Diễn đàn Kinh tế hợp tác, hợp tác xã 2019 “Cơ hội và thách thức phát triển Kinh tế hợp tác, hợp tác xã”

Toàn cảnh Diễn đàn

Tới dự Diễn đàn có đồng chí Vương Đình Huệ, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng ban chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã; đồng chí Cao Đức Phát, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban thường trực Ban chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã; đồng chí Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Phó Trưởng ban chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã; đồng chí Nguyễn Ngọc Bảo, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, Phó Trưởng ban chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã; đồng chí Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Xem video tường thuật trực tiếp

12h12

Kết thúc bế mạc

Nghi thức bắt tay thể hiện tinh thần hợp tác cùng phát triển

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng phát biểu kết luận Diễn đàn

Theo Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, phát biểu của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ sâu sắc và toàn diện, từ tất cả các cấp ngành, địa phương, bản thân HTX và các thành viên, kinh tế hộ cần chung tay, có trách nhiệm.

Tại Diễn đàn, Phó Thủ tướng nói về vấn đề luật pháp, chính sách, quản lý nhà nước, điều hành…

Sắp tới, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Liên minh HTX Việt Nam sẽ tổng hợp các kết luận này của Phó Thủ tướng để chuyển hoá vào chính sách. Đặc biệt cần có sự tham gia của các HTX và doanh nghiệp, cần có sự thay đổi nhận thức của các bộ ngành, địa phương mới tạo được động lực mới, sức mạnh mới để có kết quả cao hơn nữa.

11h30

Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ - Trưởng ban chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã, phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn.

Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn

Phó Thủ tướng cho biết, nói đến KTTT có nhiều loại hình, trong đó có tổ hợp tác, kinh tế hợp tác, HTX và Liên minh HTX. Lĩnh vực hoạt động cũng rất phong phú, trong đó có lĩnh vực nông nghiệp và phi nông nghiệp.

Đại hội 6 đã nêu, phát triển nền kinh tế nhiều hình thức sở hữu và nhiều thành phần, trong đó kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân.

Trong đó kinh tế tập thể thì Trung ương xác định HTX là nòng cốt.

Mục tiêu thứ nhất, đưa kinh tế tập thể thoát khỏi tình trạng yếu kém kéo dài. Thứ hai, phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng cao hơn và tiến tới ngày càng có tỷ trọng lớn trong tổng GDP của nền kinh tế. Qua số liệu báo cáo tại diễn đàn mới đạt được một phần mục tiêu.

Về mặt phát triển số lượng các HTX tăng lên. Cho đến nay, chúng ta có thể mạnh dạn nói rằng, khu vực kinh tế tập thể thoát khỏi tình trạng yếu kém kéo dài. Bằng chứng có số lượng HTX phát triển rất nhanh trong những năm gần đây. Có 57% số HTX trong lĩnh vực nông nghiệp hoạt động có hiệu quả, tỷ lệ này ở phi nông nghiệp là 50-80%, tuỳ theo từng lĩnh vực. 

Tuy nhiên, mục tiêu tỷ trọng của khu vực kinh tế tập thể trong GDP chưa đạt hiệu quả. Nếu như năm 2003, tỷ trọng của khu vực kinh tế tập thể trong GDP là 7,49%, hiện nay chỉ còn 4% GDP. 

Vì sao xảy ra trường hợp này? Đó là tỷ trọng ở các khu vực khác như công nghiệp chế biến chế tạo, các ứng dụng dịch vụ tăng. Trong báo cáo nêu rõ, hiệu quả tăng trưởng GDP trong khu vục HTX chỉ bằng 50% các khu vực khác của nền kinh tế.

Hai vấn đề này là nguyên nhân quan trọng làm cho tổng GDP của nền kinh tế tập thể ngày càng đi xuống.

Phó Thủ tướng yêu cầu cần có giải pháp tăng cường thống nhất nhận thức trong phát triển kinh tế tập thể

Về định hướng và giải pháp:

Thứ nhất, cần có giải pháp tăng cường thống nhất nhận thức trong phát triển kinh tế tập thể. Sự quan tâm của các bộ ngành chưa nhiều, quan tâm chưa đồng đều. Ngay trong diễn đàn này cũng thiếu vắng sự có mặt của các bộ ngành. Cứ nói đến hợp tác là chỉ nghĩ đến nông nghiệp mà không quan tâm đến phi nông nghiệp, nói đến hợp tác chỉ nghĩ đến HTX và Liên minh HTX mà không quan tâm đến tổ hợp tác. Hiện nay, chúng ta có hàng trăm nghìn tổ hợp tác. Như vậy là nhận thức chưa đầy đủ.

Luật HTX 2012 đã mở ra hướng rất rõ, cho phép thành lập DN trong HTX. Nhận thức thế nào là HTX là DN cũng chưa đầy đủ, nhận thức HTX kiểu mới, kiểu cũ chưa biết.

Nhiều nơi vẫn ám ảnh mô hình HTX kiểu cũ. Đây là tổ chức tự nguyện, có nơi áp đặt hành chính cũng không thành công.

Hai là vấn đề xử lý vướng mắc như hiện nay, như nhiều trường hợp HTX nông nghiệp đã ở tình trạng giải thể, phá sản nhưng không thể giải thể được. Lý do là vì những khoản nợ, trong khi về nguyên tắc còn nợ thì không còn chỗ cho các hợp tác xã khác. Do đó cần có cơ chế chính sách thích đáng xử lý tồn đọng để chuyển giao. Như trường hợp những HTX nông thôn chuyển giao lưới điện cho ngành điện nhưng chưa chuyển đổi được vì vướng mắc tài chính.

Ba là vấn đề chính sách, dù có nhiều chính sách nhưng tại sao không đi vào thực tế. Theo đó, chính sách cần tiệm cận theo nguyên tắc thị trường, tránh Nhà nước buông lỏng nhưng cũng tránh xu hướng chờ đợi Nhà nước mà không có chủ động, tự lực vươn lên, không đúng định hướng thì trường thì không thể thành công. Phải có tính chất thị trường, tách bạch thế nào là chính sách thương mại, chính sách tài khoá, như Quảng Ninh chỉ hỗ trợ 6% thôi thì đó là trách nhiệm của địa phương. 

Về đất đai thì phải tích tụ ruộng đất, khoa học công nghệ. Nhưng làm sao để HTX có đất làm trụ sở, kho bãi, xây dựng tài sản lớn như vậy dùng quyền để thế chấp, đi vay ngân hàng. Trực tiếp lên Hoà Bình, tôi phải can thiệp để tỉnh giao đất cho HTX này với vài nghìn m2 đất để phân loại, sơ chế, rồi trực tiếp xử lý đất để HTX có trụ sở. Hoặc vào Lâm Đồng có anh chủ nhiệm đi xe, điện thoại sang, một ha làm ra hàng tỉ đồng, nhưng lại phải lấy nhà riêng làm trụ sở. Vậy, chính sách này, Bộ Tài nguyên và Môi trường tham mưu sửa như thế nào?

