Nhằm hiện đại hóa Thủ đô, ngay từ tháng 9/2020, UBND TP Hà Nội đã ban hành Quyết định số 4098/QĐ-UBND phê duyệt chương trình chuyển đổi số TP Hà Nội đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Chương trình bao gồm một trong những lĩnh vực quan trọng là chuyển đổi số trong giáo dục.
Nâng cao chất lượng giáo dục
Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Trần Thế Cương thông tin, ngành giáo dục Hà Nội hiện có quy mô lớn nhất với hơn 2.800 trường học, hơn 2,2 triệu học sinh. Một trong những công cụ để quản lý tốt là ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số. Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm và quyết tâm tiên phong trong thực hiện chuyển đổi số.
Trên cơ sở ban hành các văn bản, ngành giáo dục của Hà Nội đã và đang tích cực hiện thực hóa quá trình chuyển đổi số (CĐS) trong công tác dạy và học.
![]() |
Chuyển đổi số trong lĩnh vực giáo dục là xu hướng tất yếu của thời đại 4.0, nhất là trong bối cảnh TP Hà Nội đang tiến tới phát triển Thủ đô theo hướng thông minh, hiện đại. |
Thời gian qua, Hà Nội đã tập trung phát triển nền tảng hỗ trợ dạy và học từ xa, ứng dụng triệt để công nghệ số trong công tác quản lý, giảng dạy và học tập; số hóa tài liệu, giáo trình; xây dựng nền tảng chia sẻ tài nguyên giảng dạy và học tập theo cả hình thức trực tiếp và trực tuyến. Bên cạnh đó, phát triển công nghệ phục vụ giáo dục hướng tới đào tạo cá thể hóa thông qua hai hình thức phát triển một hệ tri thức phổ thông được cập nhật cùng với kho học liệu mở, phát triển mạng giáo dục Hà Nội trên cơ sở mở rộng và nâng cấp hệ thống quản lý ngành giáo dục điện tử cho phép kết nối hiệu quả học sinh - giáo viên - phụ huynh - các cơ sở GD&ĐT - các nhà quản lý giáo dục...
Đến nay, chuyển đổi số trong giáo dục được ứng dụng dưới 3 hình thức chính là: Ứng dụng công nghệ trong phương pháp giảng dạy (lớp học thông minh, lập trình…) vào việc giảng dạy; ứng dụng công nghệ trong quản lý (công cụ vận hành, quản lý); ứng dụng công nghệ trong lớp học (công cụ giảng dạy, cơ sở vật chất).
"Hà Nội là địa phương có tỷ lệ cao nhất về kết nối thông tin của học sinh với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đạt 97% số học sinh (cả nước là 95%). Hi vọng ngoài các giải pháp tích cực trong đổi mới phương pháp dạy và học, thời gian tới, Hà Nội sẽ cố gắng triển khai hình thức thi trên máy tính với các môn trắc nghiệm, làm công khai minh bạch toàn bộ quá trình thi, giảm áp lực cho thầy, cô giáo...", ông Nguyễn Sơn Hải, Cục trưởng Cục CNTT (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho biết.
Ích lợi mọi bề
Để ứng dụng công nghệ thông tin trở thành nếp quen trong dạy và học, năm học 2022-2023, các trường học trên địa bàn TP Hà Nội tích cực hướng dẫn giáo viên, học sinh và cả phụ huynh học sinh sử dụng kho học liệu số của ngành.
Theo thống kê, trong kỳ tuyển sinh năm học 2022-2023, hơn 85% hồ sơ đã đăng ký qua kênh này, góp phần tăng tính minh bạch và tạo thuận lợi cho phụ huynh, học sinh. Việc phát động, tạo điều kiện để giáo viên xây dựng bài giảng điện tử, đóng góp vào kho học liệu dùng chung cũng được Hà Nội tăng cường.
Là một trong những đơn vị chủ động đi đầu, tạo sự lan tỏa trong ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, dạy và học, đến nay, Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Ba Đình đã xây dựng được “bộ nhớ dùng chung” phục vụ quản lý, điều hành từ phòng tới từng nhà trường.
Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo quận Ba Đình Lê Đức Thuận chia sẻ, xác định vai trò quan trọng của chuyển đổi số, Phòng đã tham mưu UBND quận ban hành đề án ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số cho toàn ngành giai đoạn 2021 - 2025 để định hướng thực hiện, cũng là căn cứ cho các nhà trường xây dựng lộ trình, bố trí kinh phí đầu tư.
Cùng với việc thúc đẩy tuyển sinh trực tuyến đầu cấp, công tác cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác giáo dục và đào tạo của Hà Nội cũng có sự tiến bộ vượt bậc. Ngành Giáo dục và Đào tạo Thủ đô đã chủ động ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, giảng dạy và học tập phù hợp với tình hình thực tế. Chỉ số cải cách hành chính của Sở Giáo dục và Đào tạo tăng 8 bậc từ xếp vị trí thứ 17 lên xếp vị trí thứ 9/22 Sở, ngành, cơ quan thuộc Thành phố.
Có thể thấy, nhiều năm trở lại đây, các trường học trên địa bàn TP Hà Nội đã sử dụng sổ liên lạc điện tử, giáo án điện tử... Từ điểm số, nhận xét, đánh giá học sinh được thực hiện thông qua cổng thông tin điện tử. Việc liên lạc với phụ huynh cũng được các trường kết nối thường xuyên thông qua hệ thống tin nhắn online, phần mềm để phụ huynh truy cập vào xem tình hình học tập của con em mình.
Đại diện trường tiểu học Tân Định (Hoàng Mai) chia sẻ, sau thời gian triển khai sổ liên lạc điện tử đã trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực trong công tác quản lý của các trường và mang lại hiệu quả tích cực trong việc nâng cao khả năng tương tác, kết nối giữa Nhà trường – Giáo viên – Học sinh và Phụ huynh.
