Những ngày gần đây, thị trường tài chính đang xôn xao câu chuyện CTCP Vận tại đa phương thức Duyên Hải (Tasa Duyên Hải, mã: TCO) dù tổng tài sản và vốn điều lệ khá khiêm tốn so với CTCP Gavi (Gavico) sắp sử dụng gần 602 tỷ đồng để mua lại 20,4 triệu cổ phần (tương đương 51%) tổng số cổ phần có quyền biểu quyết đang lưu hành của Gavico.
Việc đầu tư này nhằm mở rộng phạm vi hoạt động của Tasa Duyên Hải ra khu vực miền Nam, đa dạng hóa sản phẩm sang lĩnh vực kinh doanh các mặt hàng thiết yếu như lúa, gạo và các sản phẩm khác từ gạo. Trong khi đó, Gavi được biết đến là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh và xuất khẩu lúa gạo có vốn điều lệ 400 tỷ đồng.
Thương vụ "giá hời"
Theo kế hoạch tại ĐHĐCĐ bất thường của Tasa Duyên Hải, để thu xếp vốn cho thương vụ mua cổ phần Gavico, công ty đã thông qua phương án phát hành cổ phiếu tăng vốn điều lệ và chào bán riêng lẻ cho 2 nhà đầu tư.
Cụ thể, Tasa Duyên Hải sẽ phát hành hơn 8 triệu cổ phần từ nguồn vốn chủ sở hữu cho cổ đông hiện hữu với tỷ lệ 43%, sau đó chào bán cho cổ đông hiện hữu tổng cộng 26,76 triệu cổ phần với giá 11.000 đồng/cp. Mức giá này khá hấp dẫn, bởi hiện cổ phiếu TCO đang giao dịch trên thị trường chứng khoán quanh mốc 30.000 đồng/cp.
Việc thâu tóm doanh nghiệp bình thường là chuyện tốt nhưng sẽ là vấn đề nếu có dấu hiệu "thù địch". |
Gần 16 triệu cổ phần chào bán riêng lẻ với giá 11.000 đồng/cp đã có 2 nhà đầu tư được xác định là ông Trần Hoàng Tuấn Anh, thành viên HĐQT Tasa Duyên Hải (vừa được bầu ngay trong ĐHĐCĐ bất thường) và HQ Investment Group - một nhà đầu tư từng là cổ đông lớn của Tasa Duyên Hải.
Tasa Duyên Hải dự kiến thu được 470 tỷ đồng từ đợt phát hành cho cổ đông hiện hữu và phát hành riêng lẻ, cộng thêm 131,6 tỷ đồng vốn tự có của công ty để huy động đủ gần 602 tỷ đồng cho cú thâu tóm Gavico.
Theo BCTC của Tasa Duyên Hải, công ty vừa thoái toàn bộ vốn khỏi 8 công ty con, thu về hơn 120 tỷ đồng và dùng khoản tiền này cho Công ty TNHH Thương mại TTRICE và Công ty TNHH Xây dựng Hưng Phát vay với lãi suất 1,2-1,5%/tháng. Các khoản vay này sẽ thu về cả gốc và lãi vào cuối tháng 10 và tháng 12 năm nay, nhiều khả năng khoản tiền này cũng sẽ được dồn vào thương vụ với Gavico.
Đáng chú ý nhất trong đợt thu xếp vốn này là nhà đầu tư Trần Hoàng Tuấn Anh dự kiến mua 15,6 triệu cổ phần, đồng nghĩa với việc ông Tuấn Anh phải bỏ ra 171 tỷ đồng để trở thành cổ đông lớn nhất của Tasa Duyên Hải.
Ông Trần Hoàng Tuấn Anh hiện đang là Chủ tịch của 4 công ty, gồm TaZon, Oriental Cove, AllFarm, DeliFarm. Các doanh nghiệp này liên quan đến hệ sinh thái Tín Thương - một doanh nghiệp thành lập năm 2011 và cũng hoạt động trong ngành kinh doanh gạo.
Được biết, Tín Thương hiện có 2 nhà máy tại An Giang và Long An, công suất 20.000 - 30.000 tấn/tháng. Trong đó, nhà máy An Giang có công suất 170.000 tấn/năm, nằm trong Cụm công nghiệp Tân Trung - cùng trong khu vực mà Gavi đặt “đại bản doanh”.