Vấn đề thuế, không cần cao chỉ bằng doanh nghiệp siêu nhỏ thôi. Chính sách đào tạo bồi dưỡng cán bộ, trình độ sơ cấp chỉ hơn 40%, còn lại 60% cán bộ chưa được đào tạo. Liên minh có hệ thống trường lớp đào tạo, đưa hệ thống trí thức trẻ, thì tới đây sẽ giao cho Liên minh làm việc này. Bởi làm hợp tác xã mà không biết đọc cân đối kế toán, thuế má, lời lãi thì không thể hoạt động hiệu quả được. 

Gắn với đó là chính sách chuyển giao công nghệ, thương mại và mở rộng thị trường, kéo các doanh nghiệp về khu vực nông thôn. Kinh nghiệm là có doanh nghiệp chống lưng, gắn với hợp tác xã thì mới phát triển được, hợp tác xã cũng cần doanh nghiệp làm đầu ra, HTX cũng cần doanh nghiệp để hình thành chuỗi giá trị. 

Bốn là tăng cường quản lý nhà nước, thực hiện chức năng quản lý nhà nước, nhưng hiện chỉ có Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đảm nhiệm. Tới đây cần phải có đầu mối chuyên trách, chịu trách nhiệm về vấn đề này, trong đó Bộ Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan nhà nước thực hiện. Gắn với đó địa phương phải củng cố tăng cường quản lý nhà nước. 

Ngoài ra là các vấn đề như chế độ thông tin, báo cáo, xây dựng chương trình phát triển kinh tế xã hội, các mô hình điểm, nhân rộng, hỗ trợ chuyển giao công nghệ, chính sách thu hút hỗ trợ đầu tư, tăng cường vai trò lãnh đạo các đơn vị, mặt trận vào phát triển HTX. 

11h25

Ông Vũ Sỹ Kiên, Cục trưởng Cục Quy hoạch Đất đai (Bộ Tài nguyên và Môi trường) phát biểu.

Chúng tôi chia sẻ tồn tại, vướng mắc về kinh tế tập thể, hợp tác xã, đặc biệt là đất đai. Nghị quyết Trung ương cũng định hướng, hỗ trợ cho kinh tế tập thể, quy hoạch đất đai, vấn đề sử dụng đất, bố trí trụ sở, vùng nguyên liệu. Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng thực hiện chủ trương của Chính phủ trong dồn điền đổi thửa, thực hiện cánh đồng mẫu lớn để thúc đẩy phát triển hợp tác xã. 

Trong sửa đổi đất đai, chúng tôi cũng trăn trở vì trụ sở là thiết yếu nhất. Có những chính sách miễn giảm tiền sử dụng đất, cũng để tháo gỡ khó khăn cho tiếp cận nguồn vốn, nên trăn trở là mong muốn Liên minh hợp tác xã đưa ra chính sách phù hợp để tiếp cận đất đai, đặc biệt là tiếp cận trụ sở, xây dựng phát triển. Chu trình phát triển là từ hộ gia đình, lên đến hợp tác xã nên làm sao để vừa phát triển được, nâng cấp lên thành doanh nghiệp.

Theo đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã làm việc với các bộ ngành để làm rõ mô hình hợp tác xã, đặc biệt là trụ sở, đất đai, vùng nguyên liệu. Thực tế cho thấy chính quyền vào cuộc thì tiếp cận đất đai qua quy hoạch, thì sẽ từng bước nhận thức được vai trò, vị trí lịch sử của hợp tác xã với sự phát triển đất nước. Bộ sẽ quy hoạch sử dụng đất, hướng dẫn địa phương, tiếp cận đất đai tốt hơn, có các vùng nguyên liệu phù hợp…

11h15

Ông Cao Quốc Hưng, Thứ trưởng Bộ Công Thương phát biểu.

Hiện nay, các HTX rất hạn chế về năng lực cạnh tranh, thời gian qua, nhiều chính sách của Chính phủ đã được ban hành nhằm hỗ trợ các HTX như năm 2010 đã có Quyết định 72 của Chính phủ. Trong điều kiện kinh tế hội nhập, Thủ tướng ban hành Quy định 28, tiếp đến là Quy định 72 về quy chế xuất khẩu, phát triển thị trường trong nước đã hướng dẫn cụ thể nội dung này.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng phát biểu

Về phía Bộ Công Thương cũng đã kết hợp với Liên minh HTX Việt Nam tổ chức nhiều chương trình giới thiệu sản phẩm HTX ra các thị trường nước ngoài… và có sự tham gia rất lớn của kênh phân phối và chuỗi.

Tôi đồng tình với ý kiến của Saigon Co.op sản xuất theo chuỗi. Tích cực ứng dụng công nghệ bảo quản, chế biến, đặc biệt duy trì ổn định việc cung ứng ra thị trường. Khi xúc tiến thương mại thành công đảm bảo đầu ra cho sản phẩm.

Chúng tôi cho rằng, cần nâng cao năng lực các HTX. Hiện, Bộ Công Thương có nhiều chương trình lớn như: nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, đào tạo kỹ năng cho các DN, HTX. Chúng tôi cũng tổ chức nhiều chương trình nghiên cứu sản phẩm… để các HTX đủ sức tham gia vào thị trường lớn.

Trong những năm qua, nhiều Liên minh HTX, HTX đã tiếp cận nhiều chương trình xúc tiến thương mại. Tuy nhiên, kết quả còn nhiều hạn chế, việc ứng dụng thương mại điện tử ở các vùng sâu, vùng xa còn hạn chế. 

Đề nghị các địa phương thường xuyên có nghiên cứu và đưa ra chỉ tiêu ứng dung khoa học kỹ thuật, thương mại điện tử. 

Trong thời gian tới, Bộ Công Thương phối hợp với Liên minh HTX Việt Nam xây dựng các chương trình để phổ biến các HTX tham gia, đào tạo cho các HTX về nghiên cứu thị trường, maketing, nâng cấp thông tin về thương mại trên thị trường trong nước và quốc tế.

Đề nghị Liên minh HTX Việt Nam và các HTX tích cực tham gia các chương trình xúc tiến thương mại trong thời gian tới.

11h

Ts. Đặng Kim Sơn - Nguyên Viện trưởng Viện chính sách và chiến lược phát triển nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Nông thôn) phát biểu.

Ts. Đặng Kim Sơn phát biểu

Từ lúc ra Nghị quyết đến nay, phong trào HTX thay đổi rất mạnh mẽ, đột phá so với trước đây. Tuy nhiên, so với quá trình tái cơ cấu nông nghiệp, còn khoảng cách rất lớn.

Hiện nay vẫn sản xuất quy mô lớn, xuất khẩu 40 tỷ USD/năm, nhưng từ người nông dân đến các DN thì qua hàng loạt các thương lái.

Quá trình phát triển của thị trường Việt Nam bị chia sẻ hàng hoá bên ngoài dẫn đên mô hình nền nông nghiệp gia công, phần chịu đựng nhiều nhất là thiên tai, già hoá xã hội thì bà con nông dân gánh chịu.

