngoài dự kiến xây dựng tổng số 15 mô hình HTX kiểu mới để nhân rộng, tỉnh còn giao Liên minh HTX chủ trì xây dựng đề cương, đề án mẫu HTX kiểu mới để thống nhất thực hiện trên địa bàn.
Đây là nhiệm vụ quan trọng nhưng rất khó khăn, Liên minh HTX tỉnh một mặt sẽ nghiên cứu tìm bài học kinh nghiệm phát triển HTX đã qua, mặt khác rất mong học hỏi kinh nghiệm các tỉnh bạn, nhằm thúc đẩy xây dựng HTX kiểu mới của Lào Cai trong thời gian tới.
Lưu Đoàn