Hiện, Gavi cũng đang triển khai Dự án Nhà máy Xay xát và Kho dự trữ lương thực - một phần giai đoạn 2 với quy mô hơn 2,8ha tại tỉnh An Giang.
Bóng dáng người cũ
Tính đến thời điểm hiện tại, câu chuyện Tasa Duyên Hải sẽ thâu tóm "cá lớn" Gavico cùng sự xuất hiện của những thành viên HĐQT mới là ông Trần Hoàng Anh Tuấn đều đã "phủ sóng" giới đầu tư. Tuy nhiên, ít ai biết được rằng, ông Trần Hoàng Anh Tuấn đã từng là giám đốc của Gavico.
Được biết, hồi tháng 3/2015, ông Trần Hoàng Anh Tuấn đã nhận chuyển nhượng 50% vốn của Gavico từ Công ty TNHH Thương mại đầu tư Tín Thương. Sau giao dịch này, cơ cấu cổ đông của Gavico bên cạnh ông Trần Hoàng Anh Tuấn còn có công ty Tín Thương (tỷ lệ sở hữu 30%), ông Trần Huy Cường (tỷ lệ 10%) và bà Lê Thị Hoàng Trinh (tỷ lệ 10%).
Ông Trần Hoàng Anh Tuấn đảm nhiệm vai trò Giám đốc kiêm người đại diện của Gavico từ tháng 11/2017 tới tháng 1/2018, rồi chuyển giao cho ông Huỳnh Khánh Vinh. Vị trí này sau đó lần lượt được trao cho ông Nguyễn Văn Tính và Nguyễn Thanh Phong. Đến tháng 5/2020, ông Trần Hoàng Anh Tuấn đã nắm giữ tới 64% cổ phần Gavico, trong khi các cổ đông còn lại đã thoái hết vốn.
Cùng tham gia HĐQT với ông Tuấn còn có một nhân vật đáng chú ý khác là bà Nguyễn Thị Minh Hạnh sẽ đảm nhiệm vai trò Thành viên HĐQT độc lập.
Bà Hạnh từng đảm nhiệm vai trò Trưởng bộ phận Quản lý giao dịch trái phiếu của CTCP Chứng khoán Tiên Phong rồi chuyển sang làm giám đốc đầu tư của CTCP Quản lý quỹ Việt Cát kể từ tháng 3/2021. Đáng chú ý, thời gian qua Việt Cát cũng là đơn vị mua vào bán ra cổ phiếu TCO rất sôi động.
Nhìn chung, lâu nay trên thị trường tài chính thế giới việc "cá bé nuốt cá lớn" không phải câu chuyện hiếm. Tiêu biểu có thể kể đến một số trường hợp như hãng xe Fiat của Ý mua cổ phần của các đối thủ lớn hơn như Chrysler và General Motor; Tập đoàn Sony sáp nhập vào Công ty Truyền thông AB L.M. Ericsson; Tập đoàn Thomson (Canada) mua Hãng tin Reuters (Anh)… vào thời điểm đối thủ suy yếu về tài chính.
Tuy nhiên, tại Việt Nam đã từng có câu chuyện "lịch sử" về việc doanh nghiệp không hề suy yếu nhưng vẫn bị thâu tóm như ngân hàng Phương Nam (Southern Bank) với vốn điều lệ 3.200 tỷ đồng lại có thể nuốt được con cá lớn Sacombank với hơn 10.000 tỷ đồng vốn điều lệ, tổng tài sản hơn 160.000 tỷ đồng, cùng với đó là một cuộc “đảo chính” trong HĐQT. Hay như câu chuyện An Quý Hưng trở thành công ty mẹ của Vinaconex... có nhiều điểm tương đồng với thương vụ của Tasa Duyên Hải và Gavico.
Trong một lần trao đổi với báo chí, TS Nguyễn Đức Độ - Viện Kinh tế tài chính đã cho biết, việc thâu tóm mua bán, sáp nhập... là chuyện bình thường trong hoạt động kinh doanh, đây là cơ chế đào thải trên thị trường nhưng cũng cần cẩn trọng với các hình thức thâu tóm thù địch, đặc biệt là những ngành sản xuất, dịch vụ trọng yếu sẽ khiến giá trị doanh nghiệp đi xuống.
Cũng có ý kiến cho rằng, những gì đang diễn ra Tasa Duyên Hải và Gavico có chăng là câu chuyện "lấy lại những gì đã mất"?
Minh Khuê