Thái Nguyên hiện có hàng trăm HTX nông nghiệp hoạt động hiệu quả. Nếu như trước đây, các HTX chủ yếu mang tính chất “bà đỡ” – cung ứng giống, vật tư, kỹ thuật cho nông dân – thì nay, nhiều đơn vị đã mạnh dạn tái cơ cấu, hoạt động theo chuỗi giá trị hiện đại.
HTX khẳng định vai trò
Quá trình chuyển đổi để dẫn đến thành công của các HTX không hề dễ dàng. Đã có giai đoạn, không ít HTX đối diện tình trạng thiếu vốn, công nghệ lạc hậu, đầu ra bấp bênh.
Nhưng trong những năm gần đây, khi tỉnh đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết của Trung ương về phát triển kinh tế tập thể, hàng loạt HTX đã bước vào thời kỳ tăng tốc khi mạnh dạn vay vốn, đầu tư công nghệ, áp dụng quy trình sản xuất an toàn, xây dựng thương hiệu OCOP và chủ động đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử.
 |
|
Nhiều loại nông sản đang giúp nông dân, HTX ở Thái Nguyên làm giàu. |
Chính sự thay đổi tư duy sản xuất, gắn sản phẩm với thị trường đã giúp nhiều HTX từ thua lỗ chuyển sang làm ăn có lãi, giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động, qua đó góp phần giảm nghèo bền vững, thúc đẩy nâng cao thu nhập tại các địa phương.
HTX chế biến nông sản Võ Nhai (xã Nghinh Tường) là một trong những minh chứng rõ nét. Từ khoản đầu tư hơn 3,5 tỷ đồng, năm 2023 HTX đã xây dựng xưởng chế biến VONACOOP rộng 1.000 m², trang bị dây chuyền đồng bộ đạt tiêu chuẩn quốc tế HACCP.
Ông Lê Văn Hiếu, Giám đốc HTX, cho biết hai sản phẩm chủ lực của HTX là nõn măng nứa và mộc nhĩ khô đều đạt OCOP 4 sao, đem lại doanh thu khoảng 7 tỷ đồng mỗi năm.
Không chỉ tiêu thụ trong nước, sản phẩm của chúng tôi đã xuất khẩu sang Nhật Bản, Singapore. Hiện HTX tạo việc làm ổn định cho hơn 50 lao động, bao tiêu nguyên liệu cho trên 200 hộ dân trong vùng”, ông Hiếu hồ hởi chia sẻ.
Không dừng lại ở chế biến, HTX Võ Nhai còn tích cực tham gia hội chợ, triển lãm, đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử. Việc mở rộng kênh bán hàng giúp sản phẩm nông sản địa phương không còn quanh quẩn trong “ao làng”, mà tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng đô thị và thị trường quốc tế.
Đòn bẩy thoát nghèo ở vùng khó
Một điển hình khác trong phát triển kinh tế hiệu quả là HTX nông nghiệp Trâu Vàng (xã Võ Nhai). Sau giai đoạn thua lỗ nặng do dịch COVID-19 khiến giá trâu, bò giảm sâu, HTX đã chuyển hướng sang nuôi ong lấy mật.
Từ vài chục đàn ong ban đầu, đến nay HTX đã phát triển hơn 300 đàn, đồng thời liên kết với các HTX khác để hình thành vùng nuôi ong tập trung, đưa sản phẩm HTX đi xa hơn.
“Mật ong Trâu Vàng đã đạt chuẩn OCOP, được thị trường đón nhận. Sản phẩm này không chỉ giúp HTX vượt qua khó khăn mà còn tạo sinh kế mới cho nhiều hộ dân trong xã” – Giám đốc HTX Nông Văn Tiệp phấn khởi cho hay.
Tương tự, ở xã Côn Min, nghề làm miến dong truyền thống được nâng tầm nhờ HTX Tài Hoan. Với sản phẩm OCOP 5 sao – miến dong Tài Hoan – HTX đang đầu tư hoàn thiện thêm nhà xưởng rộng 4.000 m², hướng tới công suất 2,5 tấn/ngày.