Nếu muốn vươn lên từ đầu vào đến đầu ra thì phải liên kết với nhau trong HTX. Chúng tôi đề nghị nên có suy nghĩ lại về đột phá nhận thức. Kinh tế HTX là chiến lược và không thể thiếu được từ sản xuất nhỏ lẻ lên lớn. Có như thế mới thay thế được đội ngũ thương lái, nền nông nghiệp thoát khỏi gia công.

Chính sách cụ thể cần có 3 việc.

Thứ nhất, HTX gắn với tổ chức cộng đồng, sức mạnh là lòng tin cậy, bảo vệ, thái độ gương mẫu của người lãnh đạo, cơ chế quản lý điều hành minh bạch.

Việc phát triển thôn bản phải gắn liền với kinh tế hợp tác vững bền.

Thứ hai, phải xây dựng chính sách đột phá, các HTX đã nhắc nhiều đến đất, vốn… Cần đảm bảo cho HTX cần có quỹ đặc biệt, không thể bắt ngân hàng thương mại chịu trách nhiệm. Chính sách về lĩnh vực này cần nghiên cứu cẩn thận. Làm thế nào để bà con nông dân có cơ hội làm việc tốt hơn để họ hăng hái tham ra HTX.

Thứ ba, về lâu dài phải học tập kinh nghiệm của các nước Đông Á, đó là phân cấp, trao quyền cho các HTX, liên minh HTX đảm nhiệm các nhiệm vụ về đầu vào, vật tư, phân bón, giống để người dân không phải lo lắng giá cả lên xuống… Tiếp đến là có thể giao một phần, thậm chí có thể giao cổ phần hoá các doanh nghiệp đầu ra quan trọng cho kinh tế hợp tác tham gia. Có như thế HTX mới thật sự trở thành chủ thể sản xuất kinh doanh.

Đã đến lúc tập trung cao độ cho kinh tế hợp tác, cũng như sự đột phá phát triển HTX kiểu mới.

10h52

TS. Lê Thành, Viện trưởng Viện Kinh tế Nông nghiệp Hữu cơ, lãnh đạo Công ty Lavifood, trình bày tham luận về liên kết chuỗi giá trị giữa hợp tác xã nông nghiệp và nhà máy chế biến nông sản ngành rau, củ quả. 

Ts. Lê Thành phát biểu tham luận

Xác định xây dựng chuỗi giá trị lớn, giúp nông dân tiếp cận thị trường thế giới thì phải có mô hình lớn nên các nhà máy của LaviFood xây dựng chuỗi sản xuất quy mô lớn với hơn 1000 xã viên tham gia. 

Việt Nam xuất khẩu rau củ quả là 4,8 tỉ USD, vượt qua thuỷ sản, gạo, tham gia được vào thị trường thế giới, nhưng chỉ có 150 nhà máy, với 150 triệu tấn sử dụng, tiêu thụ hiệu quả, còn lại ở bên ngoài thị trường. Rau củ quả nếu không chế biến, lưu kho thì giải cứu vẫn là bài toán. 

Theo đó, cần xác định nhà máy, doanh nghiệp lớn là vai trò để xây dựng chuỗi giá trị. Quan điểm chúng tôi bàn với định hướng phát triển là công ty đi mua đất thật nhiều, 20% thôi nhưng 80% dành cho các hợp tác xã. Tuy nhiên, nhà máy đầu tư đất đai chỉ làm cho ông đó thôi, nên quan điểm là nhà máy làm tốt công việc nhà máy, chế biến còn phần trồng thì hãy để cho hợp tác xã. Thế nhưng, bài toán đặt ra là hợp tác xã thì ai lo? Đằng sau nhà máy thì có hàng nghìn xã viên. 

Khó khăn là nhà máy không đủ 50 tấn chạy mẻ hàng thì chi phí tăng thêm, mà chất lượng sản xuất của hợp tác xã thì có vấn đề. Do đó, chúng tôi đã đề nghị thành lập Trung tâm hỗ trợ hợp tác xã và xây dựng chuỗi giá trị của nông dân với hơn 200 tỉ, có các dây chuyền đóng gói, bao bì, vật tư… Khi thành lập trung tâm này, chúng tôi vận hành mô hình doanh nghiệp xã hội, và từ đó mô hình này hỗ trợ rất tốt cho hợp tác xã. Song song với hợp tác xã phải có doanh nghiệp xã hội ở phía dưới, với cam kết mạnh mẽ của chính quyền địa phương hỗ tợ. 

Tuy nhiên, để thành công và đầu tư được, với quy mô lớn thì phải có hỗ trợ của ngân hàng. Hiện chúng tôi đang đối ứng 45% vốn và trả lãi vay bằng vốn thương mại. Nếu ngân hàng không có quan điểm rõ nét về đầu tư chế biến nông sản, công nghệ cao thì khó phát triển. Do đó, cần có quan điểm rõ ràng hợp tác xã nào tạo việc làm, đầu tư công nghệ cao, liên kết sâu rộng với hợp tác xã… thì cần có chính sách hỗ trợ vốn. 

Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cần đăng ký với Chính phủ làm mô hình thí điểm chuỗi giá trị, áp dụng từ nhà máy đến khâu sản xuất. Ví dụ nhà máy vay thế chấp nhưng hợp tác xã thì phải được vay tín chấp, vì đã có bao tiêu rồi, không thể bắt hợp tác xã vay tín chấp vì đã có đơn hàng rồi. Hai là cần phải định vị lại hợp tác xã. Hiện nay có 22.456 hợp tác xã, với hơn 6 triệu việc làm, tác động đến hơn 30 triệu người. Nên cần phải định vị hợp tác xã là thành phần kinh tế lớn, tác động đến nông thôn, tạo việc làm. Hợp tác xã trước hết là phải làm kinh tế, giúp đỡ phát triển cộng đồng, thúc đẩy phát triển kinh tế. Hợp tác xã phải có ngân hàng, phát triển mạnh mẽ hỗ trợ cho khối này. 

Ba là hợp tác xã phải có chiến lược logistics. Hiện nay, hợp tác xã không có tổng kho đâu nên cần phải có tổng kho để các hợp tác xã được ký gửi hàng hoá, phát triển hệ thống logistics phục vụ cho hợp tác xã. 

Đề nghị Liên minh hợp tác xã đứng ra nhận trách nhiệm với phát triển hợp tác xã, bởi có 6 triệu xã viên và đằng sau đó là 30 triệu con người. Khảo sát cho thấy tín dụng nợ xấu ở hợp tác xã thấp, cho thấy tín nhiệm cao. 

10h40

Ông Phạm Ngọc Thạch - Chủ tịch HĐQT HTX Sunfood Đà Lạt phát biểu. 

Hơn 3 năm hoạt động, HTX Sunfood đã có mạng lưới trên 25 tỉnh, hơn 131 điểm bán. Đây là đột phá trong sự định hướng đúng đắn của HĐQT HTX.

Chúng tôi có đội ngũ kỹ sư nông nghiệp, nên cam kết sản phẩm đạt chuẩn VietGap. Ngay từ những ngày đầu chúng tôi đã đặt ra câu hỏi: chúng ta là người con, người cháu của Liên minh HTX Việt Nam, tại sao chúng ta lại không đi theo hướng cha ông đã chọn?. Do đó, đây cũng là định hướng HTX đặt ra ngay từ đầu. HTX Sunfood Đà Lạt cung ứng liên kết với các đơn vị nông nghiệp, 70% kết quả thu được cho thành viên liên kết.

