Mai Châu hiện có 25 HTX, hoạt động trong các lĩnh vực nông lâm nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ vận tải, du lịch. Với số lượng đông đảo, các HTX nông nghiệp trên địa bàn huyện đã khẳng định được vai trò trong phát triển kinh tế tại địa phương. Một số HTX mạnh dạn ứng dụng khoa học – kỹ thuật vào sản xuất, liên kết với doanh nghiệp để tiêu thụ sản phẩm cho thành viên.
HTX khẳng định vai trò
Tiêu biểu như HTX Tam Hòa, xã Đồng Tân thực hiện sản xuất theo chuỗi giá trị, tạo việc làm ổn định cho hàng trăm thành viên, người lao động, với mức thu nhập bình quân 4 - 4,5 triệu đồng/người/tháng.
 |
|
Các HTX đang cho thấy những ưu điểm vượt trội tại các địa phương có đông đồng bào dân tộc thiểu số như Mai Châu. |
Được thành lập từ năm 2014, với 7 thành viên chính thức và khoảng 200 hộ liên kết, HTX chủ trương phát triển mô hình trồng rau trái vụ theo hướng hàng hóa, ứng dụng hiệu quả khoa học – kỹ thuật, để đảm bảo đầu ra cho sản phẩm và tạo ưu thế trên thị trường.
Chị Hà Thị Cườm, dân tộc Tày, xóm Tam Hòa, thành viên HTX, chia sẻ: “Trồng lúa, ngô chẳng ăn thua nên từ lâu gia đình tôi đã muốn chuyển sang cây trồng khác có hiệu quả kinh tế cao hơn. Năm 2016, được HTX cam kết bao tiêu sản phẩm và hỗ trợ về kỹ thuật nên gia đình tôi dành 4.000 m2 đất ruộng để trồng rau cải tím, cải bắp, đảm bảo thu nhập bình quân trên 40 triệu đồng/năm”.
Tương tự, việc sản xuất theo chuỗi giá trị đang giúp HTX chăn nuôi lợn bản địa Mường Pa, xã Xăm Khòe giải quyết được những khó khăn về ô nhiễm môi trường, đồng thời nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm thịt lợn đen bản địa.
Ông Hà Thế Nhiên, Giám đốc HTX chăn nuôi lợn bản địa Mường Pa, cho biết đối với người dân tộc thiểu số ở một xã vùng sâu như Xăm Khòe, việc nuôi lợn thả rông đã trở thành tập tục lâu đời. Quá trình chăn nuôi hầu hết dựa nhiều vào điều kiện tự nhiên nên lợn sinh trưởng, phát triển chậm.
Với sự hỗ trợ từ các cấp ngành, người dân trong xã đã thành lập HTX Mường Pa vào năm 2018, tập trung nuôi lợn đen theo hình thức bán chăn thả. Theo phương thức này, lợn được nuôi thả trong khu vực thiết kế có hàng rào lưới thép B40 vây quanh với diện tích vừa đủ để lợn có thể “tập thể dục”, đồng thời có khu trú ngụ lúc thời tiết xấu.
Hiện, HTX có 10 thành viên, đa phần là người dân tộc thiểu số (Mường, Tày, Dao), mỗi thành viên nuôi 12 - 20 con lợn thịt kết hợp 2 - 3 con lợn nái để chủ động gối đàn trong quá trình sản xuất. Bình quân thu nhập mỗi năm của một hộ thành viên đạt trên dưới 50 triệu đồng.
Với nguồn vật tư chủ động, phương thức nuôi khoa học, chi phí đầu vào sản xuất khi tính cả công nuôi chỉ chiếm khoảng 30 - 35%, hộ thành viên chăn nuôi lợn thu lãi khoảng 65 - 70%. Bên cạnh việc đứng ra đặt hàng với công ty sản xuất cám, HTX còn thực hiện hỗ trợ, liên kết tiêu thụ sản phẩm, giúp thành viên, hộ liên kết yên tâm về đầu ra.
Đặc biệt, thông qua hỗ trợ của Tổ chức GNI tại Việt Nam, đầu năm 2021, HTX đưa vào hoạt động lò giết mổ gia súc đầy đủ các khu nuôi nhốt, giết mổ, sơ chế, xử lý chất thải, với công suất thiết kế 20 con/ngày. Đây là địa điểm giết mổ có quy mô lớn bậc nhất ở huyện Mai Châu thời điểm hiện tại.