Chị Nguyễn Thị Hoan, Giám đốc HTX, cho biết: “Chúng tôi đặt mục tiêu đưa miến dong sang Hàn Quốc, Nhật Bản và Trung Đông. Sau khi sáp nhập tỉnh, cơ hội kết nối giữa các HTX và doanh nghiệp càng lớn, mở ra hướng phát triển bền vững hơn”.
 |
|
Chuyển đổi sản xuất theo hướng hiện đại, thích ứng thị trường giúp nông dân, HTX ở Thái Nguyên tăng thu nhập. |
Điều dễ nhận thấy từ các HTX tiêu biểu trên là họ đều biết tận dụng lợi thế địa phương, đồng thời mạnh dạn đổi mới mô hình sản xuất. Sự đổi mới ấy không chỉ giúp HTX đứng vững mà còn trực tiếp tác động đến hàng nghìn hộ dân, nhất là ở những vùng sâu, vùng xa còn khó khăn.
Như tại Võ Nhai – địa phương miền núi còn nhiều khu vực khó khăn của tỉnh Thái Nguyên – các HTX như Võ Nhai, Trâu Vàng đã tạo công ăn việc làm cho hàng trăm lao động, góp phần kéo giảm tỷ lệ hộ nghèo. Nhiều hộ dân trước đây chỉ trông chờ vào sản xuất nhỏ lẻ, nay đã có thu nhập ổn định nhờ liên kết cung ứng nguyên liệu cho HTX.
Hướng tới phát triển bền vững
Đằng sau thành công của các HTX trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên không thể không nhắc tới sự hỗ trợ quan trọng từ Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh. Trong những năm qua, Liên minh đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ như đào tạo, tập huấn, trang bị kiến thức quản trị HTX, kỹ năng tiếp cận thị trường, chuyển đổi số cho hàng nghìn cán bộ, thành viên HTX.
Cùng với đó là các chương trình hỗ trợ vốn vay ưu đãi. Thông qua Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên, nhiều đơn vị có cơ hội tiếp cận nguồn vốn để đầu tư dây chuyền sản xuất, mở rộng nhà xưởng.
Hoạt động xúc tiến thương mại cũng được đẩy mạnh khi Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức hội chợ, kết nối cung – cầu, đưa sản phẩm HTX tham gia hội chợ quốc tế và các sàn thương mại điện tử. Đồng thời thực hiện chuyển giao công nghệ, hỗ trợ HTX tiếp cận quy trình sản xuất theo chuẩn VietGAP, HACCP, GlobalGAP, đồng thời hướng dẫn đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, sở hữu trí tuệ.
Nhờ sự đồng hành này, nhiều HTX ở Thái Nguyên đã “lột xác” từ những đơn vị sản xuất nhỏ lẻ thành những doanh nghiệp nông thôn có khả năng cạnh tranh.
Dù vậy, hành trình đổi mới HTX tại Thái Nguyên vẫn còn không ít thách thức. Vốn đầu tư còn hạn chế, thiếu nhân lực trẻ am hiểu công nghệ và thị trường, liên kết với doanh nghiệp lớn chưa chặt chẽ.
Do đó, bên cạnh nỗ lực tự thân, các HTX rất cần sự hỗ trợ đồng bộ về chính sách, vốn, đào tạo nguồn nhân lực, cũng như kết nối tiêu thụ trong và ngoài nước.
Câu chuyện của các HTX ở Thái Nguyên cho thấy, khi kinh tế hợp tác được “kích hoạt” bằng đổi mới tư duy và chính sách hỗ trợ, các HTX có thể trở thành đòn bẩy mạnh mẽ cho công cuộc xóa đói giảm nghèo tại địa phương.
Từ những xưởng chế biến nông sản hiện đại ở Võ Nhai, những đàn ong mật vàng óng, đến những sợi miến dong truyền thống vươn xa ra thị trường quốc tế – tất cả đều minh chứng cho sự bền bỉ, sáng tạo của HTX và người nông dân.
Xóa đói giảm nghèo không chỉ là nâng mức thu nhập, mà còn là hành trình tạo dựng sinh kế bền vững, gìn giữ giá trị truyền thống, đồng thời mở lối hội nhập. Ở hành trình ấy, các HTX ở Thái Nguyên đang khẳng định vai trò tiên phong.
Minh Khuê