Ngay từ đầu tiên cái khó nhất của HTX là mất nhiều thời gian để duyệt chi sản phẩm vào hệ thống siêu thị, nên chúng tôi đã lựa chọn liên kết với các HTX. Hiện đã liên kết với 22 HTX nông nghiệp, đã giải quyết được đầu vào nên cung cấp được sản phẩm sạch cho người tiêu dùng.

HTX có quy trình nhật ký tại vườn, mua bảo hiểm cho người tiêu dùng. Chúng tôi mong muốn HTX Sunfood tiếp tục liên kết với 63 HTX ở các tỉnh thành.

10h26 

Phiên thảo luận thứ hai với chủ đề khơi thông tiềm năng nguồn lực hợp tác xã.

Mở đầu phiên thảo luận, ông Phan Huy Sự, Chủ nhiệm Hợp tác xã Vận tải Nhơn Trạch (Đồng Nai) phát biểu với nội dung thúc đẩy phát triển hợp tác xã. 

Ông Phan Huy Sự, Chủ nhiệm Hợp tác xã Vận tải Nhơn Trạch phát biểu

Được thành lập hơn 30 năm qua, với số lượng phương tiện ngày càng tăng, kinh doanh vận tải hàng hoá, hành khách, logistics, vận chuyển… Để tồn tại, hợp tác xã phải linh động trong phát triển, tham gia hợp tác xã có nhiều đơn hàng hơn, nhiều khách hàng “tri ân, tri kỷ” nên dự báo được khối lượng hàng hoá, nhu cầu vận chuyển của khách hàng, từ đó bố trí hợp lý sản xuất để hoạt động. Với lượng 6000 xe, hợp tác xã có thể thu tiền hoa hồng 30% và tạo việc làm cho hàng trăm thành viên. Hợp tác xã cũng có phần mềm quản lý xe, được viết do chính hợp tác xã, đáp ứng nhu cầu thực tiễn của đơn vị. 

Tầm quan trọng của người đứng đầu liên minh hợp tác xã tỉnh rất quan trọng. Đồng thời cần phải tổ chức phối hợp, đối thoại với các ngành vì chi phí vận chuyển hiện nay rất lớn, chi phí ngoài chứng từ cũng không nhỏ, không chỉ tiêu cực ngành công an, thanh tra giao thông, rồi sự hiểu biết pháp luật còn hạn chế. Do đó, cần hỗ trợ và phối hợp với các bộ ngành có thể tiếp cận thông tin, đối thoại với ngân hàng, giao thông để tránh tình trạng “đánh trống bỏ dùi”, giảm thiểu chi phí. 

Bên cạnh đó, cần phải viết được các phần mềm tương tự như Grab, thực hiện chủ trương Người Việt Nam ủng hộ hàng Việt Nam. Theo đó, tạo phần mềm kết nối, hỗ trợ để giảm chi phí, đảm bảo an ninh. Thành lập Sàn giao dịch vận chuyển hàng hoá, vì hiện nay hàng hai chiều rất lãng phí, mới chỉ đi một chiều nên không tận dụng được. Việc thành lập Sàn giao dịch cũng có ý nghĩa là để tránh được những lợi ích nhóm, tạo công bằng, cạnh tranh tốt hơn. 

Ngoài ra, cần phải có nguồn vốn tín dụng phù hợp, tránh tiếp cận nguồn vốn vay nóng. Hiện, 6000 chiếc xe vay ngân hàng, có thời điểm phải trả lãi ngân hàng, trên 90% phải vay nóng rất khổ nên cần có chính sách tiếp cận tài chính tốt hơn.

9h50

Ông Hà Trọng Tấn - Chủ tịch HĐQT HTX dịch vụ môi trường Bình Xuyên (Vĩnh Phúc) phát biểu tham luận.

Từ khi thành lập HTX Bình Xuyên đã có vai trò quan trọn xử lý rác thải trong môi trường, bảo vệ quan trọng môi trường khu công nghiệp nói riêng và địa phương nói chung.

Tuy nhiên, HTX vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong quá trình hoạt động, các HTX chưa áp dụng được khoa học công nghệ, chưa vay được vốn tín dụng, trình độ quản lý còn hạn chế, mối liên kết với các tổ chức môi trường khác còn hạn chế, chưa tiếp cận được chính sách về thuế đất.

Có nguyên nhân cả chủ quan và khách quan: Chưa có chính sách thông thoáng, chưa nhận thức đầy đủ về vai trò HTX môi trường, phần lớn HTX có quy mô nhỏ, trình độ quản lý chưa đáp ứng yêu cầu công việc, kinh tế xã hội có nhiều biến động cũng tác động đến các HTX. Ngoài ra, số lượng HTX môi trường đã tăng nhưng chất lượng hoạt động còn hạn chế. 

Từ thực tiễn, HTX Bình Xuyên kiến nghị phát triển HTX môi trường như sau: quán triệt chính sách hỗ trợ phát triẻn HTX môi trường. Tăng cường thông tin tuyên truyền về chính sách phát triển HTX môi trường. Nguồn kinh phí hỗ trợ HTX cần thanh toán kịp thời. Hỗ trợ đất đai để HTX phát triển. Có chính sách đột phá và thông thoáng để HTX tiếp cận gói vay vốn tín dụng. Thường xuyên bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn cho HTX. Nâng giá xử lý rác thải cho HTX. Hỗ trợ HTX ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ mới trong bảo vệ môi trường…

9h35

Ông Hà Quang Huy, Giám đốc Hợp tác xã thương mại thuỷ sản Xuyên Việt (Hải Dương) với tham luận các vướng mắc, giải pháp phát triển hợp tác xã và kết nối các chuỗi giá trị sản phẩm. 

Là hợp tác xã thành lập năm 2011, tiền thân là kỹ sư nông nghiệp trẻ, về quê hương lập nghiệp nhưng gặp nhiều khó khăn của bà con chăn nuôi nhỏ lẻ, tự phát, không có quy mô tập trung cao, giá trị sản phẩm và quy mô sản xuất gặp nhiều khó khăn. 

Đứng trước thực trạng này, Hợp tác xã Xuyên Việt được thành lập với vốn điều lệ 500 triệu đồng và giờ đã nâng vốn 9 tỉ đồng, với 28 thành viên và 136 ha, áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến nhất về nuôi trồng thuỷ sản, đi đầu công nghiệp. Đồng thời, hợp tác xã cũng liên kết với các đơn vị của tỉnh, chuyển giao công nghệ và tạo vùng nguyên liệu, hướng tới chuỗi giá trị bền vững, khép kín để xuất khẩu. 

