Đây là đánh giá của nhiều chuyên gia, lãnh đạo liên minh HTX và đại diện các HTX tại Hội nghị đánh giá kết quả giai đoạn 1-2020, đề xuất nội dung hoạt động giai đoạn tiếp theo của Dự án Nâng cao năng lực cho Liên minh HTX Việt Nam trong phát triển lâm nghiệp và tham gia chương trình khí hậu quốc gia do Liên minh HTX Việt Nam tổ chức mới đây.
Chưa khai thác hết lợi thế từ rừng
Theo số liệu công bố hiện trạng rừng toàn quốc tính đến ngày 31/12/2019 tại Quyết định 1423/QĐ-BNN-TCLN do Thứ trưởng Thường trực Bộ NN-PTN Hà Công Tuấn ký ban hành, diện tích đất có rừng là 14,6 triệu ha; trong đó, rừng tự nhiên là gần 10,3 triệu ha; rừng trồng là 4,3 triệu ha. Diện tích đất có rừng đủ tiêu chuẩn để tính tỷ lệ che phủ toàn quốc là 13,8 triệu ha, tỷ lệ che phủ là 41,89%.
 |
|
Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đã phối hợp với UBND tỉnh Phú Yên ra mắt Hợp tác xã Lâm nghiệp công nghệ cao tỉnh Phú Yên. Đây là mô hình lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao đầu tiên của cả nước. Trong ảnh: Đại diện Sở NN-PTNT Phú Yên đang khảo sát diện tích trồng rừng. |
Đến thời điểm này, Việt Nam có 12.000 HTX nông nghiệp có hoạt động lâm nghiệp và 122 HTX chuyên về lâm nghiệp, 176 tổ hợp tác lâm nghiệp và gần 1 triệu hộ nông dân có sản xuất, kinh doanh dịch vụ lâm nghiệp. Đây là con số thấp so với tiềm năng thực tế của Việt Nam, chưa kể số lượng các HTX lâm nghiệp đang hoạt động hiệu quả chưa như mong đợi.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên, trong đó có việc các HTX không có vốn đầu tư sản xuất, việc tiếp cận vốn vay cũng rất khó khăn, diện tích đất rừng của các thành viên, HTX chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng còn nhiều nên các HTX không dám mạnh dạn đầu tư...
Theo Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo, muốn phát triển rừng và lâm nghiệp thì chỉ bằng cách phát triển HTX trồng rừng, HTX lâm nghiệp.
“Chúng tôi mong muốn các HTX lâm nghiệp sẽ ngày càng được mở rộng hơn về quy mô hoạt động, mở rộng diện tích và nâng cao hiệu quả sản xuất để nâng cao thu nhập từ kinh tế rừng cho thành viên các HTX. Muốn đạt được điều này thì rất mong các bộ, ngành cùng vào cuộc với Liên minh HTX Việt Nam để tháo gỡ chính sách về vốn vay cho các HTX cũng như làm các thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các HTX theo đúng quy định”, Chủ tịch Nguyễn Ngọc Bảo nhấn mạnh.
Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Lê Văn Nghị nêu kinh nghiệm thực tế từ việc thành lập HTX lâm nghiệp công nghệ cao quy mô cấp tỉnh đầu tiên tại Phú Yên vào tháng 11/2019. Theo đó, khi vừa thành lập, HTX có 24 thành viên, trong đó có 18 thành viên là cá nhân hộ gia đình; 6 thành viên có tư cách pháp nhân gồm: 04 HTX và 02 doanh nghiệp tham gia. Mục tiêu hoạt động của HTX này là cung ứng các dịch vụ lâm nghiệp với kỹ thuật tiên tiến; cơ giới hóa trong hoạt động sản xuất; đại diện doanh nghiệp tham gia là Công ty TNHH MTV Bảo Châu Phú Yên thực hiện việc bao tiêu sản phẩm gỗ rừng trồng với mức giá ổn định trong thời gian 5 năm.
“Trồng rừng mà các HTX không gắn với doanh nghiệp thì rất khó phát triển bền vững. Bởi doanh nghiệp chính là đầu kéo để đầu tư ban đầu và bao tiêu lâm sản cho HTX phát triển”, Phó Chủ tịch Lê Văn Nghị cho biết.
Cần nhiều chính sách đồng bộ
Ông Nguyễn Văn Tuyên, Giám đốc HTX Minh Đức, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang cho biết, HTX Minh Đức có hơn 300 ha đất rừng sản xuất. Hiện hơn 30 thành viên HTX đã trồng được gần 200 ha rừng keo thời gian từ 3-5 năm. Do khó khăn về vốn để duy trì sản xuất, HTX buộc phải cho các thành viên thu hoạch sớm hơn dự kiến từ 3-5 năm, dù biết lợi nhuận thấp hơn nhiều so với rừng trồng từ 7-10 năm.
“Trồng rừng giai đoạn 5 năm đầu là đầu tư quan trọng nhất, 5 năm sau là ít chăm sóc nhưng lại cho lợi nhuận lớn. Nếu 1 ha trồng 5 năm, trừ cây giống nhà nước hỗ trợ và các chi phí khác, khi thu hoạch lãi chỉ hơn 20 triệu đồng. Nhưng nếu trồng 10 năm mới thu thì lãi lên đến hơn 150 triệu đồng. Để nâng cao hiệu quả sản xuất, các HTX lâm nghiệp rất cần được tháo gỡ chính sách để được hỗ trợ vay vốn ưu đãi để trồng và chăm sóc rừng”, ông Tuyên kiến nghị.
 |
|
Vườn ươm cây giống của HTX Lâm nghiệp công nghệ cao tỉnh Phú Yên. |
Đồng quan điểm này, PGS-TS Đỗ Anh Tuân, Giám đốc Trung tâm quản lý rừng bền vững và chứng chỉ rừng (Đại học Lâm nghiệp) đề nghị các ngân hàng, các tổ chức tín dụng phải coi các HTX như những khách hàng thân thiết của mình, sẵn sàng tạo điều kiện cho vay vốn sản xuất, kinh doanh để họ yên tâm sản xuất và mang lại thu nhập cao nhất.
"Liên minh HTX Việt Nam sớm có kiến nghị để từng bước nâng cao hơn nữa vai trò của các HTX, giúp họ có thể dễ dàng tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi, các gói hỗ trợ của Chính phủ để thúc đẩy phát triển, mở rộng quy mô, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh”, ông Tuân nêu ý kiến.
Phạm Duy
