Hiện nay, có hơn 500 nhà máy, công ty điện tử tại Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng trung bình hằng năm 20-30%. Những năm gần đây, Việt Nam đang dần trở thành điểm đến chính của nhiều tập đoàn điện tử lớn trên thế giới như Sony, Samsung, Sanyo…
Các tập đoàn đa quốc gia này chọn lựa Việt Nam, bởi Việt Nam có lực lượng lao động dồi dào, chi phí nhân công rẻ (thu nhập bình quân khoảng 4 triệu đồng/người/tháng), chi phí tài nguyên thấp cùng với những chính sách ưu đãi thuế hấp dẫn…
Độc hại vô hình
Toàn ngành hiện có khoảng 200 nghìn lao động, (trong đó có tới 80-85% là lao động nữ từ 18-30 tuổi) chủ yếu tập trung vào lĩnh vực lắp ráp sản phẩm điện tử tiêu dùng và sản xuất phụ tùng, linh kiện xuất khẩu.
Hiện nay, 50% các sản phẩm điện tử được sản xuất tại châu Á và nhiều công ty điện tử ở đây vẫn sử dụng các hóa chất độc hại đã bị cấm ở châu Âu. Có khoảng 68.000 loại hóa chất bao gồm nhiều loại axit, kiềm, khí đông lạnh, xyanua, chất phụ gia, chất độn, kim loại, chất oxy hóa, chất bán dẫn, dung môi… đang được sử dụng trong ngành công nghiệp điện tử nhưng chưa hề được kiểm chứng tác động đến con người và ngay cả kiểm chứng trên động vật cũng rất ít.
Các loại hóa chất độc hại này về lâu dài có thể gây nên các bệnh ung thư, bệnh liên quan đến sinh sản và trước mắt là gây nên các bệnh căng thẳng thần kinh, đau mỏi cơ thể, giảm khả năng thị giác, thính giác.
Nghiên cứu của Trung tâm phát triển và hội nhập(CDI) về “Tác động ban đầu về an toàn môi trường và sức khỏe nghề nghiệp trong một số nhà máy sản xuất, lắp ráp điện tử ở Việt Nam” cho thấy: Điều kiện lao động của ngành sản xuất và lắp ráp điện tử tại Việt Nam đã gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người lao động.
Đặc biệt là ở một số công đoạn như sản xuất pin, con chíp, test chức năng, tiếp xúc với các hóa chất nguy hiểm, bức xạ ion hóa và không ion hóa, những công việc căng thẳng, làm đêm với thời gian kéo dài 9-12 giờ… có thể ở mức đặc biệt độc hại, nguy hiểm.
CDI kiến nghị đưa nghề sản xuất, lắp ráp điện tử vào danh mục nghề, công việc nặng nhọc độc hại nguy hiểm do Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội và Bộ Y tế ban hành.
Hiện nay, có hơn 500 nhà máy, công ty điện tử tại Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng trung bình hằng năm 20-30%
Nguy cơ hiện hữu
Trong quá trình khảo sát, nhiều lao động đã phản ánh việc thường xuyên đau mỏi xương khớp do tư thế làm việc, ù tai, thậm chí suy giảm thị lực từ 10/10 xuống còn 5/10. Qua nghiên cứu thực tiễn thời gian các công nhân gắn bó với công việc này thường ngắn, nguyên nhân là do tâm lý e ngại công việc ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Đa số lao động được khảo sát đều có tuổi nghề dưới 3 năm.
Trong thời gian tới, Việt Nam sẽ vẫn tiếp tục là địa điểm thu hút đầu tư của nhiều tập đoàn điện tử lớn trên thế giới. Trong hai ngày 16 – 17/6/2015, CDI đã tổ chức tập huấn về phát hiện rủi ro và nguy cơ trong ngành sản xuất và lắp ráp điện tử tại tỉnh Bắc Ninh.
CDI cũng đã tổ chức hai khoá trước ở Hà Nội và Hải Phòng cho các cán bộ an toàn vệ sinh lao động tại các công ty_sản xuất và lắp ráp điện tử và cán bộ thuộc một số ban ngành như sở Lao động Thương binh và Xã hội.
Cũng theo bà Vân Anh, Giám đốc CDI, nguy cơ bệnh nghề nghiệp vẫn tiềm ẩn trong môi trường làm việc tại các nhà máy lắp ráp điện tử rất cao, vì vậy trong thời gian tới, cần tiếp tục nghiên cứu đánh giá toàn diện về an toàn, vệ sinh lao động trong ngành điện tử của Việt Nam.
Bên cạnh đó, cũng cần rà soát, hoàn thiện các văn bản pháp luật về tiêu chuẩn an toàn lao động trong ngành điện tử. Đối với các doanh nghiệp phải công khai hóa các loại hóa chất được sử dụng trong sản xuất, nhằm đảm bảo quyền tiếp cận thông tin ATVSLĐ của người lao động.
Sự phối hợp chặt chẽ của chủ sử dụng lao động, người lao động và các cơ quan chức năng trong việc phòng ngừa nguy cơ mất an toàn lao động về những tác động xấu của ngành công nghiệp điện tử với người lao động như mệt mỏi tức thời, ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe sinh sản và bệnh nghề nghiệp là rất cần thiết, đặc biệt đối với lao động nữ, bởi vì đa số lao động này đều đang ở độ tuổi sinh sản nên yêu cầu đảm bảo an toàn lao động lại càng cấp thiết hơn.
CDI cũng kiến nghị đưa nghề sản xuất, lắp ráp điện tử vào danh mục nghề, công việc nặng nhọc độc hại nguy hiểm do Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội và Bộ Y tế ban hành.
Ngọc Cầm