Mặc dù vậy, chúng tôi gặp phải nhiều vấn đề bức thiết, khi quy mô hợp tác xã nông nghiệp nhỏ lẻ, thâm canh áp dụng công nghệ còn hạn chế, giá trị sản phẩm còn hạn chế nên thị trường chưa đánh giá cao. Với thị trường và yêu cầu ngày càng khắc nghiệt, người tiêu dùng đòi hỏi tiêu chuẩn cao về giá trị sản phẩm, ngon, lành và mẫu mã bao bì đẹp. Do đó, vấn đề đặt ra với hợp tác xã, là liên tục phải thay đổi công nghệ, áp dụng và cải tiến quy trình sản xuất, giảm giá thành, tập trung vào cải tiến mẫu mã. 

Trong khi đó, với đặc thù sản xuất hợp tác xã thì không đáp ứng yêu cầu này. Nên chúng tôi đã đưa ra mô hình và định hướng phát triển cho hợp tác xã, phối hợp với các bạn để phát triển và tạo sự liên kết. 

Khó khăn lớn nhất mà chúng tôi gặp là đất đai để có vùng sản xuất vói quy mô lớn khi 10 năm phát triển rất khó khăn về đất đai, cấp đất. Do đó, kiến nghị với hợp tác xã có năng lực phát triển thì cần hỗ trợ cấp đất. 

Về nguồn vốn, 9 năm qua chúng tôi cũng chưa tiếp cận được nguồn vốn vay nào. Vì cơ sở vật chất, tài sản cố định để đi vay không có, nên phần lớn mọi nguồn lực phát triển là tự thân. Do đó, để đảm bảo mục tiêu hướng tới thị trường xuất khẩu, áp dụng công nghệ với quy mô lớn, hình thành chuỗi sản xuất lớn, và thành lập nhà máy chế biến xuất khẩu, thì cần phải có diện tích sản xuất để thực hiện dự án. 

Một khó khăn nữa là khi đi tiếp xúc với bạn hàng, có khó khăn về trụ sở hợp tác xã. 9 năm vừa qua dù đã phát triển, nhiều lần đề đạt nhưng không được cấp quyền sử dụng đất về trụ sở, nên phải đi thuê. Do đó, nhiều đối tác đến làm việc, đặc biệt là nước ngoài, nhìn vào cơ sở vật chất hiện có, đánh giá năng lực ít nhiều bị ảnh hưởng. 

Trên cơ sở trên, chúng tôi kiến nghị với diện tích sản xuất tập trung, để đảm bảo diện tích sản xuất, hướng tới năm 2025 xây dựng nhà máy sản xuất xuất khẩu, đặc biệt là sản phẩm cá rô phi chất lượng cao, sản phẩm chế biến là chả cá, liên kết với hợp tác xã bạn, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm… 

Đảng, Nhà nước và cơ quan ban ngành quan tâm hơn tới nguồn vốn để đầu tư; xây dựng trụ sở để tạo dựng thương hiệu và niềm tin với khách hàng.

9h25 

Ông Nguyễn Phi Đức, Chủ tịch HĐQT HTX Dương Liễu (Hà Nội) phát biểu tham luận.

Kinh tế tập thể trong nền kinh tế thị trường thực sự là cuộc cách mạng trong tự thân mỗi hợp tác xã, thay vì hoạt động sản xuất kinh doanh theo chỉ tiêu của Nhà nước, kinh tế tập thể phải chuyển sang hỗ trợ hoạt động kinh tế và đời sống thành viên (xã viên) thông qua cung ứng sản phẩm, dịch vụ, việc làm đáp ứng nhu cầu chung của thành viên, phát triển cộng đồng và thực hiện dân chủ hóa ở cơ sở. 

Ông Nguyễn Phi Đức phát biểu tham luận

Thực tế đã chứng minh những thành tựu mà kinh tế tập thể đã đạt được sau 15 năm qua, đồng thời cũng khẳng định vai trò của Liên minh HTX các cấp đã sẻ chia những khó khăn, tư vấn có hiệu quả, đồng hành cùng với các HTX, thực sự là ngôi nhà chung của các HTX. Từ khi có Luật HTX năm 1996 đến nay và đặc biệt sau khi Nghị quyết số 13 của Đảng mỗi bước đi, thành tựu của các hợp tác xã đều có dấu ấn tư vấn, giúp đỡ có hiệu quả của hệ thống Liên minh hợp tác xã Việt Nam. 

HTX Dương Liễu, xã Dương Liễu (Hoài Đức) có 2.465 hộ thành viên được thành lập năm 1958, ban đầu với 16 HTX nông nghiệp, sau chuyển đổi thành HTX dịch vụ tổng hợp quy mô toàn xã. 

Nhiều năm qua, số HTX thành lập mới không nhiều, số hợp tác xã khó khăn chiếm tỷ trọng lớn là minh chứng cho các cơ chế, chính sách, ưu đãi của Nhà nước cho thành phần kinh tế này chưa bám sát thực tiễn, thiếu cụ thể, số các hợp tác xã được thụ hưởng còn ít. Phải chăng cơ chế, chính sách chưa đi vào thực tiễn cuộc sống như mong đợi?

Tại hội nghị này, ông Đức kiến nghị sửa đổi, bổ sung một số chính sách, tạo điều kiện đưa hợp tác xã phát triển.

Thứ nhất, sửa đổi một số nội dung của Luật hợp tác xã năm 2012, trong đó sửa đổi điều 17 Luật hợp tác xã quy định thành viên góp vốn theo thỏa thuận nhưng không vượt quá 20% vốn điều lệ của hợp tác xã. Thay vào đó, nâng mức thành viên góp vốn theo thỏa thuận nhưng tối đa không vượt quá 30% thay vì tối đa 20% như hiện nay.  

Không nên quy định tỷ lệ dịch vụ phục vụ ngoài thành viên theo quy định của Luật HTX năm 2012

Thứ hai, các chế độ ưu đãi về thuế thu nhập với hợp tác xã. Theo đó, Nhà nước cần có chế độ ưu đãi dành riêng cho hợp tác xã, không nên phân biệt hợp tác xã có quy mô, doanh thu, để thấy mức độ ưu đãi của nhà nước đối với thành phần kinh tế này.

Thứ ba, các chế độ ưu đãi về đất đai, để hợp tác xã hoạt động hiệu quả cần quan tâm tới đất đai để hợp tác xã xây dựng trụ sở, nơi sản xuất kinh doanh. Đề nghị Chính phủ giao các địa phương chủ động cân đối quỹ đất để cho giao các hợp tác xã thuê, tập trung tháo gỡ khó khăn bằng những cơ chế đặc thù giúp các hợp tác xã hoàn thành thủ tục được giao đất, thuê đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Chính phủ nên quy định giảm 50% tiền thuê đất hàng năm cho tất cả các HTX nông nghiệp bất kể là dự án thuê đất mới hay là đất đã được giao thời điểm nào trong suốt quá trình sử dụng thay vì những dự án mới và  quy định chỉ được giảm đến năm 2020 như hiện nay.

Thứ tư, hiện nay Luật Phí và Lệ phí chưa quy định hợp tác xã là đối tượng được miễn, giảm là chưa phù hợp với chủ trương ưu đãi, khuyến khích thành lập hợp tác xã. Đề nghị Chính phủ giao HĐND các tỉnh, thành phố ban hành các quy định về miễn, giảm phí và lệ phí đối với HTX.

