Trong năm 2015-2016, các cuộc bán đấu giá cổ phần (IPO), chào bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược được doanh nghiệp tổ chức dồn dập, gấp rút làm thị trường cũng “nóng” lên.
Sự chú ý đổ dồn về một vài doanh nghiệp lớn đang nắm vị trí độc quyền, đứng đầu ngành kinh doanh, như Tập đoàn xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), công ty TNHH một thành viên Việt Nam kỹ nghệ súc sản (Vissan), Tập đoàn dệt may Việt Nam (Vinatex), Tổng công ty công nghiệp ôtô Việt Nam (Vinamotor)…
Kịch bản“đấu giá” gay cấn
Mới đây, ngày 24/3, thị trường lại xôn xao về phiên đấu giá 11,3 triệu cổ phần (chiếm tỷ lệ 14%) dành cho nhà đầu tư chiến lược của công ty TNHH một thành viên Việt Nam kỹ nghệ súc sản (VISSAN).
Trước phiên, đã có cuộc đua tranh gay cấn giữ ba nhà đầu tư tiềm năng để giành lợi thế trong phiên đấu giá gồm: Tập đoàn CJ Cheiljedang (Hàn Quốc), Proconco và ANCO (thuộc Tập đoàn Masan).
Sau ba ngày IPO thành công, ngày 18/3/2015, Proconco – một trong ba nhà đầu tư – đã gửi văn bản tới UBND Tp.HCM và Ban Chỉ đạo cổ phần hóa Vissan với nội dung “tố” tập đoàn CJ không đủ điều kiện làm nhà đầu tư chiến lược của Vissan theo quy định, “nhập nhèm” số liệu tài chính như tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu của CJ tại ngày 30/9/2015 là 1,61 lần, cao hơn tiêu chí 1,5 lần của Vissan. Thậm chí, Anco và Proconco còn có động thái “đánh tiếng” đòi rút tiền cọc đấu giá.
Phiên đấu giá vẫn diễn ra với màn đua bỏ giá gay cấn, mà công ty CP dinh dưỡng nông nghiệp quốc tế (Anco) trả giá cao nhất là 126.000 đồng/CP, chỉ cao hơn một chút so với Proconco (giá 125.000 đồng/CP) và CJ Vietnam (giá 120.600 đồng/CP).
Anco đã mua toàn bộ 11,3 triệu cổ phiếu VISSAN với tổng số tiền chi ra 1.424 tỷ đồng. Dù trượt đấu giá, song trong phiên IPO, CJ cũng mua được 4,18% cổ phần Vissan._
Các mức giá trúng đấu giá cổ phần chiến lược Vissan cao gấp 7,4 lần giá khởi điểm, chỉ 17.000 đồng/CP, cho thấy quyết tâm của nhà đầu tư muốn tham gia vào công ty này. Cùng với phiên IPO trước đó, Vissan thu về hơn 2.333 tỷ đồng.
Cổ phần của Vinamotor cũng trở nên “nóng” khi nhà đầu tư – công ty TNHH Motor N.A Việt Nam (Vinamco) – đã quyết chi tới 1.250,5 tỷ đồng để mua toàn bộ 97,7% vốn điều lệ (khoảng 85,58 triệu cổ phần). Vinamco đã đánh bật ba đối thủ khác như công ty CP Đầu tư và Phát triển Sacom (mã:SAM), công ty CP ôtô TMT (mã:TMT), công ty CP Thành Công Ninh Bình.
Do không tiết lộ tình hình tài chính nên Vinamco gây tò mò về nguồn tài chính cũng như sự hậu thuẫn để có thể chi nghìn tỷ mua cổ phần Vinamotor. Nhà đầu tư này sẽ phải tìm ra hướng đi cho Vinamotor vực dậy hoạt động kinh doanh đầy khó khăn, cũng như khai thác hiệu quả hơn quỹ đất đai rộng lớn…
|
Hiện, vẫn còn nhiều tập đoàn, ngân hàng lớn khác vẫn đang “trống” vị trí NĐT chiến lược.
Kén chọn NĐT ngoại
Trong khi các cuộc đấu giá bán cổ phần lô lớn cho NĐT chiến lược trong nước diễn ra thuận lợi, chóng vánh thì công cuộc lựa chọn, đàm phán với nhà đầu tư (NĐT) nước ngoài lại rất gian nan, căng thẳng.
Bộ chủ quản, Ban chỉ đạo cổ phần hoá doanh nghiệp yêu cầu đơn vị bán cổ phần đưa ra nhiều tiêu chí “sàng lọc” NĐT chiến lược nhằm đảm bảo chọn được đối tác có tiềm lực tài chính, có hỗ trợ hiệu quả, cam kết gắn bó lâu dài…
Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) hiện vẫn đang tìm kiếm đối tác chiến lược. Trong đó, cuộc đàm phán với Tập đoàn năng lượng JX Nippon Oil and Energy (JX NOE) từ Nhật Bản đã kéo dài hơn 2 năm, kể từ lúc kí biên bản ghi nhớ hợp tác chiến lược hồi cuối năm 2014. Đây là đối tác mặn mà nhất và ngỏ ý mua 20% cổ phần Petrolimex, nhưng sau điều chỉnh giảm tỷ lệ xuống 8%.
Tại ĐHCĐ bất thường ngày 30/3, HĐQT Petrolimex trình kế hoạch phát hành cổ phần tăng vốn lên 12.941 tỷ đồng, bao gồm chào bán riêng lẻ cho NĐT chiến lược nước ngoài là 103, 52 triệu cổ phiếu.
Ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch HĐQT, cho biết giá cổ phần bán cho NĐT chiến lược sẽ không thấp hơn 38.000 đồng/CP và bị hạn chế chuyển nhượng trong vòng 5 năm. Ước tính, tổng giá trị chuyển nhượng khoảng 3.934 tỷ đồng. Hiện, quá trình lựa chọn, đàm phán NĐT chiến lược vẫn trong vòng bảo mật thông tin.
Mặc dù thương vụ bán 8% vốn cho JX NOE chưa chốt, song tại ĐHCĐ này, HĐQT đã có tờ trình bầu ông Hitoshi Kato – đại diện của JX – làm thành viên HĐQT. Do cổ đông không đồng ý, song việc cử đại diện vào HĐQT là một điều khoản của hợp đồng đang đàm phán nên HĐQT vẫn xin ý kiến đại hội chấp thuận cho JX cử một đại diện vào HĐQT.
Theo lộ trình cổ phần hoá, thoái vốn nhà nước, hiện vẫn còn nhiều tập đoàn, ngân hàng lớn khác vẫn đang “trống” vị trí NĐT chiến lược. Tổng công ty cảng hàng không Việt Nam ACV cũng đang xúc tiến việc chào bán 449 triệu cổ phần cho NĐT chiến lược.
Đến thời điểm này, ACV mới hé lộ danh tính NĐT là Aéroport de Paris (ADP) – tập đoàn quản lý sân bay đến từ Pháp, dự kiến mua 166,16 triệu cổ phiếu (tỷ lệ 7,4%). Giá bán dự kiến là 13.100 đồng, tương ứng số tiền mà ADP dự chi tối thiểu 2.177 tỷ đồng (khoảng 97 triệu USD).
Cuộc đàm phán với các đối tác nước ngoài luôn diễn ra căng thẳng, kéo dài nhiều năm và đôi khi, để thu hút được NĐT lớn, doanh nghiệp buộc phải “nhún nhường” để trao thêm quyền lợi, ưu đãi cho đối tác.
Hải Hà
