Báo cáo của Bộ GTVT gần đây cũng nhấn mạnh, 70% lượng khí thải gây ô nhiễm môi trường tại khu vực đô thị có bắt nguồn từ các phương tiện giao thông. Với những con số “khủng” như vậy, Việt Nam đã lọt “top” 10 quốc gia có mức độ ô nhiễm không khí nặng nề nhất trên thế giới.
|
Ước tính thiệt hại do khí thải 82.000 tỷ đồng/năm
Lượng khí thải “khổng lồ”
Gs.Ts Phạm Ngọc Đăng, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam, nhận định: “Ở Việt Nam, xe máy là lượng thải ra nhiều nhất trong các loại xe. Xe cũ có thể thải ra gấp 2 đến 3 lần so với xe máy mới. Nhiều người còn tùy tiện giảm bớt xử lý ô nhiễm ống xả để tiết kiệm xăng dầu, điều này càng gây ô nhiễm nghiêm trọng”.
Tại các thành phố lớn, nghiên cứu của các nhà khoa học đã cho thấy tình trạng báo động về ô nhiễm không khí. Nồng độ các chất độc hại trong không khí như: benzene, nitơ oxit,… đang gia tăng. Nồng độ bụi đặc trưng PM10 có nơi đạt tới 80 microgam /m3 (lớn hơn cho phép hàng chục lần). Nồng độ SO2_lên đến 30 microgam/m3, nồng độ benzene có nơi đạt 35-40 microgam/m3…
Theo thống kê, hàng năm tại Việt Nam, các phương tiện giao thông đã thải ra 6 triệu tấn CO2, 61 nghìn tấn CO, 35 nghìn tấn NO2, 12 nghìn tấn SO2_và hơn 22 nghìn tấn CmHn. Nồng độ các chất có hại trong không khí ở các đô thị lớn vượt quá mức cho phép nhiều lần, riêng SO2_cao gấp 2-3 lần…
Với khối lượng khí thải “khổng lồ”, thiệt hại ước tính (ở mức thấp nhất) do khí thải ôtô, xe máy gây ra ô nhiễm không khí ở Việt Nam lên tới hơn 82.000 tỷ đồng/năm. Nếu chỉ tính riêng xe máy, lượng khí thải độc hại ra mỗi trường gần 60.000 tấn khí độc hại như CO, HC và NOx…
Theo các chuyên gia, với tốc độ tăng 20% với xe máy và 15% ôtô tham gia giao thông mỗi năm, lượng khí thải gây ô nhiễm sẽ tăng theo cấp số cộng và thiệt hại cho nền kinh tế sẽ tăng theo cấp số nhân.
Hơn 50% trong số 45 triệu xe máy lưu thông là xe cũ và không hề được kiểm soát khí thải là một nguy cơ đáng báo động với môi trường và sức khỏe con người. Nhưng để kiểm soát được khối lượng xe máy khổng lồ này là việc không đơn giản. Đặc biệt trong hoàn cảnh chủ các phương tiên giao thông đang rất thờ ơ với công việc bảo trì, kiểm định xe khi đến hạn.
Làm sao kiểm soát?
Tại Hội thảo “Kiểm soát khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ” mới đây, Ts Chu Mạnh Hùng, Nguyên Vụ trưởng Vụ Môi trường (Bộ GTVT), cảnh báo: “Nếu không sớm có những “rào cản kỹ thuật” về tiêu chuẩn khí thải, chúng ta sẽ trở thành “bãi thải” công nghệ của thế giới. Tuy nhiên, lượng xe máy có tác động lớn đến người dân cả nước, nên cần áp dụng một lộ trình thận trọng và có hiệu quả”.
Được biết, Đề án kiểm soát khí thải xe gắn máy được Bộ GTVT xây dựng từ năm 2008 và đã được phê duyệt, thông qua. Theo lộ trình, giai đoạn 2013-2015, kiểm định 80-90% số lượng xe máy tại hai thành phố này và mở rộng mạng lưới kiểm định để thực hiện kiểm định khí thải cho 60% số lượng xe máy đang tham gia giao thông tại các thành phố loại 1 và loại 2.
Tuy nhiên, vì nhiều lý do, các đề án vẫn trong tình trạng “treo”. Trước tình cảnh này, Bộ GTVT đã xây dựng lộ trình kiểm tra khí thải đối với môtô, xe máy tại 5 thành phố lớn gồm: Hà Nội, Tp.HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng và Cần Thơ. Chu kỳ kiểm định là 1 năm/lần, áp dụng từ năm 2017.
Bên cạnh đó, nhiều biện pháp khác nhằm giảm thiểu phát thải từ phương tiện xe máy đã bắt đầu được triển khai thực hiện tại Việt Nam. Điển hình như: sử dụng các loại xăng sinh học E5, E10, khí nén thiên nhiên CNG (xi-en-zi) cho phương tiện giao thông…
Dù đang triển khai chậm, và gặp nhiều khó khăn, nhưng trong hoàn cảnh ô nhiễm đang báo động hiện tại, những giải pháp để kiểm soát khí thải xe máy là cấp thiết.
Vì vậy, cần tiếp tục hoàn thiện và đồng bộ các cơ chế chính sách, chuẩn bị kỹ lưỡng hơn về con người, thiết bị, quy trình… để những lộ trình đưa ra đạt hiệu quả cao nhất, từ đó giải “bài toán” ô nhiễm từ xe máy và các phương tiện xe cơ giới.
Văn Hiến
