Hơn 3 năm nay, gia đình anh Lê Văn Chơn (huyện Châu Thành) thoát khỏi cảnh bấp bênh tìm đầu ra vì toàn bộ 1,5 ha đất ruộng đã được HTX Sản xuất và Dịch vụ nông nghiệp Hùng Hậu (xã Hoà Thạnh) bao tiêu sản phẩm, nhờ đó thu nhập của gia đình dần ổn định hơn, giá lúa bán ra cũng cao hơn...
Chuyện gì khó đã có HTX lo
Anh Chơn cho biết: "Lúc trước làm ruộng cực lắm, nhất là khi tới mùa thu hoạch, lúc đó thương lái toàn mua lúa khô. Cực nhất phải vận chuyển từ ruộng về nhà để phơi, chưa kể mùa mưa, lúa phơi không được, có đợt phơi tận 10 ngày mới bán được, gây thất thoát nhiều lắm. Chưa kể, giá lúa bán cho thương lái thường rất thấp, thậm chí những năm được mùa còn bị thương lái ép giá".
Tuy nhiên, việc làm ruộng của gia đình anh Chơn nay đã đỡ vất vả hơn, thu nhập cũng cao hơn từ khi tham gia vào HTX Sản xuất và Dịch vụ nông nghiệp Hùng Hậu.
![]() |
Hiện nay, nhiều HTX ở Tây Ninh đứng ra liên kết sản xuất giữa doanh nghiệp và nông dân đạt hiệu quả khá tích cực. |
Ông Hoàng Phú Hậu, Chủ tịch HĐQT HTX Sản xuất và Dịch vụ nông nghiệp Hùng Hậu cho biết, HTX thực hiện liên kết chuỗi giá trị và bao tiêu toàn bộ sản phẩm lúa do các thành viên HTX sản xuất đạt tiêu chuẩn VietGAP. Từ đó giúp lợi nhuận của bà con tăng thêm từ 1 - 1,5 triệu đồng/ha so với ruộng lúa không liên kết theo chuỗi. Tham gia sản xuất lúa theo chuỗi giá trị vừa bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khoẻ nông dân và người tiêu dùng, vừa liên kết nâng cao chuỗi giá trị sản xuất theo hướng an toàn, bền vững.
Cụ thể, HTX ký hợp đồng với Tập đoàn Lộc Trời sản xuất và bao tiêu sản phẩm hơn 3 năm đã mang lại hiệu quả như: sản phẩm đầu vào vật tư nông nghiệp, giống, phân bón đầy đủ, khi thu mua nông sản cho thành viên trong HTX có sự chênh lệch giá cao hơn đối với thương lái bên ngoài. Để tránh tình trạng thương lái ép giá, HTX vận động nông dân sạ chung một giống lúa, cùng thời gian để doanh nghiệp thu mua số lượng lớn, không để rớt lại các hộ có diện tích nhỏ lẻ, đồng thời giá cả sẽ cao hơn cho nông dân.
Theo đó, doanh nghiệp đầu tư mỗi héc ta 150kg lúa tím giống cho người dân, đồng thời cam kết thu mua toàn bộ lúa tươi và khô của người dân với giá cao hơn 500.000 đồng/kg so với giá lúa trồng đại trà trong khu vực. Năng suất lúa tím dự kiến từ 6,5 tấn đến 7 tấn lúa tươi/ha, nông dân sẽ có lợi nhuận từ 20 - 25 triệu đồng/ha.
Liên kết nâng cao chuỗi giá trị sản phẩm
HTX rau an toàn Long Mỹ (xã Long Thành Bắc, huyện Hòa Thành) được thành lập từ năm 2009, cũng đang là đơn vị điển hình trong liên kết người dân làm nông nghiệp sạch, mang lại hiệu quả cao.
Các mô hình của HTX được triển khai theo quy trình VietGAP, thành viên được hướng dẫn cụ thể cách sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hợp lý, an toàn và hiệu quả, không phun ngừa tràn lan gây hại môi trường, ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng.
Ngoài ra, HTX trang bị hạ tầng cơ sở như nhà sơ chế, kho chứa vật tư, khu vực pha chế thuốc, bể chứa bao bì thuốc bảo vệ thực vật… với tổng kinh phí 116,6 triệu đồng. Bà con được hỗ trợ về vật tư như giống, phân bón, màng mũ, thuốc bảo vệ thực vật và hướng dẫn ghi chép nhật ký đồng ruộng, có cán bộ kỹ thuật theo dõi thường xuyên và định kỳ.
Qua 3 vụ sản xuất theo mô hình VietGAP, có 20 hộ nông dân tham gia trên diện tích 3 héc ta, trồng các chủng loại rau như dưa leo, khổ qua, bầu bí, mướp, đậu đũa, đậu bắp…, năng suất đều đạt bình quân từ 20 - 21 tấn/ha và thu lợi nhuận cao.