Tìm hướng đi bền vững
Ông Nguyễn Văn Lâm, Chủ tịch UBND huyện Mai Châu, cho biết trong năm 2020, toàn huyện thành lập mới 3 HTX (đạt 150% kế hoạch năm). Để đạt được kết quả trên, UBND huyện đã phối hợp các cấp, ngành tổ chức tuyên truyền, vận động người dân tham gia HTX.
Các phòng, ban, ngành của huyện phối hợp với UBND các xã, thị trấn xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế hợp tác, HTX trên địa bàn. Triển khai thực hiện một số chính sách hỗ trợ phát triển HTX của Nhà nước. Hỗ trợ mỗi HTX thành lập mới 10 triệu đồng theo Nghị quyết số 05/NQ-HĐND, ngày 28/6/2017 của HĐND huyện.
 |
|
Các HTX là mũi nhọn để huyện Mai Châu thúc đẩy mô hình du lịch cộng đồng. |
Bên cạnh đó, UBND huyện phối hợp Liên minh HTX tỉnh rà soát, hỗ trợ thành lập mới các HTX, tổ hợp tác, đồng thời tích cực bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ quản lý HTX, tăng cường tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho thành viên, người lao động HTX, tổ hợp tác.
Không chỉ tăng về số lượng, các HTX trên địa bàn huyện luôn nỗ lực nâng cao hiệu quả hoạt động. Điển hình, HTX Dịch vụ du lịch và nông nghiệp Hang Kia, xã Hang Kia là một trong những điển hình tiêu biểu của huyện về sự nỗ lực vượt khó nâng cao thu nhập cho thành viên, đa phần là người dân tộc thiểu số.
Anh Giàng A La, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX, chia sẻ HTX thành lập từ tháng 6/2020, với 11 thành viên, trong đó, 3 hộ làm dịch vụ du lịch cộng đồng, 1 hộ chuyên sản xuất thổ cẩm, trang phục dân tộc Mông, còn lại 7 thành viên phát triển sản xuất nông nghiệp…
Trong 2 năm qua, dù đối diện với nhiều khó khăn do đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, HTX vẫn kịp đón khoảng 5.000 lượt khách tới thăm quan, chủ yếu vào những khoảng thời gian dịch được kiểm soát, trong đó, khoảng 50% khách lưu trú, doanh thu từ dịch vụ du lịch đạt khoảng 1 tỷ đồng.
Hiện, HTX tạo việc làm cho khoảng 15 lao động, với mức thu nhập 3-5 triệu đồng/người/tháng. HTX cũng đang đặt kỳ vọng vào sản phẩm du lịch cộng đồng Hang Kia của HTX được công nhận là sản phẩm OCOP cấp tỉnh. Bên cạnh hoạt động du lịch, hoạt động sản xuất nông nghiệp của HTX vẫn đang cho hiệu quả ổn định.
Theo Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Văn Lâm, dù đang có chuyển biến tích cực, tuy nhiên, cần nhìn nhận thẳng thắn về những điểm còn hạn chế của các HTX, tổ hợp tác trên địa bàn huyện, như năng lực nội tại còn chưa thực sự vững vàng, trình độ nhân lực trong một số HTX còn yếu, khả năng tiếp cận vốn, mở rộng sản xuất còn hạn chế…
Trong thời gian tới, huyện sẽ tiếp tục thúc đẩy các chính sách hỗ trợ, ưu đãi cho HTX. Gắn việc chỉ đạo xây dựng HTX với xây dựng nông thôn mới. Tháo gỡ khó khăn về đất đai, chính sách tín dụng cho các mô hình, tập trung vào nâng định mức vay, đơn giản hoá thủ tục, hỗ trợ thủ tục cho vay.
Đồng thời, huyện quan tâm phát huy vai trò của quỹ phát triển HTX, thực hiện các chính sách thu hút cán bộ trẻ, có trình độ về làm việc tại các HTX. Thực hiện công tác quy hoạch, lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý trong các HTX, đảm bảo đội ngũ cán bộ quản lý HTX có chất lượng trong hiện tại và sự phát triển bền vững của HTX.
Hưng Nguyên
