Điển hình là Dự án hỗ trợ kinh doanh nông hộ tỉnh Bắc Kạn (CSSP) là dự án được tài trợ từ khoản vay của Quỹ Phát triển nông nghiệp quốc tế (IFAD), thông qua nguồn vốn của dự án này đã có 622 THT ra đời, trong đó, có 352 tổ liên kết bằng hợp đồng với các doanh nghiệp, HTX và các đầu mối tiêu thụ sản phẩm.
“Cho cần câu thay vì cho con cá”
Phương thức hỗ trợ của dự án là không hỗ trợ 100% vốn. Mỗi tổ, nhóm sẽ được hỗ trợ một khoản vốn ban đầu, số còn lại các thành viên trong tổ phải cùng nhau đóng góp để đối ứng tạo thành quỹ chung, sau đó cho vay quay vòng mở rộng quy mô sản xuất. Điều này giúp hình thành phương thức hỗ trợ “cho cần câu thay vì cho con cá”, từ đó giúp người dân tham gia hiểu và có trách nhiệm hơn với việc sử dụng vốn để sản xuất.
Đến nay dự án đã thành lập được 622 THT, trong đó, có 352 tổ liên kết bằng hợp đồng với các doanh nghiệp, HTX và các đầu mối tiêu thụ sản phẩm. Thông qua sự liên kết này các THT hoạt động hiệu quả, bền vững, tạo sinh kế, tăng cơ hội tìm việc làm cho người dân, nhất là lao động nữ, người dân tộc thiểu số.
 |
|
Tham gia vào mô THT, HTX giúp xoá đói giảm nghèo cho người nông dân ở vùng sâu vùng xa, vùng nông thôn. |
Điển hình như tại thôn Phiêng Lủng, xã Bộc Bố, huyện Pác Nặm có hơn 30 hộ đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Đất canh tác ít, chủ yếu là đất núi đá cằn cỗi, chỉ hợp trồng ngô, trồng sắn, cuộc sống bấp bênh. Thiếu đất, thiếu vốn sản xuất, do vậy 100% số hộ trong thôn vẫn là hộ nghèo và cận nghèo.
Tuy nhiên, từ khi Dự án hỗ trợ kinh doanh cho nông hộ CSSP hỗ trợ người dân thành lập THT nuôi dê vỗ béo Phiêng Lủng với 12 hộ tham gia. THT được dự án hỗ trợ 67 triệu đồng, người dân đối ứng 23 triệu đồng. Mô hình đã góp phần tạo sinh kế, nâng cao thu nhập cho người dân, giúp họ thích ứng tốt hơn với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng tại đây.
Khi tham gia vào THT, anh La Văn Thành, thôn Phiêng Lủng đã chọn đầu tư nuôi dê vỗ béo và gắn bó suốt 5 năm qua. Anh Thành cho biết: “Mỗi năm gia đình tôi nuôi 3 lứa dê, mỗi lứa nuôi từ 20 – 30 con. Sau khoảng 3 – 4 tháng nuôi vỗ, dê đạt trọng lượng từ 30 – 40 kg/con được xuất bán với giá từ 120.000 – 130.000 đồng/kg. Sau khi trừ chi phí, có lãi trung bình hơn 1 triệu đồng/con, mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho gia đình”.
Ông Chu Đức Vọng, Chủ tịch Hội Nông dân xã Bộc Bố thông tin: Tham gia THT, các thành viên có điều kiện trao đổi, học hỏi kinh nghiệm, kỹ thuật nuôi dê; chăn nuôi dê có đầu ra ổn định, bà con chủ động được nguồn giống. Mô hình nuôi dê nhốt chuồng ở thôn Phiêng Lủng đã góp phần giải quyết việc làm cho nhiều lao động nhàn rỗi tại địa phương. Xã cũng tạo điều kiện để các hộ chăn nuôi tiếp cận thêm các nguồn vốn vay ưu đãi, đồng thời phối hợp với các ngành chuyên môn của huyện mở lớp tập huấn, chuyển giao kỹ thuật chăn nuôi để đàn dê phát triển ổn định, nâng cao thu nhập cho người dân.
Hiệu quả từ các mô hình HTX
Nhiều năm trở lại đây, tỉnh Bắc Kạn đã chú trọng phát triển, hỗ trợ các mô hình kinh tế tập thể, mô hình HTX. Việc phát triển các mô hình HTX, THT bước đầu đã giải quyết được một số hạn chế đối với tình trạng sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ, manh mún của các hộ cá thể. Đồng thời, đảm bảo được đầu ra cho các sản phẩm của người dân địa phương, đặc biệt là vấn đề lao động, việc làm ở khu vực nông thôn từng bước được giải quyết.
Ông Dương Văn Huấn, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Bắc Kạn cho biết, việc phát triển HTX và kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn đã gần kết thúc giai đoạn II (2021 – 2025), tập trung phát triển HTX theo chiều sâu, mở rộng lĩnh vực hoạt động, quy mô hoạt động và năng lực sản xuất của các HTX. Hiện nay, các mô hình kinh tế tập thể đã đóng góp đáng kể cho phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn. Các sản phẩm của các HTX hiện đã có chỗ đứng trên thị trường trong nước và thậm chí cả nước ngoài.