9h08

Ông Cao Thành Văn, Chủ tịch Hợp tác xã Artemia (Bạc Liêu) phát biểu tham luận.

Là hợp tác xã thành lập 2013, từ công chức nhà nước với 7 thành viên, không có đất đai, nhưng có thế mạnh là nguồn nhân lực chất lượng cao, chuyên môn nghiệp vụ sản xuất trứng gà, nên chọn hình thức liên kết sản xuất với nông dân và hợp tác xã bạn. Năm 2019 đã chuyển đổi thành công hợp tác xã với 16 thành viên, liên kết với 5 hợp tác xã bạn, tạo việc làm cho trên 300 lao động. 

Ông Cao Thành Văn phát biểu tham luận

Dù đã phát triển mạnh, phát triển thương hiệu với sản phẩm trứng gà được đánh giá tốt nhất thế giới hiện nay. Tuy nhiên, khó khăn là trình độ quản lý, vốn thực hiện kế hoạch sản xuất còn khó khăn. Việc tiếp cận vốn tín dụng rất khó, nên phải mượn vốn của thành viên, thế chấp ngân hàng để cùng tham gia. 

Hợp tác xã muốn phát triển, Đảng và Nhà nước, các bộ ngành cần phải giải quyết như đánh giá khách quan điều kiện hoạt động kinh tế hợp tác xã, sửa đổi theo hướng thu hút người có trình độ, năng lực tài chính tham gia hợp tác xã. Bởi vì với điều kiện và năng lực tài chính hiện nay thì không thể thu hút được nguồn lực chất lượng cao. 

Hai là chủ trương chính sách cần mang tính thực tiễn, tháo gỡ kịp thời khó khăn. Bởi hợp tác xã không chỉ là đơn vị kinh tế mà có tính xã hội cao, nên cần tạo điều kiện hợp tác xã tiếp cận đất đai, có cơ chế thực thi quyền sử dụng đất. Hiện tại, chúng tôi không có đất, phải đi mua đất, phải lấy tài sản của mình và đi thế chấp ngân hàng nên không có nguồn lực sản xuất. 

Thêm nữa là chính quyền cấp tỉnh cần tạo điều kiện hợp tác xã thuê đất dài hạn như các loại hình doanh nghiệp khác. Chúng tôi không biết là các doanh nghiệp tiếp cận đất đai thế nào khi họ có hàng chục, hàng trăm ha nhưng chúng tôi không tiếp cận được. 

Ba là cần có cơ chế hợp tác xã tiếp cận được nguồn vốn tín dụng từ trung ương và địa phương. Hiện nay định hướng còn chưa phù hợp và chưa tạo điều kiện cho hợp tác xã tiếp cận. Chúng tôi là hợp tác xã uy tín, thế chấp tài sản và nhưng mới nghe thông tin ngân hàng có quy định hạn chế bảo lãnh tín dụng, vay vốn từ bên thứ ba thì chúng tôi sẽ “chết đứng” liền. 

Bốn là, hợp tác xã phải có kế hoạch sản xuất kinh doanh dài hạn, các quy định liên quan tài chính, kế toán, thuế, thu hút nguồn lực chất lượng cao, phát huy tốt sức mạnh tập thể.

8h45

Ông Trần Lâm Hồng, Phó TGĐ Liệp hiệp HTX Saigon Co.op phát biểu tham luận. 

Theo ông Hồng, Saigon Co.op hoạt động phi nông nghiệp, suốt 30 năm luôn hỗ trợ đưa sản phẩm đến tay người dân và mở rộng ra nước ngoài. Đến nay, mạng lưới đã phủ 43 tỉnh thành, gần 800 điểm bán hàng có nhiều mô hình bán lẻ hiện đại, siêu thị, TMĐT...

Ông Trần Lâm Hồng phát biểu tham luận

Bên cạnh đó, mô hình siêu thị bán lẻ hiện đại của Saigon Co.op đã đầu tư 7 tổng kho hiện đại trên 86.000m2. Luôn tiên phong và định hướng tiêu dùng và sản xuất.

Từ 2012 đã triển khai VietGap, nông nghiệp hữu cơ, xây dựng bộ tiêu chuẩn hàng hoá cho toàn bộ chuỗi trên cả nước, nâng cao chất lượng và năng lực cạnh tranh trong điều kiện mới. Gắn kết chuỗi cung ứng và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Từ năm 2017, mỗi ngày Saigon Co.op tiêu thụ trên 400 tấn hàng nông sản, chủ yếu nông sản trong nước, doanh thu 18-20 tỷ/ngày.

Ông Hồng cho biết, hiện nay, nhiều HTX chưa đáp ứng thủ tục pháp lý để đáp ứng giao dịch mua bán, công nghệ chế biến chưa được quan tâm đầu tư làm giảm chất lượng, giá trị sản phẩm đầu ra, chi phí giá thành sản phẩm cao, ảnh hưởng việc cung ứng kịp thời.

Đảm bảo nguồn cung bền vững, ông Hồng cho rằng, về phía Nhà nước, cần điều chỉnh điều 5, mục 2 và điều 20, mục 1 của Nghị định 193 cho phù hợp; tăng cường chính sách hỗ trợ, tăng cường chính sách ưu tiên phát triển nông nghiệp công nghệ cao, chất lượng sản phẩm nông sản; quy hoạch tổng thể nguồn sản xuất; đầu tư xây dựng và phát triển hệ thống thông tin cho nhà sản xuất nắm bắt kịp thời tránh thiệt hại và giảm rủi ro; tăng cường xúc tiến nông sản ở các thịt rường lớn.

Đối với người sản xuất phải đặt chất lượng lên hàng đầu, tiêu chuẩn quốc tế.. Xây dựng chiến lược kinh doanh dài hạn, đầu tư kỹ thuật công nghệ cao, đặc biệt đối với các sản phẩm mang tính đặc sản; xây dựng thương hiệu cho hàng nông sản.

Lĩnh vực phân phối, tăng cường hợp tác liên kết giữa vùng sản xuất nguyên liệu, kết nối các địa phương để phát triển mạng lưới bán lẻ, tham gia chuỗi sản xuất sản phẩm hữu cơ, xây dựng niềm tin và đảm bảo sức khoẻ của người tiêu dùng, tăng cường cho xuất khẩu ra nước ngoài.

8h40

Vào phiên thảo luận chính, với phần một là thảo luận chính sách thúc đẩy phát triển hợp tác xã với các ý kiến đại diện các hợp tác xã, bà Lưu Thị Chỉ, Liên minh Hợp tác xã tỉnh Thái Bình chia sẻ về những vấn đề đặt ra về chính sách đất đai, nâng cao cơ sở hạ tầng, năng lực tài chính và quản trị. 

