Với lợi thế là địa phương có nhiều mặt hàng nông sản đặc trưng, nhiều HTX, làng nghề truyền thống, Đồng Hỷ đặt mục tiêu mỗi xã có một sản phẩm chủ lực, thương hiệu mạnh, giá trị cao. Đây là một trong những chiến lược của huyện nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng lợi thế ở từng địa phương, tạo sức bật trong quá trình xây dựng kinh tế - xã hội.
HTX thúc đẩy nông sản thế mạnh
Trong các sản phẩm thế mạnh của địa phương, huyện Đồng Hỷ xác định cây chè là cây kinh tế chủ lực. Hiện nay, tổng diện tích chè toàn huyện đạt trên 3.800ha, trong đó chè kinh doanh là trên 3.200ha, sản lượng chè năm 2020 đạt 40.500 tấn.
Các tên tuổi điển hình như HTX chè Tuyết Hương, HTX chè Thịnh An, HTX chè an toàn Nguyên Việt,… đang là những đơn vị đi đầu trong quá trình xây dựng, phát huy hiệu quả chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) trên địa bàn huyện.
Các HTX đang góp phần nâng cao giá trị các cây trồng thế mạnh trên địa bàn huyện Đồng Hỷ. |
Được thành lập từ năm 2019, đến nay, sản phẩm chè của HTX chè Sáo Thịnh, xóm Trại Cài, xã Minh Lập đang được nhiều người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh biết đến.
Hiện, HTX đang thu mua sản phẩm chè búp tươi cho 50 hộ dân trong vùng, trong đó có nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số. Bình quân mỗi tháng, HTX xuất bán ra thị trường 4 - 5 tấn chè búp khô, doanh thu trên 1 tỷ đồng.
Ông Dương Quang Phú, Giám đốc HTX Sao Thịnh cho biết, trước đây, sản phẩm chè của địa phương chưa được nhiều người tiêu dùng biết đến. Với mong muốn đưa sản phẩm ra thị trường, HTX được thành lập, vừa hỗ trợ kỹ thuật, vừa ký kết hợp đồng thu mua sản phẩm cho người dân.
Sau khi thành lập, HTX đã kết nối với các ngành chức năng của tỉnh, huyện tổ chức nhiều lớp tập huấn nhằm nâng cao kỹ thuật sản xuất, chế biến sản phẩm phẩm chè cho các thành viên, hộ liên kết.
Chị Dương Thị Xuân là một trong số nhiều hộ dân tộc thiểu số ở Minh Lập đổi đời nhờ cây chè sau khi tham gia HTX chè Sao Thịnh. Chị Xuân cho biết trước đây, gia đình chị trồng chè đơn lẻ, giá bán thấp, đầu ra lại không ổn định.
Từ khi tham gia vào HTX, các vấn đề còn tồn tại đều được giải quyết. Gia đình chị Xuân giảm được công sao sấy vì bán chè tươi cho HTX, tiết kiệm được chi phí sản xuất, sản phẩm thu hái đến đâu bán hết đến đó, thu nhập tăng 10 - 15% so với trước.
Tương tự, ngoài việc hỗ trợ các thành viên về kỹ thuật chăm sóc, sản xuất, chế biến chè, HTX chè Tuyết Hương, xóm Na Long, xã Hóa Trung còn kết nối vay vốn tín dụng với lãi suất thấp, cung ứng thông tin về thị trường, mua phân bón trả chậm…
Chị Hoàng Thị Tuyết, người dân tộc Tày, hộ liên kết của HTX cho biết khi vào HTX, gia đình chị được tiếp cận sớm với những tiến bộ khoa học - kỹ thuật trong trồng, chăm sóc, sản xuất hay chế biến chè, năng suất nhờ đó được nâng lên.
Hiện, với hơn 1 ha chè, mỗi lứa gia đình chị Tuyết thu được khoảng 3 tạ chè búp khô, bán với giá bình quân 200.000 đồng/kg, thu nhập trung bình cao hơn 15 - 17 triệu đồng/lứa so với thời điểm chưa vào HTX.
