Năm 2019, sản lượng tiêu thụ bia tại Việt Nam ước tính đạt khoảng 4,6 tỷ lít, tăng 10% so với năm 2018. SSI Research gọi mức tăng trưởng này là “ngoài dự tính”, tuy nhiên nhận định thị trường sẽ khó đạt được mức tăng trưởng 2 chữ số tương tự trong năm tới do tác động của Luật Phòng chống tác hại rượu bia, mà ổn định trong khoảng 6-7%.
Thị giá lao dốc
Ngay sau khi Luật có hiệu lực, cổ phiếu của 2 “ông lớn” ngành bia là Tổng CTCP Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco, mã: SAB) và Tổng CTCP Bia – Rượu – Nước giải khát Hà Nội (Habeco, mã: BHN) đều đang có những diễn biến tiêu cực.
Ngay từ những phiên gao dịch cuối tháng 12/2019, cổ phiếu SAB đã liên tiếp đóng cửa trong sắc đỏ, giảm sâu từ mức giá 234.600 đồng/cp xuống 223.800 đồng/cp (phiên 6/1), tương đương 4,6%. Những phiên giao dịch sau đó, SAB giao dịch trồi sụt nhưng cũng đã hồi phục về mức giá 232.500 đồng/ cp (phiên 10/1).
Thống kê 20 phiên giao dịch gần nhất, SAB có đến 13 phiên giảm và đứng giá. Với cổ phiếu hấp dẫn như SAB thì đây là điều hiếm gặp, vì tiềm năng tăng trưởng của cổ phiếu này rất cao, nhất là khi SAB được chuyển giao về tay ông chủ người Thái.
SII Reseach cho biết Sabeco ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận ròng 23% trong 9 tháng nhờ tái cấu trúc, nhưng giá cổ phiếu SAB vẫn không thể tăng theo tốc độ tăng trưởng lợi nhuận. Điều này có thể do các nhà đầu tư tiếp tục tin rằng định giá của SAB vẫn còn quá cao. Cổ phiếu này đang giao dịch với mức định giá P/E là 30 lần, so với mức trung bình ngành là 26 lần.
Trong khi đó, cổ phiếu BHN vừa trải qua 5 phiên giảm giá liên tiếp từ mức giá 78.000 đồng/cp (phiên 3/1) xuống còn 74.000 đồng/ cp (phiên 10/1), tương đương hơn 5,1%.
Tình trạng tương tự cũng xảy ra với nhóm doanh nghiệp (DN) có vố hóa nhỏ hơn như CTCP Bia Sài Gòn- Phú Thọ. Cổ phiếu BSP “đỏ lửa” kể từ phiên giao dịch ngày 30/12 tới nay, thị giá đã giảm gần 21,8% từ 23.900 đồng/cp xuống 18.700 đồng/cp.
Hay như trường hợp của cổ phiếu WSB của CTCP Bia Sài Gòn – Miền Tây đã giảm 6 phiên liên tiếp kể từ phiên 3/1 tới nay, “đánh rơi” 18,3% giá trị từ mức giá 49.100 đồng/cp xuống 40.100 đồng/cp.
Diễn biến giảm của nhóm cổ phiếu ngành bia diễn ra trong bối cảnh Tết Nguyên đán đang đến gần, là thời điểm người tiêu dùng Việt Nam đẩy mạnh tiêu thụ bia rượu. Trong khi đó, trên sàn chứng khoán có những nhóm cổ phiếu cứ “đến hẹn lại lên”: vào mùa cao điểm tiêu thụ lại xuất hiện “sóng”, như cổ phiếu bánh kẹo vào mùa Trung thu, hay “sóng” quý IV với cổ phiếu ngành xây dựng, bất động sản…
Quy định mới phần nào tác động đến cổ phiếu ngành bia |
Kém hấp dẫn từ bản chất
Đánh giá về cơ hội của ngành bia trong năm 2020, SSI Research cho rằng sản lượng tiêu thụ bia trong năm 2019 tăng mạnh nguyên nhân một phần do xu hướng người trẻ tuổi ra ngoài uống bia nhiều hơn để tìm kiếm trải nghiệm mới và giao lưu. Theo khảo sát của Kantar, số hộ gia đình cho biết ăn uống ở ngoài nhiều hơn ở nhà tăng khoảng 40% trong giai đoạn 2015-2019.
Tuy nhiên, việc Chính phủ ban hành quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt đã tạo được sự đồng thuận lớn trong xã hội với chế tài mạnh, đủ sức răn đe.
Cùng với đó là các biện pháp giảm tiêu thụ rượu bia, quy định này được cho là sẽ tác động và điều chỉnh tập quán tiêu dùng bia rượu của người dân, thì mục tiêu tăng trưởng sản lượng và doanh thu của các DN niêm yết sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.
Thực tế, trong năm 2019 vừa qua, ngành bia có mức tăng trưởng khá cao nhưng giá cổ phiếu các DN lại ngược chiều. Theo tính toán của SSI Research, giá cổ phiếu ngành bia giảm 12,6% trong năm 2019, thấp hơn so với tăng trưởng của Vn-Index, chủ yếu là do cổ phiếu SAB của Sabeco giảm 14,3%.
Năm 2020, SSI Research ước tính doanh thu và lợi nhuận ròng của Sabeco sẽ đạt lần lượt 44.400 tỷ đồng (tăng 10%) và 6.100 tỷ đồng (tăng 12%). Tuy nhiên, nhóm phân tích chỉ đưa ra khuyến nghị trung lập do “định giá cổ phiếu cao”, P/E của SAB năm 2020 chỉ đạt 27 lần.
Còn đối với BHN, việc thoái vốn nhà nước tại Habeco có thể sẽ được thực hiện trong năm nay và Carlsberg có khả năng là người mua lại. Tuy nhiên, SSI lại cho rằng không mong đợi mức định giá cổ phiếu cao hơn do kết quả hoạt động gần đây khá mờ nhạt.
Theo một chuyên gia phân tích của Chứng khoán IVS, quy định uống rượu bia không lái xe phần nào tác động đến cổ phiếu của các DN ngành này. Tuy nhiên, đây cũng không phải là nguyên nhân chính cho việc cổ phiếu biến động.
Theo đó, cổ phiếu của một DN sẽ chịu tác động bởi 3 yếu tố: Thị trường, khả năng tăng trưởng của DN và nội tại của DN trong thời gian dài trước đó.
Hiện nay, hoạt động kinh doanh của các DN bia rượu trong nước đang chịu sự cạnh tranh trực tiếp từ các DN ngoại, khiến thị trường bị thu hẹp. Khi đó, sức tăng trưởng của các DN cũng ở mức vừa phải, không đáp ứng được kỳ vọng của các nhà đầu tư.
Đặc biệt, kinh doanh rượu bia được đánh giá là một trong những ngành có xu hướng phát triển không bền vững, sẽ giảm trong 10 năm tới khi ý thức về chăm sóc, giữ gìn sức khoẻ của người dân ngày càng cao.
Linh Đan