Được nghe danh tiếng “nghệ nhân” trồng trái cây có múi Nguyễn Xuân Thanh là thành viên HTX Mường Động (Tú Sơn, Kim Bôi, Hoà Bình) từ đã lâu, nay chúng tôi mới được “mục sở thị” vườn cam 5 ha và nghe ông chia sẻ niềm đam mê của mình với nghề này.
Cơ duyên với nghề trồng cam
Ít ai biết rằng ông đã từng 33 năm phục vụ trong quân ngũ. Cuộc sống trong quân ngũ giúp ông nếm trải hết bao khó khăn, gian khổ, nhưng cũng cho ông niềm tin và sức mạnh phi thường.
Vì lẽ đó, mảnh đất cằn cỗi đã cho những trái cam ngọt lành, cho những trái bưởi thơm ngon. Dù mới có gần 10 năm gắn với nghề trồng cam, nhưng khoé mắt của ông lúc nào cũng như khắc hoạ một tình yêu lạ kỳ cho nông nghiệp hữu cơ. Ông bảo, đó là cơ duyên và đó cũng là niềm đam mê.
Đi thăm vườn cam, sự khác biệt lớn nhất mà chúng tôi cảm nhận được đó là sự hoang sơ, dân dã, gần với thiên nhiên, với đất trời. Chúng tôi như đi lạc vào một khu rừng sinh thái với những gốc cam lớn, cây cỏ mọc lút chân người.
Trong cái lạnh cuối đông và những vạt nắng dịu hiền như tiếp thêm cho vườn cam sức sống, để cống hiến cho nhân gian những trái cam vàng mọng, ngọt ngào, thấm đẫm hương thiên nhiên, hương trời đất.
Tất cả cuộc sống đều tái hiện lại các hiện tượng trong thiên nhiên. Vì thế, phải học cách để nhận ra, học cách để phân tích, để hiểu, học cách để nhẫn nại, để quan sát.
Đôi mắt ông ánh lên niềm hạnh phúc khi nhắc lại mùa cam cuối năm 2016, Tết Nguyên đán 2017 đã mang về cho ông 2,6 tỷ đồng
Ông chia sẻ, hàng nghìn gốc cam này, ông như hiểu từng cây, hiểu từng hơi thở của đất. Cây này sẽ cần bao nhiêu lượng phân hữu cơ, cần bao nhiêu nước… Từng cây cam, vì tình yêu ấy, đã cho những trái cam đạt tiêu chuẩn nhất, ngọt lành nhất.
Khi chúng tôi đem thắc mắc về thảm cỏ lút chân người dưới gốc cam, ông tủm tỉm cười và bảo rằng thiên nhiên vốn ban tặng ta điều gì thì ta hãy đón nhận lấy. Ông chăm chút cho cỏ mọc tự nhiên để tạo ra một khu vườn sinh thái gần gũi với đất trời, để chính những cây cỏ này giữ ẩm cho đất, rồi lại trở thành chất bón hữu cơ. Như thế, ông vừa không phải mất chi phí nhân công làm cỏ, vừa không phải tốn chi phí thuốc diệt cỏ.
“Nghệ nhân” trồng cam này có ba cô con gái xinh đẹp, giỏi giang, được bố mẹ nuôi ăn học bằng chính vườn cam này. Ba cô con gái ấy nay đã trưởng thành, đang sinh sống và học tập tại châu Âu. Ông tự hào cho biết cô con gái lớn hiện đang ở Thuỵ Sĩ là người giúp ông đắc lực để biến vườn cam này trở thành một “khu rừng” sinh thái.
Con gái ông tư vấn, một vườn cam chỉ có một chức năng cung cấp sản phẩm cho thị trường là chưa đủ. Cần là phải “biến hoá” nó trở thành một điểm du lịch sinh thái. Du khách đến đây có thể vừa thưởng thức những trái cam hữu cơ ngọt lành, vừa được trải nghiệm một khu rừng sinh thái do chính con người xây dựng nên.
Nói là làm, cô con gái đã thuê cả chuyên gia về hỗ trợ tư vấn, hướng dẫn ông trồng những loại cỏ nào, chăm sóc ra sao để những loại cỏ đó không hút chất dinh dưỡng của cam. Vài năm trở lại đây, vườn cam của ông đã đón nhiều lượt khách quốc tế đến thăm, thưởng thức những trái cam tươi ngon ngay tại vườn. Mới đây, ông cũng đã vinh dự được đón
Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ tới thăm. Phó Thủ tướng đã dành nhiều lời khen ngợi ông và các thành viên HTX Mường Động.
Nhận thức được giá trị thương hiệu có ý nghĩa quan trọng, HTX Mường Động đã đăng ký sở hữu trí tuệ mẫu logo, tem nhãn hàng hoá QR code… bảo đảm việc truy xuất nguồn gốc đến từng lô hàng, từng vườn cây, gốc cây.
