Bộ NN&PTNT vừa có báo cáo Ban Chỉ đạo Đổi mới Phát triển KTTT, HTX về tác động ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 đối với sản xuất, kinh doanh của HTX nông nghiệp.
60-70% HTX chịu tác động tiêu cực
Trên cơ sở một số báo cáo từ các địa phương gửi về, Bộ NN&PTNT cho biết trong 2 tháng đầu năm 2020, cả nước đã thành lập mới thêm 283 HTX nông nghiệp, nâng tổng số HTX nông nghiệp cả nước lên 15.593 HTX. Tốc độ thành lập mới này cơ bản đảm bảo để năm 2020 hoàn thành chỉ tiêu 5.200 HTX thành lập mới mà Thủ tướng đã phê duyệt tại Quyết định số 461/QĐ-TTg ngày 27/4/2018 về phát triển 15.000 HTX nông nghiệp hoạt động có hiệu quả đến năm 2020. Tuy nhiên, sau Tết Âm lịch, dịch Covid-19 bùng phát ở Trung Quốc và thế giới đã ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh của HTX.
 |
|
60-70% HTX chịu tác động tiêu cực từ dịch Covid-19 (Ảnh: Tư liệu) |
Do dịch bệnh nên thị trường của một số sản phẩm mà các HTX đang cung cấp bị hạn chế, như trái cây, nguyên liệu dược liệu, nguyên liệu và đồ gỗ xuất khẩu đi Trung Quốc, Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc và gần đây là các nước châu Âu, Mỹ. Trong nước do nhiều nhà hàng, bếp ăn tập thể, trường học, siêu thị tạm thời đóng cửa khiến nhu cầu các mặt hàng rau, quả tươi, cá nước ngọt cũng suy giảm, sản phẩm gia cầm cũng tiêu thụ khó khăn do hạn chế đi lại, vận chuyển giữa các tỉnh nhất là các tỉnh miền núi phía Bắc và tỉnh Trung du và Đồng bằng Sông Hồng. Một số nguồn nhập khẩu cá giống, thức ăn nuôi cá, vật tư xây dựng nhà kính cũng bị hạn chế.
Bộ NN&PTNT cho biết hiện có khoảng 60-70% số các HTX nông nghiệp chịu tác động của dịch Covid-19 và trước đó là Dịch tả lợn châu Phi, thiên tai, mưa đá, hạn mặn... đối với sản xuất kinh doanh ở các mức độ khác nhau.
Theo đó, Bộ NN&PTNT đã chia ra các nhóm HTX chịu tác động. Nhóm thứ nhất bị tác động chưa đáng kể, đây là các HTX chỉ làm các dịch vụ tưới tiêu, làm đất, cung cấp phân bón, vật tư cho sản xuất nông nghiệp chiếm khoảng 30% trong tổng số 15.593 HTX hiện nay.
Nhóm thứ hai là HTX chịu ảnh hưởng mạnh, chiếm khoảng 30% số lượng các HTX nông nghiệp. Đây là các HTX thuộc lĩnh vực trồng trọt chuyên sản xuất rau củ quả, HTX chăn nuôi, nuôi trồng thuỷ sản (nhất là HTX nuôi tôm và các HTX làm dịch vụ thỏa thuận, liên kết sản xuất với các công ty chế biến xuất khẩu sản phẩm rau củ quả; các HTX cung ứng thực phẩm tươi sống rau xanh, rau gia vị, trái cây, cá... trực tiếp cho các siêu thị, nhà hàng, bếp ăn tập thể, trường học, bệnh viện; Các HTX sản xuất nguyên liệu dược phẩm, nông sản tiểu ngạch sang Trung Quốc; Các HTX liên kết xuất khẩu hoa, trái cây, gia cầm ở Lâm Đồng, Đồng Nai...)
Sản lượng thực phẩm cung ứng của các HTX này giảm từ 30-50% trong 2 tháng qua. Giá bán các sản phẩm này cũng giảm khoảng 20%, cá biệt giảm đến 50% (cá trắm, cá chép, cá diêu hồng và một số loại cá khác phục vụ cho các sự kiện đám cưới, nhà hàng).
