Đối ngoại trong kinh doanh: Nghề không đơn giản

Kinh qua cương vị quản lý tại nhiều công ty đa quốc gia, trải nghiệm ở nhiều ngành nghề khác nhau, luôn thành công trong sự nghiệp, trường đời, nhưng người phụ nữ ấy vẫn luôn theo đưổi mục đích học tập, trau dồi, nâng cao chuyên môn.

Tham dự buổi bảo vệ luận án Thạc sĩ chuyên ngành Quản trị kinh doanh và Marketing của chị Phạm Thị Thuý Nga, nghe tác giả trình bày trôi chảy, hùng biện bằng tiếng Anh về đề án đưa hàng Việt Nam đến với thị trường Mỹ nổi tiếng là khó tính, không ít người thầm kính nể những kiến thức sâu rộng và trình độ ngoại ngữ của chị. Trò chuyện, tâm sự thêm về chuyện đời, chuyện nghề, tôi càng thêm ngỡ ngàng, thán phục.

Đa phần những vị trí đã đảm nhiệm của chị ở các công ty là quan hệ đối ngoại, chị thấy vai trò của vị trí này đối với doanh nghiệp thế nào?
Tôi nghĩ rằng với một doanh nghiệp, bất kỳ là lớn hay nhỏ, thuộc thành phần kinh tế nào thì các quan hệ đối ngoại cũng rất quan trọng vì nó góp phần xây dựng hình ảnh của công ty. Nếu đó là công ty sản xuất hay kinh doanh, dịch vụ thì quan hệ với khách hàng, đối tác lại càng quan trọng, nhiều lúc có ảnh hưởng lớn đến kết quả kinh doanh chung của toàn công ty. Các công ty đa quốc gia thì lại càng đề cao lĩnh vực đối ngoại.

Theo chị, những tố chất nào cần có với một người làm đối ngoại cho doanh nghiệp?
Người làm công tác đối ngoại là thay mặt công ty trong các quan hệ kinh doanh và giải quyết công việc, vì thế hình thức và nội dung của họ cũng là hình ảnh thu nhỏ của công ty. Họ phải có kiến thức, có văn hóa giao tiếp và có quan hệ xã hội rộng. Đồng thời, cần có một lối sống và cách nhìn mở. Trong công việc, họ phải đặt lợi ích của công ty lên trên, biết cảm thông, chia sẻ, nhất là những khó khăn với công ty mình, công ty đối tác, với đồng nghiệp và với chung cộng đồng.
Tuy nhiên, cũng không vì mục đích lợi nhuận riêng của công ty mà làm phương hại đến lợi ích chung của cộng đồng xã hội, của các bạn hàng. Nghệ thuật lắng nghe, chia sẻ, trao đổi cũng là yêu cầu cần thiết để thành công trong đối ngoại. Những kiến thức mình biết cũng phải được diễn đạt một cách dễ hiểu và logic. Nếu biết nhiều mà không diễn đạt được hiểu biết của mình cho người khác thì coi như giảm mất một nửa giá trị của kiến thức. Và tất nhiên, làm kinh doanh thì phải có cái "tâm", chữ "tín" với đồng nghiệp, bạn hàng, đối tác.

Ở những vị trí quản lý, để gặt hái được thành công, chị chắc phải đầu tư rất nhiều công sức, trí tuệ và thời gian?
Tôi thầm cảm ơn là số phận may mắn đã luôn giúp tôi thành đạt trong cuộc sống gia đình, trong thực hiện được những mong muốn, đam mê công việc. Tôi hài lòng với cuộc sống hiện có. Và tất nhiên, thành công mà tôi đã gặt hái không thể tự nhiên mà có, đó là cả một quá trình phấn đấu, học hỏi, tích lũy, là kết quả của những chương trình học tập, đào tạo bài bản ở trường cán bộ Tp.HCM (nơi tôi đã theo học); đó là nhờ kiến thức của khóa đào tạo ngắn hạn nghiệp vụ kinh doanh tại Mỹ, và mới đây là chương trình Thạc sĩ Quản trị kinh doanh ở đại học Mở Tp.HCM. Đó cũng là kinh nghiệm tích lũy từ những năm tháng công tác, giao tiếp, học hỏi bạn bè, đồng nghiệp. Tôi cũng cảm ơn rất nhiều gia đình, chồng, con, bạn bè, người thân đã luôn cổ vũ, giúp sức và luôn bên cạnh tôi những lúc gặp khó khăn, trên bước đường thành đạt.

Mỗi doanh nghiệp có những yêu cầu công việc và đặc thù kinh doanh riêng, chị nghĩ điều này có quan trọng?
Tôi nghĩ đây mới là vấn đề quan trọng nhất mà nếu đảm nhận, bạn phải nắm bắt được ngay từ đầu. Mỗi doanh nghiệp mà tôi đã kinh qua đều có những yêu cầu riêng, đặc thù riêng trong kinh doanh, trong quan hệ với đối tác và xây dựng hệ thống bạn hàng… Ngoài việc nghiên cứu kỹ những yêu cầu, mục tiêu, chiến lược kinh doanh của công ty, cũng cần xây dựng ngay cho mình một chiến lược và hoạt động phù hợp. Có cách tiếp cận đúng với yêu cầu kinh doanh của công ty thì kế hoạch hoạt động của mình mới thành công. Ví dụ như khi chuyển sang làm cho công ty bất động sản, tôi không thể sao chép nguyên xi những gì đã làm ở công ty bảo hiểm. Và cũng không thể "bê nguyên" những chương trình của công ty bảo hiểm sang lĩnh vực môi trường. Nói một cách khác, phải biết chọn lựa cái gì đưa sang, cái gì phải cải tiến để thay đổi một cách phù hợp và nhạy bén.

