Ngày 1/12, Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức “Hội nghị phát triển KTXH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, xúc tiến thương mại cho khu vực kinh tế tập thể, HTX", với sự tham gia của 100 HTX, quy mô 50 gian hàng với các sản phẩm tiêu biểu, có truy xuất nguồn gốc. Nhiều HTX tham gia đã sẵn sàng các nguồn hàng chất lượng với quy mô sản xuất, chế biến bài bản có thể liên kết ngay với các doanh nghiệp, nhà phân phân phối ở trong và ngoài nước. Điều này cho thấy phần nào mức độ hiệu quả trong công tác xúc tiến thương mại mà Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên đang triển khai.
Đầu ra vẫn chật vật
Hiện nay, Thái Nguyên hiện nằm trong số những địa phương phát triển sản phẩm nông nghiệp đặc trưng có chất lượng cao thông qua mô hình kinh tế tập thể (KTT, HTX) khá hiệu quả.
Theo thống kê, Thái Nguyên là tỉnh đứng đầu cả nước về diện tích trồng chè với khoảng 22,7 nghìn ha, sản lượng thu hoạch trên 244,5 nghìn tấn. Chỉ tính riêng trà, Thái Nguyên đã có rất nhiều sản phẩm khác nhau, ngoài ra tỉnh còn phát triển đa dạng các sản phẩm nông nghiệp khác như rau an toàn, bưởi, gạo, các sản phẩm chăn nuôi… với sự tham gia của gần 700 HTX.
Thúc đẩy phát triển HTX vùng đồng bào dân tộc thiểu số là định hướng quan trọng của Nhà nước. |
Để đảm bảo đầu ra cho lượng nông sản lớn, Thái Nguyên rất chú trọng thực hiện các chương trình xúc tiến thương mại, xúc tiến đầu tư. Các hoạt động này được thực hiện hàng năm, giúp các nhà cung ứng, các HTX sản xuất trên địa bàn tỉnh kết nối với nhà phân phối trong và ngoài tỉnh. Từ đó, tạo đầu ra thuận lợi cho các HTX.
Tuy nhiên, số tỉnh, thành phố, đặc biệt là các tỉnh miền núi, vùng sâu, vùng xa hiện nay thực hiện công tác xúc tiến thương mại, xúc tiến tiêu thụ nông sản hiệu quả như Thái Nguyên chưa nhiều. Phần lớn người sản xuất, HTX, Liên hiệp HX với sự tham gia của đồng bào dân tộc thiểu số vẫn chật vật tìm đầu ra cho hàng hoá.
Là một trong những địa phương có đến 700 HTX và 1451 tổ hợp tác, trong đó có đén 600 HTX và 1.000 tổ hợp tác ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nhưng theo đại diện Liên minh HTX tỉnh Hà Giang, hầu hết các HTX, tổ hợp tác vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh vẫn đang gặp khó khăn trong tiêu thụ nông sản. Hoạt động xúc tiến thương mại còn đơn điệu, bó hẹp.
Thực tế, không ít đồng bào dân tộc thiểu số đã nhận thấy vai trò quan trọng cảu mô hình KTTT, HTX trong phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập nên tham gia và đứng ra thành lập các HTX. Chính vì vậy, số lượng mô hình KTTT vùng đồng bào dân tộc thiểu số được đánh giá là tăng dần qua các năm.
Trong khuôn khổ Hội nghị phát triển KTXH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, xúc tiến thương mại cho khu vực kinh tế tập thể, HTX" đã diễn ra lễ khai mạc “Tuần lễ Trưng bày, giới thiệu sản phẩm của các HTX thuộc 28 tỉnh, thành phố năm 2022”. |
Theo thống kê, đến nay, có trên 3.000 HTX, gần 5.000 THT, 19 Quỹ tín dụng nhân dân đang hoạt động thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đã tạo việc làm cho hơn 150.000 lao động có mức thu nhập bình quân từ 3 – 4 triệu đồng/người/tháng. Trong đó có khoảng 600 HTX có ứng dụng công nghệ cao vào trong quá trình sản xuất kinh doanh và gần 500 đơn vị áp dụng sản xuất theo chuỗi giá trị.
Dù không ít HTX, THT tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã phát triển theo chuỗi và sản xuất ra những sản tiềm năng nhưng nhìn chung, theo đánh giá của Liên minh HTX các tỉnh thàn, những khó khăn trong phát triển thương mại miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số khiến các HTX này chưa khai thác được những thế mạnh sẵn có cũng như chưa phát huy được vai trò của mô hình KTTT, HTX trong nền kinh tế thị trường.
