Theo UBND xã Kha Sơn, nghề mộc bắt đầu xuất hiện ở Phú Lâm hơn 10 năm trước và bắt đầu phát triển mạnh trong khoảng 4 - 5 năm trở lại đây. Hiện tại, toàn địa bàn Phú Lâm có 104 hộ, với hơn 400 nhân khẩu thì có 30 hộ dân mở xưởng sản xuất và hơn 20 hộ làm dịch vụ liên quan đến mộc mỹ nghệ. Trung bình mỗi cơ sở sản xuất thuê từ 5 - 10 công nhân, với mức lương bình quân từ 4 - 7 triệu đồng/tháng.
![]() |
Làng mộc Phú Lâm đang đẩy mạnh sản xuất
Khởi sắc làng nghề
Ông Nguyễn Văn Bản - Chủ tịch UBND xã Kha Sơn, cho biết: “Kể từ khi được công nhận làng nghề năm 2010, với sự cố gắng của người dân và sự giúp đỡ, tạo điều kiện của chính quyền địa phương, làng nghề Phú Lâm đã có những bước tiến đáng kể về kinh tế. Hiện, một số hộ dân đã mạnh dạn đầu tư máy móc sản xuất, giải quyết việc làm cho người dân”.
Anh Phạm Văn Sơn - chủ cơ sở mộc Sơn Vân, chia sẻ: “Nhà tôi mở xưởng mộc được hơn 5 năm rồi. Trong 3 năm trở lại đây, doanh thu luôn đạt từ trên 600 triệu. Hiện tại, xưởng của tôi có 6 công nhân, với lương cố định 5 triệu (có thưởng thêm). Khách hàng đến từ khắp các tỉnh, kể cả ở trong Nam ra, nhưng chủ yếu vẫn là Thái Nguyên và các tỉnh như Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Dương…”.
Các chủ cơ sở mộc tại Phú Lâm cho biết lượng khách hàng thường tăng cao nhất vào khoảng từ tháng 9 - 12 âm lịch hằng năm. “Vì đây là thời điểm mọi người sắm đồ Tết. Giá cả thì tùy từng sản phẩm. Như, một bộ bàn ghế quốc voi làm bằng gỗ lát chun đẹp, hiện có giá khoảng 50 - 55 triệu đồng/bộ 6 món, còn nếu ở mức trung bình có giá khoảng 25 triệu đồng”, anh Phong - chủ một cơ sở, cho biết.
Đại diện Phòng Kinh tế - Hạ tầng huyện Phú Bình cho biết: “Làng mộc Phú Lâm là 1 trong 3 làng nghề mộc phát triển nhất của huyện. Hiện, lương trung bình của thợ chính đạt trên dưới 250.000 đồng/công lao động, thợ phụ 170.000 - 180.000 đồng, còn thợ đánh giấy ráp từ 100.000 - 120.000 đồng (tăng trung bình từ 10.000 - 40.000 đồng/công lao động, tùy khả năng của thợ so với năm 2013). Năm 2014 giá trị sản xuất của 3 làng nghề đạt trên 12 tỷ đồng”.
Nan giải “bài toán” ô nhiễm
Dù có thu nhập khá cao, nhưng nhiều cơ sở gọi năm 2014 là năm “mất mùa”, bởi lợi ích kinh tế mà họ thu được thụt giảm đáng kể so với năm 2013. Nguyên nhân là do lượng hàng mà họ xuất sang Trung Quốc (thông qua doanh nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh) bị giảm mạnh, chỉ còn bằng khoảng 20% so với trước đó.
Vì sự biến động này nên trong năm 2015, những hộ làm nghề đã phải chủ động tìm kiếm thêm thị trường trong nước. Chị Nguyễn Thị Tố Loan - chủ cơ sở đồ gỗ Loan Tạo, cho hay: “Năm 2014 là năm thất thu đối với hầu hết các cơ sở. May mắn trong năm 2015 là hàng tiêu thụ nội địa lại tăng đáng kể. Thời gian tới, chúng tôi sẽ chú trọng khai thác nhiều hơn đến đối tượng khách hàng này để có được sự bền vững, ổn định lâu dài. Đồng thời tăng chất lượng để tăng cạnh tranh với hàng Trung Quốc”.
Vấn đề ô nhiễm môi trường cũng là vấn đề nan giải với làng nghề, khi lượng bụi gỗ, phoi bào, nước sơn, chất khử màu gỗ… ngày càng tăng, gây ô nhiễm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người dân. Khảo sát trên địa bàn Phú Lâm, hầu hết hệ thống kênh thoát nước đều trong tình trạng đặc quánh, đen ngòm. Không khí luôn lờ nhờ bụi…
Ông Nguyễn Văn Bản thừa nhận, hiện tại Phú Lâm vẫn chưa có hệ thống xử lý thải triệt để, ô nhiễm trở thành vấn đề nan giải và chưa có hướng giải quyết rõ ràng.
“Phú Lâm đang rất cần sự quan tâm, hỗ trợ, tạo điều kiện từ các ban, ngành chức năng của huyện Phú Bình và tỉnh Thái Nguyên để giúp đỡ, tạo điều kiện về vốn, kỹ thuật, đặc biệt là mặt bằng sản xuất và hệ thống xử lý thải để bảo vệ môi trường, hướng đến phát triển bền vững”, ông Bản cho hay.
Văn Hiến