Gà bản Đầm Hà ban ngày lang thang trên đồi, buổi trưa leo đậu trên cây như chim để tránh nắng, buổi tối nhiều con cũng leo lên cây ngủ, nên ngoài tên gọi “gà mặc áo hoa” nhiều người còn gọi là gà leo cây.
Áp dụng KHCN vào nhân giống
Gà bản Đầm Hà là giống gà cổ ngắn, chân thấp, thân hình tròn gọn, đa phần gà mái vừa có mũ lại có râu. Đây là giống gà quý, được mệnh danh là “gà mặc áo hoa” vì có bộ lông đẹp, sặc sỡ. Loại gà này thịt thơm ngon hơn hẳn những giống gà bình thường.
Nhận thấy thế mạnh của địa phương có giống gà quý, cùng với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp cho phát triển chăn nuôi, kinh nghiệm nuôi gà nhiều đời của bà con vùng đồng bào DTTS... HTX Sản xuất, kinh doanh nông nghiệp Tuyền Hiền (HTX Tuyền Hiền) xã Quảng Tân, huyện Đầm Hà đã mạnh dạn đầu tư phát triển thương hiệu “Gà bản Đầm Hà”.
Khoảng năm 2012, để có được gà giống bố mẹ, anh Nguyễn Văn Tuyền – Giám đốc HTX đã lặn lội lên các xã vùng cao như Quảng Lâm, Quảng An của huyện Đầm Hà, vào tận các bản của bà con đồng bào DTTS để thu gom. Suốt 3 tháng ròng rã, anh Tuyền đã lựa mua khoảng 300 con gà thuần chủng còn sót lại.
Gà bản Đầm Hà có bộ lông rất sặc sỡ. |
Ban đầu, gia đình anh Tuyền nghĩ gà bố mẹ thuần sẽ cho chất lượng con giống tốt. Song phương pháp sinh sản truyền thống, chăn thả tự nhiên khiến con giống mang nhiều nhược điểm, tỷ lệ phối tạo cho ra gà thuần chủng rất thấp, gà không đồng đều, ảnh hưởng đến chất lượng gà thành phẩm
Suốt một năm sau đó, vợ chồng anh Tuyền tiếp tục đi khắp nơi tìm hiểu, học hỏi để tìm cho bằng được một phương pháp lai tạo ưu việt nhất. Năm 2014, gia đình anh Tuyền mạnh dạn đầu tư thêm gần 200 triệu đồng, xây dựng trang trại 100m2 với 1.000 con gà nhân giống bằng phương pháp thụ tinh nhân tạo.
Việc nuôi gà trong chuồng lạnh và ứng dụng công nghệ thụ tinh nhân tạo đã khắc phục được tất cả các nhược điểm trong nuôi gà tự nhiên. Từ đó, cho ra đời những chú gà con khỏe mạnh, mang nguồn gen quý nổi trội vốn có.
Làm chủ được công nghệ nhân giống, đến năm 2016, vợ chồng anh Tuyền quyết định thành lập HTX. Hiện mô hình ứng dụng công nghệ thụ tinh nhân tạo bằng chuồng lạnh và liên kết theo chuỗi trong nuôi gà bản Đầm Hà của HTX có diện tích trên 2ha, quy mô 3.000 con gà sinh sản.
Xây dựng thương hiệu
HTX còn liên kết sản xuất với gần 100 hộ chăn nuôi trên địa bàn huyện Đầm Hà và các vùng lân cận.
Chị Nguyễn Thị Luyến, thôn Hải An, xã Quảng An từ nhiều năm nay đã mạnh dạn liên kết với HTX nuôi từ 2.000 con gà trở lên. Chị Luyến cho biết, gà của chúng tôi chăn thả bán tự nhiên trên đồi cây để chúng thoải mái vận động, thức ăn cho gà gồm ngô, thóc cũng mang tính tự nhiên.
Chị Nguyễn Thị Lương, hội viên phụ nữ thôn Tân Hòa, xã Quảng Tân chia sẻ “Giống gà bản Đầm Hà thịt chắc, dai, ngon, giá trị kinh tế cao, trước đây giống gà này hiếm. Nay HTX Tuyền Hiền đã cung cấp được con giống và bao tiêu sản phẩm nên chị em chúng tôi yên tâm phát triển, nâng quy mô chăn nuôi theo hướng trang trại, từ chăn nuôi gà bản giúp gia đình nâng cao thu nhập”.
Chị Nguyễn Thị Hiền - thành viên sáng lập ra HTX Tuyền Hiền. |
Mỗi năm, HTX Tuyền Hiền cung cấp ra thị trường khoảng 160.000 con giống, 120 tấn gà thương phẩm... Giống gà của HTX không chỉ được cung cấp cho Đầm Hà, mà còn mở rộng thị trường sang các địa phương khác như: Móng Cái, Tiên Yên, Ba Chẽ... và các tỉnh, thành phố trong cả nước như TP.HCM, Hà Nội, Hải Dương, Hưng Yên...
Tháng 6/2019, sản phẩm Gà bản Đầm Hà đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp giấy chứng nhận đăng ký sản phẩm. Năm 2020, sản phẩm gà bản Đầm Hà của anh Tuyền đã được chứng nhận sản phẩm OCOP đạt chất lượng 3 sao.
Việc HTX xây dựng nhãn hiệu chứng nhận gà bản Đầm Hà trở thành thương hiệu trên thị trường đã tạo điều kiện thuận lợi và cơ hội cho các đơn vị, doanh nghiệp, cá nhân sản xuất, kinh doanh gà tại địa phương. Đồng thời tăng giá trị kinh tế cho sản phẩm trứng, gà thịt, gà giống Đầm Hà, góp phần thúc đẩy quá trình chăn nuôi và tiêu thụ sản phẩm, giúp nông dân làm giàu ngay tại phương.
Thanh Vân
Bài 3: Để sản phẩm OCOP phát triển bền vững