Bà Lưu Thị Chỉ, Liên minh Hợp tác xã tỉnh Thái Bình

Sau 15 năm thực hiện Nghị quyết 13 về đổi mới kinh tế tập thể, đây là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, nói rõ kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kinh tế tập thể không ngừng được củng cố để cùng kinh tế nhà nước giữ vai trò quan trọng trong kinh tế quốc dân. Theo đó, nhiều thành tựu đạt được, song cần có nhiều chính sách quan tâm hơn. Trước hết là chính sách đất đai, dù đã có những chính sách được Đảng và Nhà nước quan tâm qua Luật Đất đai, các Nghị định và thông tư, các hợp tác xã và quỹ tín dụng nhân dân được Nhà nước cho thuê đất. Nếu chính sách thực hiện tốt thì tạo đòn bẩy và động lực tốt cho hợp tác xã phát triển, có cơ sở vật chất tốt. 

Mặc dù chính sách đã quan tâm nhưng việc thể chế hoá, ở các bộ ngành và các tỉnh, thành phố đâu đó vẫn còn chậm. Ví dụ như ở tỉnh Thái Bình, dù đã có quan tâm nhưng hợp tác xã chỉ có 10% có sổ đỏ, tức có trên 430 hợp tác xã nhưng chỉ 42 cơ sở được cấp quyền sử dụng đất lâu dài, có sổ đỏ. 

Về cơ sở vật chất, hàng năm có trích ra trên 100 tỉ đồng mua sắm trang thiết bị, cơ sở đầu tư cơ sở hạ tầng nhưng đây là con số quá nhỏ, chưa thể tạo điều kiện cần và đủ cho hợp tác xã. Bởi lẽ quy định về tài sản không chia của các hợp tác xã, nếu có sự hỗ trợ nhà nước trực tiếp cho hợp tác xã thực hiện thì sẽ có động lực để hợp tác xã có tay nghề và tiềm lực yếu làm đầu tàu kéo lên. 

Hợp tác xã được sử dụng các dịch vụ nhưng khi xây dựng cơ sở vật chất, sau đó giao cho hợp tác xã nên thực hiện hiệu quả khiêm tốn. Do đó, nếu giao cho hợp tác xã thì hiệu quả cao hơn. Luật Đất đai quy định rõ ràng nhưng hướng dẫn với hợp tác xã, tổ hợp tác… nên thực hiện còn bất cập. 

Hai là cần nâng cao năng lực quản trị, minh bạch tài chính. Mặc dù Đảng và Nhà nước quan tâm về đào tạo con người, nhưng hiện còn chồng chéo, nên cần phải giao cho Liên minh hợp tác xã để đi vào đầu mối và có mặt trận kiểm tra giám sát. Nếu không nâng cao năng lực thì sẽ bị thụt lùi, đặc biệt trước những thách thức của Cuộc cách mạng 4.0. 

Nguồn lực quản trị của hợp tác xã còn hạn chế, không như doanh nghiệp nên rất mong được Đảng và Nhà nước quan tâm nâng cao năng lực hợp tác xã và càng ngày càng công khai minh bạch. 

Theo đó, kiến nghị là cần nhận thức đúng về vai trò của kinh tế tập thể. Chúng tôi có chút chạnh lòng, khi đóng góp vào GDP thấp hơn, nhưng thực tế các thành viên hợp tác xã được hưởng lợi khi phát triển mô hình này, nên cần có Nghị quyết về kinh tế tập thể; có chính sách đồng bộ, kịp thời tháo gỡ nút thắt cho kinh tế tập thể, đặc biệt là hàng hoá của hợp tác xã đã đi ra nước ngoài thì cần phải nâng cao năng lực, chất lượng; có sự vào cuộc đồng bộ các bộ ngành như Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Mặt trận… tham gia hiệu quả đồng bộ hỗ trợ hợp tác xã. 

Liên minh hợp tác xã Việt Nam cũng rất khó khăn, vất vả để thực hiện vai trò nên kinh tế tập thể phải được nhìn nhận công bằng, nhận thức đúng để quan lý tốt, hợp tác xã không phải là ban ngành cấp uỷ… 

Với mỗi hợp tác xã, cần nỗ lực phấn đấu đi lên bằng chính đôi chân của mình, đặc biệt trong thời kỳ hội nhập 4.0 này nếu không sẽ bị thụt lùi.

8h30

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng phát biểu khai mạc Diễn đàn.

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, đây là diễn đàn lần đầu tiên tổ chức tại Việt Nam có sự tham gia của các Bộ ngành, hiệp hội trung ương và tổ chức quốc tế, cộng đồng hợp tác (HTX)...

Kinh tế hợ tác HTX có vai trò quan trọng với nền kinh tế xã hội. Thực tiễn đã chứng minh kinh tế HTX luôn có đóng góp quan trọng. Đặc biệt, từ khi luật HTX 2012 ra đời đã thể hiện tư duy mới về mô hình HTX kiểu mới, hạt nhân là hợp tác, góp phần hoàn thiện quan hệ sản xuất, phù hợp cơ chế thị trường trong bối cảnh nền kinh tế hội nhập cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Thời gian qua, tình hình thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng có nhiều bất ổn, ngân sách hạn hẹp nhưng khu vực HTX vẫn hoạt động ổn định và từng bước phát triển, tăng dần trong từng năm.

Tính đến 31/12/2018, toàn quốc có 22.861 HTX, trong đó có 13.856 HTX nông nghiệp, và khoảng 9.000 HTX phi nông nghiệp, thu hút gần 6 triệu thành viên tham gia, số lao động làm việc trực tiếp trong khu vực HTX là 12 triệu người. 

Đóng góp của khu vực này thể hiện qua 2 kênh, bao gồm đóng góp trực tiếp của khu vực HTX, liên hiệp HTX và đóng góp gián tiếp thông qua các HTX thành viên, kinh tế thành viên. Đây là xu hướng phát triển nổi bật của HTX trong thời gian qua.

HTX đã đóng vai trò quan trọng đối với kinh tế hộ và cá thể thành viên thông qua việc làm nhất là HTX nông nghiệp như: giảm chi phí đầu vào, nâng cao chất lượng, thu nhập ổn định cho các thành viên, xoá đói giảm nghèo, an sinh xã hội tại địa phương...

Thời gian qua xuất hiện nhiều HTX có quy mô lớn, phạm vi hoạt động rộng, có doanh thu hàng trăm tỷ đồng như: HTX dịch vụ nông nghiệp Anh Đào (Lâm Đồng), Liên hiệp HTX thương mại TP. Hồ Chí Minh...

Bên cạnh kết quả đạt được còn nhiều phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, còn nhiều hạn chế như tốc độ phát triển còn chậm, một số HTX chưa tuân thủ nghiêm pháp luật. Hiệu quả thấp, vai trò của HTX chưa được phát huy...

Để đưa kinh tế HTX thoát khỏi yếu kém, tiến tới có tỷ trọng lớn trong GDP của nền kinh tế cần có ưu đãi của Nhà nước đối với khu vực này.

Luật HTX 2012 có 6 chính sách hỗ trợ: ứng dụng KHCN, tiếp cận vốn, quỹ hỗ trợ phát triển HTX, ứng dụng KHCN... Ngoài ra có 2 chính sách ưu đãi đó là thuế thu nhập DN và lệ phí đăng ký HTX...

Riêng với Liên hiệp HTX, ngoài hưởng những ưu đãi như trên còn hưởng 5 ưu đãi khác: tín dụng, vốn, giống, chế biến sản phẩm...  Bên cạnh đó, nhiều địa phương đã ban hành chính sách riêng phù hợp với khả năng và tình hình của các địa phương...

