Mặc dù còn gặp nhiều khó khăn cả về khách quan và chủ quan, xong nhìn nhận một cách khách quan, sau 15 năm thực hiện Nghị quyết số 13/NQ-TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể (KTTT) trong lĩnh vực phi nông nghiệp giai đoạn 2003 - 2018 đã có nhiều chuyển biến tích cực, đặc biệt là việc phát triển các tổ hợp tác (THT), HTX.
Báo cáo của Liên minh HTX Việt Nam cho thấy, giai đoạn 2003 - 2018, số HTX phi nông nghiệp thành lập mới đạt 8.000 HTX; thành lập mới 25 Liên hiệp HTX và 7.743 THT. Các THT, HTX, Liên hiệp HTX hoạt động trong các lĩnh vực hết sức đa dạng, như: Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, xây dựng, thương mại, vận tải, tín dụng nhân dân, môi trường, nhà ở, y tế, giáo dục, du lịch sinh thái...
THT, Liên hiệp HTX phát triển mạnh
Báo cáo của Liên minh HTX Việt Nam cho thấy, tính đến 31/12/2018, cả nước có 64.081 THT phi nông nghiệp, chiếm 62% tổng số THT, tăng 7.743 THT so với năm 2003, tốc độ tăng THT bình quân hàng năm đạt 0,5%. Tổng số thành viên THT là 665.271 người, bình quân 11 thành viên/ THT. Số THT hoạt động hiệu quả là 50.623 tổ, chiếm 79% tổng số THT phi nông nghiệp, trong đó lĩnh vực thương mại, kinh doanh chợ, nhà hàng, khách sạn, nhà trọ, sửa chữa nhỏ chiếm 44%; tín dụng chiếm 21%; công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp chiếm 15%; vận tải 9%; xây dựng 6%; điện nước, dịch vụ cộng đồng chiếm 6%.
Đáng chú ý, vùng Đông Bắc và Đồng bằng sông Cửu Long có số lượng THT lớn nhất, chiếm 19,8% và 17,8%; vùng Tây Nguyên và Duyên hải miền Trung có số lượng THT thấp nhất, chiếm 6,5% và 7,1% tổng số THT trong cả nước.
Nhiều THT hoạt động hiệu quả, công tác quản lý, điều hành chặt chẽ, tiệm cận với mô hình tổ chức và hoạt động của HTX, điển hình như THT Đồ gỗ mỹ nghệ Nguyễn Hiền (Thái Nguyên); THT sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ do phụ nữ làm chủ (Thanh Hóa)... đã tạo nền tảng để các THT chuyển đổi hoạt động kinh doanh sang mô hình HTX kiểu mới theo Luật HTX 2012.
Đến thời điểm cuối năm 2018, cả nước có 23 Liên hiệp HTX hoạt động trong lĩnh vực phi nông nghiệp, tăng 16 Liên hiệp HTX so với năm 2003. Các Liên hiệp HTX được thành lập trên cơ sở từ 4 HTX thành viên trở lên và hoạt động theo điều lệ của Liên hiệp HTX. Hầu hết các Liên hiệp HTX hoạt động tuân thủ các nguyên tắc quy định của Luật HTX 2012, tự nguyện cùng góp vốn và thống nhất quyết định sản xuất, kinh doanh.
Về bộ máy của Liên hiệp HTX, hầu hết được tổ chức theo mô hình vừa quản lý, vừa điều hành, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc điều hành. Hội đồng quản trị có từ 7 đến 9 thành viên là Giám đốc, Phó giám đốc các HTX thành viên. Ban Kiểm soát hoạt động độc lập, giám sát các hoạt động theo điều lệ của Liên hiệp HTX.
 |
|
Phó Chủ tịch Lê Văn Thịnh phát biểu tại Hội nghị lấy ý kiến đống góp vào Dự thảo Báo cáo tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết 13NQ-TW |
HTX cũng phát triển
Về HTX phi nông nghiệp giai đoạn 2003 - 2018, tính đến hết 31/12/2018, cả nước có 8.744 HTX phi nông nghiệp (tăng 4.490 HTX so với năm 2003 và tăng 85 HTX so với năm 2013), với gần 3,157 triệu thành viên, tạo việc làm cho 1,71 triệu lao động.
Các lĩnh vực có số lượng HTX chiếm tỷ trọng lớn là HTX công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, chiếm 27%; thương mại, dịch vụ chiếm 22%; giao thông vận tải chiếm 16%; xây dựng chiếm 11%; quỹ tín dụng nhân dân chiếm 14%.
Giai đoạn 2003 - 2018, bình quân mỗi năm tăng 646 HTX. Đồng bằng sông Hồng là khu vực có số lượng HTX phi nông nghiệp lớn nhất cả nước, với 2.398 HTX (27%), tăng 955 HTX so với năm 2003, tổng số thành viên 520.984.
Năm 2018, cả nước có 4.982 HTX phi nông nghiệp hoạt động sản xuất, kinh doanh hiệu quả, chiếm 57%. Tổng vốn điều lệ của các HTX phi nông nghiệp là 18.402 tỷ đồng; tổng tài sản là 26.883 tỷ đồng; doanh thu bình quân HTX là 5,797 tỷ đồng, tăng hơn gấp đôi so với năm 2003; lãi bình quân là 377 triệu đồng, tăng hơn 300 triệu đồng so với năm 2003. Thu nhập bình quân của lao động thường xuyên năm 2018 đạt 54 triệu đồng.
Đáng phấn khởi, tỷ lệ cán bộ có trình độ chuyên môn cũng chiếm số đông. Cụ thể cán bộ có trình độ đại học, cao đẳng trở lên chiếm 19%, tương đương 18.129 người; trình độ sơ, trung cấp chiếm hơn 35%, tương đương hơn 34.000 người...
Theo đánh giá của Liên minh HTX Việt Nam, đến nay, các HTX phi nông nghiệp đã chuyển tiếp, đăng ký lại hoạt động theo Luật HTX 2012. Tỷ lệ HTX hoạt động hiệu quả ngày càng tăng, chất lượng dịch vụ, cung ứng cho thành viên và thị trường được mở rộng, nâng cao.
“Để có được những kết quả khả quan trên, là nhờ sự vào cuộc chỉ đạo đồng bộ, quyết liệt của Đảng, Nhà nước, các bộ ngành Trung ương, sự bắt tay vào cuộc chỉ đạo sát sao của Liên minh HTX Việt Nam, sự vào cuộc đồng bộ của cấp ủy, chính quyền địa phương và nhất là từ chính người dân là thành viên của HTX”, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Văn Thịnh khẳng định.
Phạm Duy