Anh Nguyễn Thanh Bình, Giám đốc HTX cho biết: Hiện nay, HTX có 20 hộ tham gia. Các hộ này được tập huấn về kỹ thuật trồng rau an toàn thao quy trình VietGAP, từ đó đã giúp bà con thay đổi tập quán trong canh tác, giảm chi phí sản xuất nên thu lợi nhuận cao và có cuộc sống ổn định hơn.
Sau mỗi vụ thu hoạch, bà con nông dân đều được các thương lái đến chờ sẵn để thu mua nên không lo đầu ra. “Vụ rau tết vừa qua, do bà con chủ động chuẩn bị từ trước và canh vụ cho thu hoạch đúng dịp tết để bán được giá cao hơn, nên thu lợi nhuận cao”, anh Bình cho hay.
Điển hình, gia đình anh Bình trồng gần 5 công hàng bông gồm khổ qua, đậu bắp và đậu rồng. Riêng đậu bắp và đậu rồng thu hoạch trừ chi phí còn lợi nhuận trên 10 triệu đồng.
Trong khi đó, gia đình anh Đoàn Thanh Liêm, ngụ ấp Long Mỹ - một thành viên HTX, trồng khoảng 3.000m2 bông cải cũng cho thu hoạch khoảng 5 tấn, sau khi trừ chi phí còn lãi gần 30 triệu đồng.
“Bà con nông dân ở đây cho biết thêm, nếu như giá cả ổn định như hiện nay, cùng với việc bao tiêu đầu ra sản phẩm của HTX cho các thành viên và người nông dân thì khả năng nhiều hộ nông dân trồng rau an toàn có thu nhập khá so với năm trước”, anh Bình cho hay.
Gỡ khó để HTX phát triển bền vững
Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Bí thư Tỉnh ủy Tây Ninh đánh giá, HTX vẫn là hình thức tổ chức sản xuất tốt nhất để khắc phục tình trạng sản xuất manh mún, nhỏ lẻ; tập trung nguồn lực, đặc biệt tập trung đất đai để sản xuất lớn.
Trong việc xây dựng nông thôn mới, xoá đói giảm nghèo, HTX cũng đóng vai trò nòng cốt khi thực hiện các hình thức sản xuất theo quy hoạch, thực hiện tiêu chí nâng cao thu nhập cho nông dân.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Mạnh Hùng cũng thừa nhận, khu vực kinh tế tập thể, HTX của Tây Ninh vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế. Tốc độ phát triển của HTX còn chậm, chưa vững chắc và chưa tương xứng với tiềm năng.
Quy mô của đa số các HTX còn nhỏ, hiệu quả hoạt động chưa cao. Việc liên kết giữa HTX với HTX, HTX với doanh nghiệp còn ít, chưa chặt chẽ.
Để phát huy vai trò của kinh tế tập thể, ông Hùng đề nghị các cấp, ngành, địa phương thường xuyên đồng hành, hướng dẫn tạo điều kiện để người dân phát triển kinh tế tập thể trên địa bàn.
Theo Sở NN&PTNT, để liên kết chuỗi được bền vững thì quyền lợi phải hài hoà giữa doanh nghiệp và nông dân, đồng thời các bên tham gia cần có sự cam kết: nông dân cam kết sản xuất theo quy trình, không bán nông sản cho đơn vị khác khi thị trường được giá; doanh nghiệp không ép giá hoặc đẩy rủi ro cho nông dân khi thị trường mất giá.
Muốn nhận thức được điều này trong sản xuất nông nghiệp, ông Hoàng Phú Hậu kiến nghị: “Ngành chức năng cần tuyên truyền về lợi ích và yêu cầu thiết yếu của việc liên kết, qua đó thay đổi nhận thức của người dân và các bên liên quan về tuân thủ hợp đồng liên kết. Hỗ trợ củng cố, nâng cao chất lượng và năng lực đội ngũ quản lý HTX, giúp HTX tìm kiếm, mời gọi doanh nghiệp có quy mô lớn và uy tín để liên kết, hợp tác”.
Tỉnh ủy Tây Ninh đặt mục tiêu đến năm 2030, đóng góp của khu vực kinh tế tập thể, HTX chiếm 0,3% GRDP của tỉnh. Cùng với đó, số lượng tổ hợp tác tăng lên 160, HTX tăng lên 185 và có 2 liên hiệp HTX. Trong đó có 40% là HTX trong lĩnh vực nông nghiệp sản xuất theo chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực của địa phương. Mỗi năm, doanh thu bình quân của 1 HTX đạt 25,24 tỷ đồng và lãi bình quân là 900 triệu đồng/HTX. Kéo theo đó là thu nhập bình quân của thành viên, người lao động HTX đạt 100 triệu đồng/năm.
Hoàng Hà