Trong bối cảnh thị trường bất động sản (BĐS) đang ổn định và phục hồi, đề xuất này có nguy cơ “giết chết” thị trường.
Ông Nguyễn Văn Phụng – Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế Doanh nghiệp lớn, Bộ Tài chính – cho biết, 12 năm qua chưa có luật nào quy định đánh thuế tài sản BĐS. Gần đây, có nhiều ý kiến cho rằng phải đánh thuế nhà ở thứ hai, thứ ba, nhưng cần có lộ trình: khi nào đánh, đánh bao nhiêu và liệu có quản lý được không…
“Trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”
Theo ông Phụng, việc Bộ Tài chính có báo cáo chuyên đề nghiên cứu thấu đáo về một vấn đề thực tiễn của xã hội là việc đúng thẩm quyền, đúng chức năng của bộ.
Ông Vũ Văn Phấn – Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường BĐS, Bộ Xây dựng – đồng tình với đề xuất đánh thuế nhà ở thứ hai. “Quan điểm cá nhân tôi khi nói về tài sản ở Việt Nam, nhất là BĐS liên quan đến đất và công trình trên đất, việc thi hành sắc thuế và chống đầu cơ là việc đúng và cần thiết”, ông Phấn chia sẻ.
Theo ông Phấn, các mức thuế mà Nhà nước áp dụng là 0,03%, vượt quá giới hạn ba lần định mức là 0,07%, trên ba lần hạn mức là 0,15%, mức thuế này chưa giúp người có đất sử dụng một cách hiệu quả và không chống được đầu cơ. Ông Phấn lấy ví dụ một số quốc gia như Hàn Quốc, Singapore, thuế BĐS là một nguồn thu ngân sách và với mức cao hơn Việt Nam tới ba lần. “Việc nghiên cứu ở đây sẽ giúp các cơ quan nhà nước, đặc biệt là Bộ Tài chính, sẽ có thêm thông tin tư liệu nghiên cứu về thuế này”, ông Phấn nói.
Không đồng tình quan điểm với các ý kiến của cơ quan quản lý nhà nước, Gs. Đặng Hùng Võ – nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường – cho rằng việc đánh thuế vào nhà ở thứ hai không hợp lý do phần kinh doanh chiếm tỷ trọng rất cao trong thị trường BĐS. Nếu phần kinh doanh không có, lập tức phân khúc nhà ở cho thuê sẽ bị giảm. Đánh thuế vào nhà ở thứ hai là đánh vào phân khúc nhà cho thuê. Điều này ngược với chủ trương của Nhà nước: Bán nhà chung cư với hình thức thuê, mua.
“Nếu đánh thuế vào nhà cho thuê thì số lượng người thuê nhà sẽ giảm. Mà khi cầu về những nhà đầu tư thứ cấp giảm thì cung từ các dự án sẽ giảm, sẽ làm giảm cả cung lẫn cầu. Trước là giảm cầu của người có nhà ở cho thuê, sau là giảm cầu của nhà đầu tư thứ cấp cho thuê”, ông Võ nói.
Ông Nguyễn Mạnh Hà – Chủ tịch Hội Môi giới BĐS Việt Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam – băn khoăn vì thị trường BĐS rất nhạy cảm với các chính sách. Theo ông Hà, thị trường BĐS đang rất ổn định, mới phục hồi được mấy năm sau một thời gian khủng hoảng dài.
Ông Hà thận trọng cho rằng, những sắc thuế và phí đưa ra trong thời điểm này đều phải rất cân nhắc. Bởi vì, nếu đánh thuế cao, nguồn cung sẽ giảm đi. Nếu đánh thuế nhà ở thứ hai sẽ ảnh hưởng đến thị trường nhà cho thuê. Ở các nước châu Âu, thị trường nhà ở cho thuê chiếm tới 70%, ở Việt Nam chỉ có 10%. Còn nếu đánh thuế nhà ở thứ hai để tránh đầu cơ lại chưa phù hợp.
Trên thực tế, việc đánh thuế bất động sản với mục đích giảm đầu cơ là khó khăn
Sửa lại thuế đất
Với quan điểm không đánh thuế nhà thứ hai, theo Gs. Đặng Hùng Võ, chỉ đánh thuế đất mà không nên đánh thuế giá trị tài sản trên đất, bởi vì tài sản trên đất bị mất giá trị theo năm tháng, đất còn giữ được mãi. “Chúng ta cần cải cách chính sách thuế để cải tạo thị trường BĐS. Do đó, Việt Nam không nên đánh thuế nhà nếu muốn kêu gọi đầu tư hiệu quả trên đất và thêm nguồn thu ngân sách cho Nhà nước”, Gs. Đặng Hùng Võ đề xuất.
Ông Lê Viết Hải, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình, cũng đề xuất Bộ Tài chính cần phải sửa đổi thuế sử dụng đất phi nông nghiệp. Đối với thị trường BĐS cần có chính sách sớm, có lộ trình để doanh nghiệp chuẩn bị và sẵn sàng tiếp nhận thực hiện chính sách đó cho phù hợp. “Tôi cũng cho rằng nên đánh thuế tài sản mà không phải là đánh thuế sở hữu nhà ở thứ hai. Khi đưa ra chính sách hợp lý, công bằng sẽ thúc đẩy phát triển thị trường BĐS nhưng cần có lộ trình phù hợp để không có những tác động tiêu cực tới thị trường”, ông Hải khẳng định.
Với kinh nghiệm đã từng quản lý thị trường nhà ở và BĐS, ông Nguyễn Mạnh Hà cho hay, thuế tài sản cần thiết phải đánh, còn thuế phi nông nghiệp hiện tại cũng là thuế tài sản. Ông Hà nhấn mạnh, những nhà đất bỏ hoang, đất không sử dụng cần phải đánh thuế cao. Còn những nhà đất cho thuê, bản thân người cho thuê nhà đã phải nộp thuế thu nhập cá nhân khi cho thuê nên việc đánh thuế nhà ở cần phải được cân nhắc.
Điều dễ nhận thấy là cơ quan quản lý nhà nước nói “có”, các chuyên gia và chủ đầu tư nói “không” với việc đánh thuế nhà thứ hai. Theo các phân tích, việc đánh thuế nhà ở thứ hai nguy cơ đã hiện hữu, bởi vì người dân có thể không xây nhà đẹp để cho thuê, có thể chuyển nhượng cho người thân của họ… Và đáng chú ý là việc đánh thuế nhà ở thứ hai sẽ làm thị trường BĐS ảm đạm sau một thời gian hồi phục.
Nhà đầu tư có tiền họ sẽ không còn mua nhà, không tạo ra giá trị gia tăng cho gia đình và xã hội. Trong khi đó, nguồn lực của đất nước chưa đủ xây nhà để cho thuê. Cho nên, chủ trương tập trung phát triển phân khúc nhà ở cho thuê trong thời gian tới của Đảng và Chính phủ chỉ thực hiện được khi Nhà nước và nhân dân cùng làm.
Minh Trang