Các HTX chăn nuôi gia cầm có sản lượng bán ra thấp hơn năm trước 40%, giá bán giảm 20% so với cùng kỳ năm 2019. Trong khi đó, một số loại cá giống nhập khẩu từ nước ngoài đã tăng giá khoảng 10% so với năm trước làm tăng chi phí sản xuất của các thành viên và HTX gây thêm khó khăn cho các HTX nông nghiệp.
Nhóm thứ ba, chiếm khoảng 20% trong tổng số 15.593 HTX nông nghiệp cả nước, tuy sản xuất kinh doanh hàng hoá nông sản của các HTX này thiệt hại chưa nhiều như nhóm 3 nhưng do sử dụng nhiều lao động (HTX đánh bắt hải sản, HTX dịch vụ nông nghiệp, HTX trang trại nông nghiệp, du lịch nông nghiệp và kinh doanh tổng hợp...) bị ảnh hưởng bởi lao động xin nghỉ việc tránh dịch và giá lao động tiếp tục tăng cao.
Nhóm thứ tư là nhóm các HTX sản xuất lúa gạo, lượng thực chủ yếu ở Đồng bằng Sông Cửu Long, chiếm 10% số lượng HTX nông nghiệp cả nước đang có những thuận lợi nhất định do giá lúa gạo đã tăng khoảng 20% so với trước Tết Âm lịch và sản lượng gạo luôn được tiêu thụ dễ dàng.
Cần nhiều giải pháp hỗ trợ
Để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho khu vực KTTT, HTX do dịch bệnh Covid-19 gây ra, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp. Bộ NN&PTNT đề nghị Chính phủ và các Bộ, ngành, địa phương hỗ trợ nông dân, HTX duy trì sản xuất trong vụ Hè Thu từ tháng 4-7/2020: Hỗ trợ trực tiếp cho nông dân và HTX nông nghiệp sản xuất một số nông sản chủ lực như lúa, rau màu, thủy sản (tôm, cá tra) trên diện tích sản xuất ước tính 1,5 triệu ha lúa, 300 ngàn ha rau màu và 250 ngàn ha nuôi trồng thuỷ sản. Định mức hỗ trợ sẽ do Bộ NN&PTNT đề xuất.
Bố trí nguồn vốn ngân sách hỗ trợ sản xuất nông nghiệp để khôi phục vùng sản xuất, vùng bị thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh khoảng 150 tỷ đồng (1.500 HTX, mỗi HTX khoảng 100 triệu đồng).
Bên cạnh đó, Bộ NN&PTNT cũng đề xuất hỗ trợ tín dụng cho các HTX nông nghiệp. Cụ thể, đối với các khoản tín dụng: Các HTX nông nghiệp đang vay vốn đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại các tổ chức tín dụng được khoanh nợ, giãn nợ từ 6 tháng - 1 năm và hỗ trợ lãi suất (lãi suất mặt bằng 0%) trong thời gian gia hạn.
Bố trí gói tín dụng trung hạn, lãi suất thấp, gói vay trong 2-3 năm với mức lãi suất bằng 1/2 lãi suất thương mại để cho khoảng 5.000 HTX nông nghiệp (bình quân 1 tỷ đồng/HTX) vay đầu tư xây dựng kho bãi, nhà xưởng chế biến, bảo quản nông sản tái cấu trúc sản xuất, mua cây, con giống, tái đàn, mở rộng sản xuất ngay khi hết dịch.
Hỗ trợ chi phí bảo quản kho hàng hoá, nông sản cho các HTX gặp khó khăn do tiêu thụ sản phẩm (tiền thuê kho, lưu kho, tiền vận chuyển nông sản tiêu thụ trực tiếp) trong năm 2020 (ước tính khoảng 310 tỷ đồng cho hơn 3.000 HTX, bình quân 100 triệu ha).
Miễn giảm, chậm nộp tiền thuê đất: Giảm 50% tiền thuê đất, tiền thuê sử dụng đất và cho phép HTX nông nghiệp chậm nộp thuế đất, tiền thuê đất năm 2019 và năm 2020 đến hết 2021.
Bộ NN&PTNT cũng kiến nghị Liên minh HTX Việt Nam và các tỉnh sử dụng vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX một cách hiệu quả, giúp các HTX chịu ảnh hưởng của dịch bệnh.
Đồng thời có chính sách miễn, giảm hoặc khoanh nợ tiền đóng BHXH, BHYT cho các cán bộ quản lý HTX bị ảnh hưởng của dịch Covid-19.
Nhật Linh