Từ những phân tích trên, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá, việc tổ chức Diễn đàn là cần thiết và có ý nghĩa thiết thực, là dịp các HTX và cơ quan quản lý nhà nước nhận diện rõ hơn những thách thức, thực hiện vai trò chuyển tải những khó khăn đến các cơ quan chính phủ, là cơ hội giao thương giữa các HTX, góp phần thúc đẩy phát triển HTX  

Trong bối cảnh thương mại thế giới có nhiều tác động đến bối cảnh toàn cầu, Diễn đàn sẽ tập trung vào vấn đề chính, cơ chế chính sách, khó khăn khi triển khai: đất đai, cơ sở hạ tầng, giải pháp thúc đẩy thương mại mở rộng thị trường, tăng cường tiếp cận, thuế, lương...

8h

Diễn đàn chuẩn bị khai mạc.

Xem tường thuật trực tiếp tại đây

Với chủ đề “Cơ hội và thách thức phát triển Kinh tế hợp tác, Hợp tác xã”, Diễn đàn Kinh tế hợp tác, hợp tác xã 2019 có sự tham dự của 500 đại biểu đại diện Lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành trung ương, các tổ chức chính trị xã hội, lãnh đạo Ủy ban nhân dân tỉnh, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Liên minh HTX 63 tỉnh, thành phố, các chuyên gia nhà khoa học trong nước và quốc tế, một số hiệp hội ngành nghề, doanh nghiệp liên kết và hơn 200 lãnh đạo HTX.

Những nội dung chính được chia sẻ trong Diễn đàn bao gồm: Rà soát những cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển KTHT; Đánh giá hoạt động của các mô hình HTX kiểu mới tại các địa phương, các chính sách thúc đẩy phát triển HTX hoạt động có hiệu quả; Bài toán thị trường cho các HTX và chia sẻ những khó khăn từ phía các HTX trong thực tiễn hoạt động tại địa phương, kiến nghị giải pháp tháo gỡ,...

Kinh tế hợp tác, hợp tác xã được khẳng định là một bộ phận không thể thiếu trong nền kinh tế, hiện đang đóng góp 10% GDP của cả nước và đặc biệt có vai trò quan trọng trong mục tiêu kinh tế tăng trưởng bền vững, xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo và cải thiện môi trường.

Diễn đàn Kinh tế hợp tác, hợp tác xã là sự kiện rất có ý nghĩa, dịp để các HTX và các cơ quan quản lý Nhà nước, các đoàn thể, hiệp hội nhận diện rõ hơn các cơ hội, thách thức, những vấn đề mới trong phát triển kinh tế hợp tác, HTX nước ta nói riêng và thế giới nói chung. Đồng thời, đây cũng là dịp tăng cường giao thương hợp tác giữa các HTX với nhau, giữa HTX với các doanh nghiệp, đẩy mạnh hợp tác, kết nối thị trường, công nghệ… góp phần thúc đẩy phát triển mạnh mẽ các HTX, liên hiệp HTX trên tấ cả các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế, đáp ứng với nhu cầu về kinh tế, văn hóa, xã hội của người dân và các tổ chức, cá nhân muốn hợp tác để xóa đói, giảm nghèo, vươn lên làm giàu cho mình và cho đất nước.

9 tháng đầu năm 2019, số HTX thành lập mới đạt 1.598 HTX, giải thể 341 HTX yếu kém; thành lập mới 02 LHHTX. Đến 9/2019, cả nước có 23.905 HTX, tăng 6,5% so với năm 2018, trong đó 22.649 HTX đang hoạt động, 1.256 ngừng hoạt động; số HTX đang hoạt động được phân loại như sau: nông – lâm – ngư – diêm nghiệp – thủy sản: 14.379 HTX, công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp: 1.923 HTX, thương mại: 1.944 HTX, vận tải và dịch vụ vận tải: 1.375 HTX, xây dựng – sản xuất vật liệu xây dựng: 852 HTX, môi trường: 483 HTX, Quỹ tín dụng nhân dân: 1.180 Quỹ, dịch vụ (y tế, nhà ở, giáo dục, du lịch sinh thái…) 454 HTX. Có 54/63 tỉnh, thành phố tăng số lượng HTX; số HTX vùng Tây Bắc tăng 4% và chiếm 9% tổng số HTX, Đông Bắc tăng 4% và chiếm 18%, Đồng bằng sông Hồng giảm -5% và chiếm 25%, Bắc Trung bộ tăng 4% và chiếm 18%, Duyên hải Nam Trung bộ giảm -4% và chiếm 5%, Tây Nguyên tăng 6% và chiếm 6%, Đông Nam bộ tăng 3% và chiếm 8%, Đồng bằng sông Cửu Long tăng 4% và chiếm 12%. Trong 9 tháng, cả nước thành lập mới 02 LHHTX, nâng tổng số LHHTX toàn quốc đạt 76, chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, thương mại, vận tải. Cả nước có trên 100 nghìn THT, trong đó THT nông nghiệp chiếm 32%, phi nông nghiệp chiếm 68% với các hình thức hợp tác đa dạng, mang lại hiệu quả thiết thực cho người dân, theo thống kê, 15 THT đã được tư vấn, chuyển đổi thành mô hình HTX trong 9 tháng đầu năm 2019.

Tổng vốn điều lệ của các HTX là 32 nghìn tỷ đồng,  bình quân mỗi HTX là 1,3 tỷ đồng/HTX; tổng tài sản 171 nghìn tỷ đồng, bình quân 7,7 tỷ đồng/HTX, trong đó Quỹ dụng nhân dân đạt trung bình 96 tỷ đồng/ Quỹ; doanh thu bình quân HTX 4,2 tỷ đồng/HTX, lãi bình quân 305 triệu đồng/HTX. Tổng số lao động thường xuyên khoảng 2,5 triệu lao động, với thu nhập bình quân của lao động thường xuyên trong HTX là 45 triệu đồng/năm/ người.   

Đến tháng 9/2019, cả nước có khoảng 1.500 HTX sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị thị trường trong nước và nước ngoài, áp dụng công nghệ cao, tiêu chuẩn vệ sinh an toàn sản phẩm, ký kết hoạt động tiêu thụ sản phẩm dài hạn với doanh nghiệp. Các HTX đã giúp đỡ, tương trợ lẫn nhau, trao đổi kinh nghiệm sản xuất, hỗ trợ giống, vốn, kỹ thuật, thông tin và tiêu thụ sản phẩm… góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo việc làm, tăng thu nhập, giảm nghèo cho người dân địa phương

KTHT, HTX trở thành loại hình phổ biến, phù hợp với điều kiện và nhu cầu thực tế tổ chức sản xuất, kinh doanh của hộ gia đình, cá nhân, nhất là lĩnh vực nông nghiệp, nhiều lao động trẻ tốt nghiệp đại học, cao đẳng, có chuyên môn tốt khởi nghiệp bằng mô hình HTX đạt hiệu quả cao.

Nhóm PV