Bên cạnh đó, phần lớn các HTX vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi quy mô nhỏ, số lượng thành viên ít, hoạt động của HTX chủ yếu mới làm được khâu dịch vụ đầu vào, chưa làm tốt khâu đầu ra, tiêu thụ sản phẩm.
Đi cùng với đó là chi phí sản xuất, lưu thông hàng hoá lớn nên các HTX rất khó khăn trong thu hút các nguồn lực xã hội đầu tư phát triển. Phần lớn các HTX vùng dân tộc miền núi phát triển sản xuất kinh doanh ở các địa phương có địa hình khó khăn, nhiều nơi khí hậu khắc nhiệt, kết cấu hạ tầng kém ảnh hưởng không nhỏ đến việc phát triển các mô hình HTX nơi đây.
Đưa hàng hóa đến nơi thị trường cần
Từ kinh nghiệm và kết quả đạt được của Thái Nguyên và một số tỉnh, thành đang phát triển KTTT, HTX gắn với chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi như Hòa Bình, Hải Dương, Tuyên Quang; Yên Bái, Phú Thọ, Ninh Bình, Lạng Sơn…, các chuyên gia cho rằng trong phát triển thương mại nói chung, tiêu thụ nông sản của nói riêng nếu thực hiện các biện pháp xúc tiến thương mại trúng và đúng sẽ là giải pháp tốt thúc đẩy thương mại tại các HTX ở miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số phát triển.
Để làm được điều này, cần đẩy mạnh hơn nữa kết nối cung cầu hàng hóa dịch vụ nhằm tìm đầu ra cho sản phẩm nông sản của các HTX vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi . Các hoạt động kết nối cung cầu cũng cần tổ chức theo quy trình từ Trung ương tới địa phương, từ Sở Công Thương đến các hiệp hội, ngành hàng.
Ngoài ra, cần xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin cho nông sản HTX vùng đồng bào dân tộc và miền núi. Đi liền với đó là xây dựng hệ thống phân phối bài bản, thường xuyên, liên tục có tính điều phối vùng miền sẽ giúp các HTX tiếp cận người tiêu dùng hiệu quả hơn.
Liên minh HTX các tỉnh thành ký kết vè hợp tác xúc tiến thương mại và phát triển KTTT, HTX vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. |
Chẳng hạn, các HTX ở miền núi phía Bắc có rất nhiều sản phẩm bản địa đặc trưng OCOP mà các tỉnh thành, vùng miền khác khó có hoặc có nhưng khó cạnh tranh được vê chất lượng như: trà, thịt gác bếp, nếp lúa nương… Tuy nhiên, nếu chỉ tiêu thụ những sản phẩm này ở ngay các tỉnh miền núi phía bắc thì sẽ tạo ra sự trùng lặp, nhàm chán vì hầu hết người tiêu dùng ở vùng này đã quen thuộc với các sản phẩm bản địa.
Chính vì lẽ đó, thay vì chỉ tập trung xúc tiến thương mại tại chỗ, các địa phương nên tạo điều kiện để các HTX có thể tham gia các hội chợ ở các vùng miền khác nhau để đẩy mạnh trao đổi hàng hóa, làm mới thị hiếu người tiêu dùng.
Thái Nguyên cũng đang làm tốt điều này khi trong khuôn khổ “Hội nghị phát triển KTXH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, xúc tiến thương mại cho khu vực kinh tế tập thể, HTX”, Liên minh HTX tỉnh đã tổ chức “Tuần lễ Trưng bày, giới thiệu sản phẩm của các HTX thuộc 28 tỉnh, thành phố năm 2022”. Tại đây, không chỉ các các sản phẩm của các HTX ở các tỉnh miền núi phía Bắc mà còn có sản phẩm của các HTX ở vùng Đồng bằng sông Hồng (Hải Dương, Hải Phòng…) và sản phẩm của các HTX ở miền Trung Tây Nguyên (Thanh Hóa, Nghệ An, Bình Thuận, Đăk Lăk) tham gia.
Hoạt động xúc tiến thương mại này sẽ giúp các HTX giải được bài toán mở rộng tệp khách hàng khi đa dạng được nguồn hàng hóa ở các vùng miền. Qua đây, HTX cũng thu thập được thêm nhiều thông tin về thị trường, hàng hóa để tập trung sản xuất những “cái thị trường cần”.
Chia sẻ tại hội nghị, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo cho biết, tuần lễ trưng bày, giới thiệu sản phẩm của các HTX thuộc 28 tỉnh, thành phố là cơ hội để gắn kết, xây dựng mạng lưới tiêu thụ sản phẩm cho các HTX, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút được nhiều nguồn lực hỗ trợ sự phát triển của KTTT, HTX vùng đồng bào dân tộc miền núi .
Huyền Trang