Hành trình về với tự nhiên
Ông vừa dẫn chúng tôi đi thăm vườn cam vừa tâm sự, cách làm hữu cơ này đã được áp dụng từ 5 - 6 năm nay, nhưng chỉ mới ở giai đoạn thử nghiệm. Sau khi ông tham gia vào HTX Mường Động, cách làm hữu cơ được áp dụng rộng rãi hơn.
Ông say sưa kể những câu chuyện HTX Mường Động hỗ trợ kỹ thuật triển khai dự án phát triển nông nghiệp không hoá chất, kể những khó khăn khi triển khai, cách ông đã tỉ mỉ, mày mò để đưa ra các giải pháp và rút kinh nghiệm cho vườn cam của mình như thế nào. Ông kể tên các loại cây có múi trong vườn, phải đến gần 10 loại, nào đường canh, lòng vàng, cam xã đoài, cam V2… loại nào cũng cho trái sai trĩu trịt, quả ngọt đậm.
Chúng tôi lắng nghe mà thầm khâm phục. Ông là một người lính, không chỉ biết cầm súng mà còn biết làm nông nghiệp hữu cơ. Tình yêu nông nghiệp hữu cơ ấy đã kết tinh lại trong những trái cam thơm ngọt, toả đi muôn phương.
Đôi mắt ông ánh lên niềm hạnh phúc khi nhắc lại mùa cam cuối năm 2016, Tết Nguyên đán 2017 đã mang về cho ông 2,6 tỷ đồng, giá tại vườn 32.000 đồng/kg. Trừ tất cả các chi phí, lãi 1,7 tỷ đồng. Quả đây là một con số không nhỏ đối với người làm nông nghiệp hữu cơ.
Tự hào, ông cho biết cam không chỉ cung cấp trong tỉnh Hoà Bình, mà chuỗi sản xuất sạch Vineco của Tập đoàn Vingroup từ năm 2016 đã ký hợp đồng với ông. Yêu cầu của Vineco cực kỳ khắt khe. Sản phẩm phải tuyệt đối sạch, tuyệt đối an toàn, mẫu mã đẹp, đáp ứng được nhu cầu của thị trường.
Mỗi sản phẩm được Vineco kiểm tra tới 4 lần, chỉ khi nào đáp ứng được các tiêu chuẩn nghiêm ngặt ấy thì mới vào được chuỗi siêu thị Vinmart. Chính vì lẽ đó, các thành viên HTX đã phải mày mò nghiên cứu thành công loại thuốc thảo mộc phòng trừ sâu hại cây từ tỏi, ớt, gừng ngâm rượu để phun lên hoa, trái; phân hữu cơ ủ từ 6 tháng đến 1 năm mới có thể đáp ứng được những tiêu chuẩn khắt khe của Vineco.
Chỉ vào những thùng cacton và cuộn tem nhãn đang đợi được xếp hàng đóng gói, ông cho biết các sản phẩm hàng hoá của ông cũng như các thành viên khác trong HTX Mường Động đã đưa công nghệ vào quản lý chất lượng và tiêu thụ sản phẩm.
Nhận thức được giá trị thương hiệu có ý nghĩa quan trọng, HTX Mường Động đã đăng ký sở hữu trí tuệ mẫu logo, tem nhãn hàng hoá QR code… bảo đảm việc truy xuất nguồn gốc đến từng lô hàng, từng vườn cây, gốc cây.
Nhớ lại cách làm manh mún trước đây với điệp khúc được mùa mất giá, được giá mất mùa, ông tâm sự người nông dân đã quen với sản xuất tự do, kiểu bán cái mình có chứ không phải bán cái mà người tiêu dùng cần.
Với sự phát triển của công nghệ số, các nước trên thế giới đã được tiếp cận và thành công. Ông cho rằng thế giới đã làm được thì Việt Nam, với đức tính cần cù chịu khó, cũng phải làm được.
Và 26 thành viên trong HTX Mường Động cũng sẽ vất vả tiếp cận với công nghệ hiện đại khi bán hàng, nhưng khi đã thành công thì hàng hoá của ông cũng như các thành viên trong HTX sẽ tham gia “thế giới phẳng” và sẽ nhiều khách hàng biết tới hơn.
Xuân Mậu Tuất 2018 đang rộn ràng về trên khắp nẻo đường. Mùa cam năm nay, vườn của ông cung cấp cho thị trường Hà Nội, Hải Phòng 30-35 tấn, dự kiến doanh thu khoảng 2,4 tỷ đồng. Do chi phí trồng theo phương pháp hữu cơ cao hơn phương pháp cũ nên năm nay dự kiến lãi chỉ 1 tỷ đồng. Ngày lại ngày, mỗi sáng thức dậy, ông muốn làm những điều thật nhỏ và có ý nghĩa, có giá trị cho gia đình, cho những người yêu thương và xa hơn là những việc có ích cho xã hội.
Xuân Mậu Tuất 2018 tràn ngập hạnh phúc, ông hân hoan đón cả ba cô con gái từ châu Âu về ăn Tết cùng gia đình. Ông tiết lộ, ba cô con gái sẽ cùng ông tiếp tục kế hoạch mới, hành động mới để sẵn sàng cuộc hành trình về với tự nhiên.
Minh Trang
