Nâng cao hiệu quả đào tạo nguồn nhân lực khu vực KTTT, HTX vùng đồng bào DTTS

• Số lượng và cơ cấu nguồn nhân lực

Cơ cấu dân số đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) của vùng phản ánh quy mô số lượng ở từng độ tuổi khác nhau tương ứng với một tỷ lệ % nhất định. Theo số liệu của cuộc tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, nguồn nhân lực chưa tiếp cận việc làm (từ 0-14 tuổi) chiếm tỉ lệ 29,3% dân số vùng DTTS; nguồn nhân lực trong độ tuổi thanh niên (từ 15-34 tuổi) chiếm tỉ lệ 35,6%. Đây là nguồn nhân lực trẻ, chiếm tỉ lệ tương đối cao trong cả nước (vùng đồng bằng sông Hồng có tỉ lệ là 28,9%; Tây Nguyên 29,1%; Tây Nam Bộ 29,0%).

• Chất lượng nguồn nhân lực

Bên cạnh những thành tựu đạt được, công tác đào tạo, bồi dưỡng phát triển nguồn nhân lực các HTX trong những năm qua vẫn còn một số hạn chế, bất cập:

Từ phía người học

Từ phía giảng viên dạy nghề

Ngoài chính sách chung đối với giáo viên vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn đến nay vẫn chưa có chính sách riêng cho giáo viên dạy nghề ở các trường, trung tâm dạy nghề cho người dân tộc thiểu số và giáo viên dạy nghề là người dân tộc thiểu số. Giáo viên trường dạy nghề chưa được hưởng chế độ chính sách như hệ thống các trường chuyên biệt. Các địa phương chưa chú trọng để đào tạo giáo viên dạy nghề là người dân tộc thiểu số.

Từ các cơ sở đào tạo nghề

Các cơ sở đào tạo nghề vẫn còn những chương trình đào tạo nghề chưa phù hợp với nhu cầu thị trường. Công tác tuyên truyền và định hướng nghề nghiệp và hỗ trợ học viên có việc làm chưa thực sự có hiệu quả do chưa gắn đào tạo với đơn vị thực tế trên địa bàn. Chưa đầu tư nâng cao năng lực và thu nhập cho giảng viên dậy nghề và chưa tạo ra niềm tin, tự hào cho giảng viên dậy nghề. Mặc dù có nhiều cài thiện nhưng cơ sở vật chất của các đơn vị dạy nghề vẫn còn hạn chế.

Từ phía cơ quan ban hành chính sách

Mặc dù đã quan tâm ban hành chính sách hỗ trợ cho khu vực KTTT, HTX nhưng chính sách đào tạo còn có những điểm chưa thực sự phù hợp với thực tế, đặc biệt là chính sách cho vay để phát triển sản xuất có những điều kiện mà người dân tộc thiểu khó đáp ứng đươc nên không có, thiếu vốn đầu tư sản xuất, kinh doanh theo ngành nghề được học vẫn chỉ áp dụng các chính sách chung. Chưa có các chính sách đặc thù phù hợp với tình hình kinh tế địa phương cũng như phong tục tập quán từng khu vực dẫn đến một số lao động tham gia đào tạo nghề theo phong trào, không phù hợp với nhu cầu của người lao động vùng dân tộc thiểu số.

Nguyên nhân thuộc về Nhà nước
Nguyên nhân từ phía các địa phương
Nguyên nhân thuộc về người lao động vùng dân tộc thiểu số
Các nguyên nhân khác từ phía cơ sở dạy nghề và giáo viên dạy nghề

Hiện nay, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang phát triển mạnh mẽ, nước ta đang hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, đặt ra yêu cầu phải phát triển nhanh nguồn nhân lực chất lượng cao trong tất cả các thành phần kinh tế, trong đó có thành phần KTTT, HTX. Từ thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực trong những năm qua, để xây dựng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho hợp tác xã, cần thực hiện tốt một số giải pháp:

Thứ nhất, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, phát huy vai trò của các bộ, ngành, địa phương trong đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực HTX vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Thứ hai, củng cố, nâng cao chất lượng các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng và đội ngũ cán bộ, giảng viên làm công tác giảng dạy về KTTT, HTX vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Thứ tư, thiết lập và mở rộng hợp tác đào tạo nguồn nhân lực về KTTT, HTX vùng DTTS và miền núi với các cơ sở đào tạo ở trong và ngoài nước.

Thứ năm, cần huy động các nguồn lực cho đầu tư phát triển nguồn nhân lực dân tộc thiểu số chất lượng cao.

Thứ sáu, chú trọng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đối với vùng dân tộc thiểu số và miền núi.

Thứ bảy, đổi mới nhận thức về phát triển, sử dụng, quản lý nguồn nhân lực dân tộc thiểu số nói chung và nguồn nhân lực dân tộc thiểu số chất lượng cao nói riêng.

Thứ tám, nâng cao năng lực đội ngũ quản lý điều hành HTX: Tổ chức cập nhật các kỹ năng cần thiết trong nhiệm vụ quản lý và điều hành hoạt động của các HTX phù hợp với nền kinh tế thị trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Với những chủ trương, chính sách đúng đắn, công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực HTX trong những năm qua đã đạt được những kết quả nổi bật, cụ thể là:

• Một là, công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực HTX vùng DTTS và miền núi được Đảng
• Hai là, cơ chế, chính sách đào tạo, bồi dưỡng từng bước được hoàn thiện và đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực HTX vùng đồng bào DTTS và miền núi, tập trung vào các chính sách về tài chính trong đào tạo, bồi dưỡng
• Ba là, đối tượng, nội dung, hình thức đào tạo, bồi dưỡng ngày càng được mở rộng, phong phú và thiết thực.
• Bốn là, chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước về HTX và cán bộ, thành viên trong các HTX vùng DTTS và miền núi ngày càng được nâng lên.
• Năm là: Hệ thống giáo dục vùng DTTS&MN núi tiếp tục được củng cố, mở rộng, nhất là các trường phổ thông dân tộc nội trú

Có thể thấy, phát huy nguồn lực con người trong khu vực KTTT, HTX, nguồn lực lớn nhất, quí báu nhất trong công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá là sự nghiệp quan trọng của toàn Đảng, toàn dân. Đất nước chỉ thực sự phồn vinh, thịnh vượng khi tiềm năng con người được toả sáng. Để phát triển thành công sự nghiệp kinh tế, xã hội của cả nước nói chung và của vùng dân tộc và miền núi nói riêng thì việc phát triển nguồn nhân lực bền vững là một nhiệm vụ có tính bắt buộc và có vai trò hết sức quan trọng trong giai đoạn hiện nay.