Khu vực kinh tế tập thể (KTTT) và HTX ở tỉnh Đăk Nông thực sự có vai trò quan trọng với địa bàn tỉnh ở sâu trong vùng núi rừng Tây Nguyên và có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy Tỉnh ủy, UBND tỉnh cũng rất kịp thời tổng kết Nghị quyết Trung ương 5 (khóa IX) và triển khai Kết luận số 56-KL/TW ngày 21/2/2013 của Bộ Chính trị… nhưng hiệu quả phát triển KTTT và HTX còn hạn chế.
Các yếu điểm cũ vẫn còn mới
Tính đến 30/9/2014, ngoài 167 THT, tỉnh Đăk Nông có 152 HTX, trong đó có 84 HTX đang hoạt động (gồm 32 HTX nông nghiệp, 52 các loại hình HTX phi nông nghiêp) và 2 quỹ TDND. Số HTX còn lại đã ngừng hoạt động đang tìm hướng đi mới, tổ chức lại sản xuất, hoặc chờ giải thể. Số HTX được thành lập mới từ tháng 5/2012 đến nay là 20 HTX, với nhiều ngành nghề đa dạng.
Ở thời kỳ đầu trong hơn 10 năm tách ra từ tỉnh Đăk Lăk cũ, Liên minh HTX tỉnh Đăk Nông gặp nhiều vướng mắc tổ chức và hoạt động rất hạn chế. Song từ năm 2012 đến nay, bộ máy tổ chức Liên minh HTX tỉnh được củng cố lại, tạo ra động lực mới, làm việc đầy nhiệt huyết, cải thiện tích cực bước phát triển các HTX. Ở tỉnh đã xuất hiện một số điểm sáng, như HTX Đồng Tiến (huyện Đăk R’lấp), hay các HTX Nam Hà, HTX Môi trường Quyết Thắng (huyện Chư Jút)…
Tuy nhiên, những yếu điểm cũ của khu vực KTTT và HTX đến nay vẫn nóng. Cụ thể, theo đánh giá của Liên minh HTX tỉnh, đến nay số HTX làm ăn hiệu quả và có lãi còn ít. Số HTX yếu kém, tồn tại hình thức, ngừng hoạt động còn nhiều. Do những khó khăn nội tại của các HTX là vốn ít, trình độ chuyên môn, quản lý còn hạn chế... nên hoạt động HTX chưa thực sự gắn với thị trường. Trong quá trình chuyển đổi một số HTX còn mang nặng tính hình thức, chưa hấp dẫn thành viên HTX góp vốn theo điều lệ, chưa tạo sự liên kết cả về kinh tế - xã hội và tổ chức.
|
Chăn nuôi heo khép kín ở HTX Đồng Tiến, huyện Đăk R’lấp
Có thể thấy mô hình HTX còn rất yếu như ở huyện Đăk Song hiện chỉ có 3 HTX duy trì hoạt động với khoảng 40 thành viên tham gia, thu nhập bình quân cả năm chỉ khoảng 7 triệu đồng/người. Thế nên, huyện này đang phấn đấu đến năm 2015 sẽ đưa 3 HTX đang hoạt động đi vào ổn định, đưa các HTX đã ngừng hoạt động tiếp tục hoạt động trở lại và thành lập thêm một số HTX mới.
Một lát cắt khó khăn cố hữu khác của HTX là về tiếp cận vốn. Cũng theo Liên minh HTX tỉnh, bởi chủ yếu do tài sản thế chấp HTX không thuyết phục, nên tính ra trong tổng dư nợ các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh, từ năm 2004 – 2013, các HTX chỉ tiếp cận được khoảng 0,07% vốn vay, ước khoảng 13 tỷ đồng trong vòng 10 năm. Tỷ lệ này đến tháng 9/2014 nhích lên được 0,75%...
Điểm nhấn tuyên truyền Luật
Thời gian qua, cùng với quá trình nâng cao chất lượng các hoạt động tham mưu, tư vấn hỗ trợ phát triển HTX, Liên minh HTX tỉnh đã chú trọng tăng cường phổ biến Luật HTX 2012 đến các HTX, trong đó lồng ghép tuyên truyền về Nghị định số 193 và Thông tư số 03, giúp các HTX áp dụng ngay vào thực tiễn. Với hình thức tuyên truyền đa dạng và phù hợp với nhu cầu tìm hiểu luật của các HTX và cả cán bộ quản lý, cho nên Luật HTX mặc dù còn mới mẻ nhưng đã được nhiều người biết đến.
Bên cạnh các hình thức giới thiệu chung về Luật HTX 2012, Liên minh HTX tỉnh đã biên soạn các tài liệu chuyên đề về “Quyền lợi và nghĩa vụ cơ bản của thành viên HTX”, “Những vấn đề cơ bản của luật HTX”, đưa vào giảng dạy cho các lớp tuyên truyền, lựa chọn những thông tin cơ bản nhất mà người dân, các HTX muốn biết, từ đó giúp việc phổ biến Luật hiệu quả hơn. Phấn đấu tới đây để các cấp ngành, HTX và nhân dân thấy được tầm quan trọng của Luật HTX 2012 đối với sự phát triển KTTT, thiết thực thúc đẩy phát triển các mô hình kinh tế hợp tác.
Đến làm việc tại tỉnh Đăk Nông, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Đào Xuân Cần đã ghi nhận sự quan tâm của lãnh đạo tỉnh với sự phát triển KTTT. Tới đây, cùng với quá trình đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền để nâng cao nhận thức về KTTT, Liên minh HTX tỉnh cần chủ động tham mưu UBND tỉnh và phối hợp với các cấp ngành liên quan trong việc thúc đẩy KTTT ngày càng phát triển. Với riêng các HTX, THT, phải tự nỗ lực vươn lên, xây dựng hình ảnh, tạo cái nhìn tốt đẹp, được xã hội thừa nhận…
Lưu Đoàn