“Ứng dụng được tích hợp nghiệp vụ quản lý chuyên môn như cập nhật điểm, kết quả môn học của học sinh và điểm danh, do vậy chỉ cần một chiếc điện thoại, giáo viên có thể hoàn thành công việc nhanh chóng, dễ dàng hơn’, vị đại diện cho biết.
Ngoài ra, theo nhiều cán bộ quản lý, việc ứng dụng số hóa các loại sổ sách, ví dụ như học bạ điện tử, sẽ “triệt tiêu” tiêu cực về điểm số (nếu có), bởi khi giáo viên nhập dữ liệu xong và lưu trữ sẽ không được phân quyền sửa vào phần điểm. Sổ điểm hằng ngày của họ trong giờ lên lớp ghi bằng tay, ví dụ điểm số 15 phút, 1 tiết sẽ được nhà trường thu lại. Thậm chí, một số trường còn giao nhiệm vụ nhập điểm số của học sinh cho bộ phận hành chính, tin học của nhà trường.
Còn đối với các trường mầm non, nếu như trước đây giáo viên phải vất vả tìm kiếm những hình ảnh, đồ dùng phục vụ bài giảng thì nay họ có thể sử dụng internet để chủ động khai thác tài nguyên giáo dục phong phú. Chỉ những cái “click chuột” trên mạng, trên kho học liệu số của ngành giáo dục, hình ảnh những con vật ngộ nghĩnh, những bông hoa đủ màu sắc và những con số biết nhảy theo nhạc sẽ hiện ra. Từ đó, giáo viên sẽ chọn lọc và đưa vào bài giảng một cách linh hoạt, sáng tạo.
Sớm chuyển đổi số để phục vụ tuyển sinh tốt hơn
Mặc dù TP Hà Nội đã đạt được những tích cực trong công tác chuyển đổi số trong giảng dạy và học tập cũng như tuyển sinh các cấp, song việc ứng dụng thông tin vẫn gặp phải một số khó khăn, thách thức xoay quanh các vấn đề như chưa hoàn thiện về hành lang pháp lý, chưa có sự phối hợp thống nhất giữa kế hoạch triển khai của Bộ và Sở giáo dục đào tạo, các phần mềm còn chồng chéo…
![]() |
Tình cảnh phụ huynh xếp hàng nộp hồ sơ vào lớp 10 vẫn luôn diễn ra mỗi khi đến mùa tuyển sinh ở Hà Nội trong nhiều năm gần đây. (Ảnh: Int) |
Đáng chú ý, một vấn đề đang nổi cộm trong thời gian qua, đó là việc tuyển sinh vào THPT của các học sinh trên địa bàn Thủ đô. Chỉ vài ngày trước đây, tình cảnh phụ huynh phải xếp hàng trắng đêm để nhập học cho con vào lớp 10 tại một số trường tư ở Hà Nội lại xuất hiện trong đợt tuyển sinh năm nay. Không ít trường hợp đủ hoặc thừa so với điểm chuẩn nhưng vì "chậm chân" nên đã phải ra về trong tiếc nuối và bức xúc. Cả 3 trường xảy ra tình trạng phụ huynh phải xếp hàng xuyên đêm để nhập học cho con đều là trường tư thục hoặc trường công tự chủ.
Khác với trường công lập và một số trường tư khác, khi thông báo điểm chuẩn, ban tuyển sinh của 3 trường này đều lưu ý: "Nhà trường sẽ dừng nhận hồ sơ khi tuyển đủ chỉ tiêu". Chính lưu ý trên khiến phụ huynh dự định cho con vào trường như “ngồi trên đống lửa", đã rủ nhau đến chầu chực tại cổng trường từ đêm hôm trước để chắc suất nhập học cho con.
Đại diện các trường này cho biết, chưa thể tìm ra phương án khả thi vì học sinh không đăng ký dự tuyển nguyện vọng vào trường trước khi thi như trường công lập để có thể tính toán sẽ có bao nhiêu học sinh nhập học vào trường.
Trong khi đó, nhiều ý kiến cũng cho rằng bước vào thời đại 4.0, yêu cầu chuyển đổi số mạnh mẽ thì cách thức làm các thủ tục nhập học trực tiếp là rất lạc hậu và khó có thể chấm dứt được tình cảnh phụ huynh phải xếp hàng trắng đêm như đã và đang diễn ra ở Hà Nội.
“Tại sao việc tuyển sinh vào mầm non, lớp 1 cũng như lớp 6 đã triển khai trực tuyến nhưng việc này vẫn chưa phổ cập cho tuyển sinh vào lớp 10 để phụ huynh đỡ khổ?”, chị Thuỳ Linh (Cầu Giấy) nêu ý kiến.
Về vấn đề này, Giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nội Trần Thế Cương cho biết, Sở GD-ĐT đã chấn chỉnh và luôn nỗ lực trong chuyển đổi số. Thời gian tới, sẽ triển khai tuyển sinh trực tuyến, góp phần giảm sự vất vả cho phụ huynh.
"Hà Nội phấn đấu từ kỳ tuyển sinh năm học 2024 – 2025, tất cả các trường trên địa bàn sẽ triển khai đăng ký tuyển sinh trực tuyến, không còn trường nào thu hồ sơ đăng ký tuyển sinh trực tiếp", ông Cương nhấn mạnh.
Đồng thời, người đứng đầu Sở GD-ĐT Hà Nội khẳng định, sẽ tiếp tục triển khai mạnh mẽ kế hoạch chuyển đổi số ngành giáo dục và ứng dụng công nghệ thông tin.
Châu Giang