Phát huy vai trò “trụ đỡ” kinh tế hộ
Bên cạnh cây chè, miến dong cũng đang là một trong những nông sản thế mạnh trên địa bàn huyện Đồng Hỷ. Tại làng nghề miến Việt Cường, HTX miến Việt Cường đang là điển hình trong phát triển sản xuất, góp phần thúc đẩy xóa đói, giảm nghèo ở xã Hóa Thượng.
Các điển hình như HTX miến Việt Cường trở thành điểm tựa trong sản xuất của người dân địa phương. |
Giám đốc HTX Nguyễn Văn Ba cho biết, từ khi HTX được thành lập, các khâu sản xuất của các thành viên được thay bằng máy móc giúp giảm sức lao động, gia tăng năng suất, thu nhập và đầu ra ổn định. Hiện, bình quân mỗi năm, HTX cung cấp 500 tấn miến ra thị trường, với doanh thu trên 10 tỷ đồng.
Miến dong Việt Cường đã có mặt tại nhiều siêu thị lớn và các đại lý phân phối trong cả nước. Năm 2020, HTX tiếp tục mở rộng quy mô sản xuất, đầu tư thêm giàn máy phơi miến tự động và phát triển thêm một số sản phẩm miến mới.
Nghề làm miến ở xóm Việt Cường, xã Hoá Thượng đã có từ lâu. Hiện, cả xóm Cường có 35 hộ sản xuất miến. Sự ra đời của các HTX, tổ hợp tác là điểm tựa cho các hộ, đặc biệt cà các hộ đồng bào dân tộc thiểu số, vốn có xuất phát điểm thấp, tự tin vươn lên thoát nghèo, thi đua làm kinh tế giỏi.
Ông Nguyễn Xuân Quang, Phó Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Đồng Hỷ cho biết, trên địa bàn huyện hiện có 39 HTX, với 679 thành viên và 31 tổ hợp tác, tổng cộng 1.148 thành viên, tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 30 - 60%. Các HTX, tổ hợp tác trên địa bàn huyện chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực sản xuất và chế biến chè, trồng rau an toàn, chăn nuôi gia súc gia cầm và dịch vụ thủy lợi.
Thời gian qua, các đơn vị kinh tế hợp tác đã nỗ lực vượt khó, đổi mới hình thức tổ chức sản xuất, tạo chuỗi liên kết để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, giải quyết việc làm cho trên 1.000 lao động địa phương, 1/3 trong đó là người dân tộc thiểu số, với mức thu nhập bình quân 4 - 6 triệu đồng/người/tháng.
Bên cạnh sự chủ động của các HTX, huyện Đồng Hỷ cũng có chính sách hỗ trợ để giúp các đơn vị phát triển. Cụ thể, huyện hỗ trợ xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường thông qua các hội chợ triển lãm thương mại trong và ngoài tỉnh, hỗ trợ đầu tư trang thiết bị máy móc, nhà xưởng...
Từ năm 2015 đến nay, từ nhiều nguồn vốn khác nhau, huyện đã đầu tư gần 20 tỷ đồng hỗ trợ HTX mua sắm trang thiết bị máy móc, nhà xưởng chế biến. Mỗi năm, huyện còn phối hợp tổ chức hàng chục lớp tập huấn cho cán bộ, thành viên HTX, tổ hợp tác.
Hiện, nhiều sản phẩm của các HTX được chứng nhận là sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu, tạo động lực giúp HTX tiếp tục mở rộng sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng thu nhập cho hộ thành viên.
Thời gian tới, huyện sẽ tranh thủ các nguồn vốn hỗ trợ các HTX, tổ hợp tác nhằm cải tiến hơn nữa hệ thống máy móc sản xuất, chế biến sản phẩm; phối hợp tổ chức nhiều lớp, khóa học bồi dưỡng kỹ năng, kiến thức cho các thành viên, hộ liên kết.
“Việc củng cố, phát huy vai trò của HTX, tổ hợp tác sẽ là một trong những bước đi chiến lược trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là tại các vùng dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện”, ông Quang nhấn mạnh.
Nhật Minh