Trong giai đoạn II, tỉnh Bắc Kạn tiếp tục hỗ trợ phát triển nguồn lực cho các HTX, cụ thể là hỗ trợ cho mỗi HTX một cán bộ có trình độ ít nhất từ cao đẳng trở lên. Hỗ trợ nhân lực bằng 1,5 lần mức lương tối thiểu trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn. Hằng năm, tỉnh Bắc Kạn cũng dành một phần kinh phí cho Liên minh HTX tỉnh tổ chức các lớp tập huấn, nâng cao năng lực quản lý, tổ chức hoạt động cho các HTX.
Đặc biệt, từ năm 2023, UBND tỉnh Bắc Kạn đã ban hành Quyết định 1934 để sửa đổi, bổ sung Quyết định 1908 của UBND tỉnh Bắc Kạn về thành lập quỹ hỗ trợ HTX. Việc sửa đổi, bổ sung này hết sức ý nghĩa đối với hỗ trợ HTX. Theo đó, đối tượng thụ hưởng quỹ được mở rộng hơn.
 |
|
Các sản phẩm của HTX Giáo Hiệu ngày càng khẳng định được thương hiệu trên thị trường, giúp thành viên có thu nhập ổn định. |
"Thay vì chỉ được vay theo tổ chức HTX thì hiện nay các thành viên HTX cũng được vay. Tiếp nữa là nâng mức vốn vay. Trước đây do quỹ ít nên mức vốn vay chỉ dưới 100 triệu đồng. Còn hiện nay, mức vay đã được nâng lên 15% giá trị vốn điều lệ, đồng thời có cả hỗ trợ tín chấp trong điều kiện và theo quy định của pháp luật. Đây là kênh hỗ trợ nguồn lực rất quan trọng cho các HTX", Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Bắc Kạn thông tin thêm.
Cũng theo ông Huấn, mục đích của chính sách nhằm tăng quy mô về mặt thành viên. Khi HTX hoạt động hiệu quả sẽ thu hút được một lực lượng đông đảo lao động khu vực nông thôn, giải quyết được việc làm, khắc phục tình trạng người lao động của tỉnh Bắc Kạn đổ dồn về các khu công nghiệp. Đồng thời giúp xoá đói giảm nghèo cho người nông dân ở vùng sâu vùng xa, vùng nông thôn.
“Việc phát triển các mô hình kinh tế tập thể, giải quyết việc làm tại chỗ cho người lao động ở khu vực nông thôn của tỉnh Bắc Kạn đã khẳng định được vai trò và vị thế của kinh tế tập thể đối với sự phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là đối với công cuộc xây dựng nông thôn mới tại Bắc Kạn", ông Huấn nhận định.
Góp phần xoá đói giảm nghèo tại địa phương
Với những cơ chế, chính sách hỗ trợ kinh tế tập thể, nhiều mô hình HTX trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn đã từng bước khẳng định vai trò nòng cốt trong việc tạo công ăn việc làm, giảm nghèo bền vững, từ đó góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Điển hình như HTX Giáo Hiệu (huyện Pác Nặm) thu hút vận động 42 hộ nghèo và cận nghèo tham gia ký liên kết về trồng, chăm sóc và bao tiêu sản phẩm nông sản, qua đó tạo việc làm cho 97 lao động thời vụ thuộc hộ nghèo và cận nghèo…
Để công tác xóa đói, giảm nghèo được bền vững, Liên minh HTX tỉnh Bắc Kạn cho biết trong thời gian Liên minh HTX tỉnh sẽ phối hợp cùng với cấp ủy, chính quyền huyện tiếp tục thực hiện rà soát cụ thể, điều tra chính xác tỷ lệ hộ nghèo để phân loại, từ đó có biện pháp giúp đỡ từng hộ nông dân, các thành viên HTX, THT một cách phù hợp.
Huyện cũng tiếp tục sử dụng hiệu quả các nguồn lực hỗ trợ, lồng ghép để xây dựng kết cấu hạ tầng, triển khai các mô hình sản xuất, chăn nuôi hiệu quả nhằm nâng cao thu nhập, xóa đói giảm nghèo.
Pác Nặm cũng chú trọng giảm nghèo gắn với xây dựng nông thôn mới, hỗ trợ người nghèo tiếp cận với các dịch vụ xã hội cơ bản, triển khai đầy đủ, đồng bộ các chính sách giảm nghèo.
Đại diện ngành nông nghiệp huyện Pác Nặm cho biết, huyện rất mong có sự quan tâm hơn nữa của các cấp, các ngành, đặc biệt là nguồn lực trong việc hỗ trợ phục vụ cho chính sách giảm nghèo bền vững, hỗ trợ nhân rộng và phát triển các mô hình kinh tế tập thể, HTX. Vì kinh tế tập thể, HTX đang là một trong những cách thức hỗ trợ người dân giảm nghèo khá hiệu quả ở vùng núi, vùng sâu vùng xa nhưng do nguồn lực của huyện còn hạn chế nên chưa phát huy được hết hiệu quả của mô hình này.
Hiện huyện đang có xã Giáo Hiệu thực hiện giảm nghèo khá hiệu quả nhờ phát triển được 1 HTX và 18 tổ hợp tác. Chính vì vậy, nhân rộng mô hình HTX tổ hợp tác trong huyện cần đi đôi với đổi mới, hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển kinh tế tập thể, qua đó góp phần thực hiện nhóm tiêu chí về kinh tế, giảm nghèo tại địa phương.
Hoàng Hà