Chị Nga trong một đợt Công ty TNHH Xử lý chất thải rắn Đa Phước tổ chức khám chữa bệnh miễn phí cho người nghèo ở Long An
------------------------------

Công việc đối ngoại của doanh nghiệp liệu chỉ gói gọn ở tiệc tùng, hiếu hỷ và công du trên máy bay, xe hơi?
Đối ngoại ở doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, ai cũng nghĩ là những chuyến công du bằng máy bay, xe hơi, là tiệc tùng vui vẻ. Tôi kể ra đây một vài việc để các bạn thấy là nhiều khi đối ngoại phải giải quyết những vấn đề vô cùng phức tạp.
Thời gian đầu mới triển khai dự án, Công ty TNHH Xử lý chất thải rắn Đa Phước (hiện tôi đảm nhiệm vị trí Giám đốc đối ngoại) gặp rất nhiều khó khăn bởi người dân và một số cơ quan, ban ngành của Tp.HCM cũng như một bộ phận dân cư xã Đa Phước không hiểu đúng về công việc cũng như dự án công ty triển khai. Rồi cũng có những đối thủ cạnh tranh không lành mạnh làm nhiễu thông tin. Tất cả cán bộ, nhân viên của chúng tôi, từ Tổng giám đốc đã phải nỗ lực giải thích, kêu gọi, chứng minh bằng chính công việc đúng đắn của mình. Chúng tôi đã phải xuống xã, đi cơ sở, vận động, giải thích cho từng người, từng hộ bằng nhiều hoạt động khác nhau nhưng cùng chung mục đích là mang lại lợi ích cho người dân.
Nhờ sự ủng hộ tích cực của các ban, ngành, các cơ quan truyền thông… mọi người đã hiểu ra những lợi ích xã hội to lớn của dự án. Rồi hiện nay, dự án được coi là dự án môi trường điểm không chỉ của Tp.HCM mà của cả nước. Sau thành công của dự án Đa Phước, chúng tôi đang gấp rút chuẩn bị cho triển khai dự án Khu công nghệ xanh tại Thủ Thừa, Long An - dự án môi trường lớn hơn nhiều, diện tích 1.760ha với tổng vốn đầu tư 700 triệu USD. Dự án đã được Chính phủ quy hoạch từ năm 2002. Đây là dự án có ý nghĩa lớn với toàn vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Khi hoàn thành cũng sẽ là dự án mang tầm khu vực Đông Nam Á.
Với dự án Đa Phước, chúng tôi chỉ mất vài năm để xác lập lại chân lý, cũng bị thiệt hại nhưng còn có cơ hội khẳng định sự đúng đắn của mình. Còn nhiều doanh nghiệp khác lại không có được cơ hội ấy như chúng tôi.

Phần lớn chị làm việc ở các công ty đầu tư nước ngoài. Theo chị, những kỹ năng gì cần có để đảm nhận tốt các vị trí quản lý?
Các công ty đầu tư nước ngoài thường có những yêu cầu cao về nhiều kỹ năng trong tuyển dụng, thường có một cường độ làm việc cao, đòi hỏi chặt chẽ về kỷ luật, năng suất và hiệu quả lao động. Song chính những yêu cầu cao và thái độ, kỷ luật trong công việc sẽ giúp ta sớm trưởng thành và xây dựng được tác phong làm việc công nghiệp. Nói một cách khác sẽ là một trường học rất hiệu quả để ta trưởng thành, tự tin.
Yêu cầu về kiến thức ngoại ngữ, hiểu biết về văn hóa, luật pháp quốc tế cũng là không thể thiếu nếu muốn làm cho các doanh nghiệp nước ngoài.
Nhưng làm việc ở các công ty nước ngoài, nhất là ở các vị trí quản lý cũng rất cần bản lĩnh. Phải có tiếng nói riêng, cách làm việc riêng để có được hiệu quả trong công việc. bản lĩnh cũng là không cho phép xảy ra tình trạng chủ doanh nghiệp trả lương cho mình rồi muốn sai khiến gì cũng được. Mình phải có tiếng nói, quan điểm riêng, phải biết bảo vệ lẽ phải, bảo vệ danh dự và lợi ích của đất nước.
 

Công việc kinh doanh tốn nhiều thời gian, công sức, công việc gia đình và những thú vui khác có cần cho công việc?
Gia đình là điểm tựa để thành công trong kinh doanh. Tôi may mắn được người bạn đời cảm thông, chia sẻ, luôn tạo điều kiện để tôi làm việc. Vì cũng làm ngoại giao nên anh đã cho tôi rất nhiều kinh nghiệm quý giá. Các con tôi cũng học hành thành đạt và có gia đình hạnh phúc. Tôi rất thích nấu ăn, làm những công việc mà phụ nữ ưa thích, quan tâm đến thời trang. Ngoài học nấu ăn, tôi học cắm hoa, học đàn…, những kiến thức đó giúp cuộc sống của tôi thêm thi vị, có ích trong giải quyết nhiều công việc.
Không thể là người hoàn hảo về mọi mặt, nhưng có thêm kiến thức thì cuộc sống của ta sẽ thêm đẹp, thêm ý nghĩa và sẽ giúp ta tìm thấy những cách giải quyết đơn giản hơn trong nhiều công việc phức tạp.

Thượng Tùng

(KINH DOANH số 87, ra ngày 25/04/2011)