Cao Bằng là địa bàn có 95% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số với 12 dân tộc gồm: Tày, Nùng, Mông, Dao, Sán Chỉ, Lô Lô… cùng sinh sống.
Cuộc sống đi lên
Chỉ cách đây 2 năm, cuộc sống gia đình chị Ngọc Thị Duyên (dân tộc Nùng ở thôn Nà Tục, xã Đức Xuân, huyện Thạch An) rất khó khăn do ít đất canh tác. Cuộc sống quanh năm chỉ bám cây ngô, lúa. Do thu nhập không ổn định, nên dù căn nhà xuống cấp đã nhiều năm nhưng gia đình vẫn không có điều kiện để sửa chữa.
Tuy nhiên, khi được các cấp, đoàn thể quan tâm tạo điều kiện vay vốn ngân hàng phát triển chăn nuôi, gia đình chị đã có cuộc sống ổn định. Chị Duyên cho biết: Qua các kênh hỗ trợ từ các tổ chức đoàn thể về tập huấn khoa học kỹ thuật, vốn vay, chị mạnh dạn vay hơn 20 triệu đồng từ Ngân hàng Chính sách xã hội đầu tư chăn nuôi lợn nái, lợn thịt và nuôi gà, trung bình mỗi năm thu nhập từ 50 - 70 triệu đồng. Hiện chị đã xây được nhà mới, bảo đảm cuộc sống gia đình.
Tại xóm Lũng Đắc (xã Quốc Phong, huyện Quảng Uyên, Cao Bằng) có 15 hộ dân thì 15 hộ đều là đồng bào dân tộc Mông. Trước đây, người dân sống rải rác ở trên các sườn núi, trong thung lũng nên việc đi lại, sinh hoạt khó khăn, điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều hạn chế. Nhằm giúp đồng bào Mông ở xóm Lũng Đắc có cuộc sống ổn định, huyện đã tuyên truyền, vận động người dân hạ sơn.
Cuộc sống mới của người Mông ở xóm Lũng Đắc (xã Quốc Phong, huyện Quảng Uyên, Cao Bằng) sau khi hạ sơn. |
Khi hạ sơn, người dân sẽ có nhiều đất trồng trọt chăn nuôi, làm đường, xây dựng nhà, thuận tiện phát triển sản xuất. Từ nguồn vốn của các chương trình giảm nghèo, chính sách dành cho đồng bào dân tộc thiểu số, xóm Lũng Đắc hạ sơn giờ đã có những ngôi nhà mới xây kiên cố. Khu hạ sơn Lũng Đắc đã thực sự thay đổi nhờ người dân vừa trồng rau màu, cây ăn quả, vừa kết hợp chăn nuôi.
Còn tại thôn Hoài Khao (xã Quang Thành, huyện Nguyên Bình), các hộ đồng bào dân tộc Dao Tiền đã tận dụng những nét đẹp văn hóa từ nghề dệt thổ cẩm, những ngôi nhà cổ… để phát triển du lịch cộng đồng.
Nhằm hỗ trợ người dân, UBND xã Quang Thành tạo điều kiện cho các hộ trong xóm chỉnh trang nhà cửa, gìn giữ và tu sửa những nếp nhà bằng gỗ riêng biệt, mang đậm bản sắc của đồng bào Dao; vận động người dân di dời chuồng trại gia súc ra khỏi khu dân cư, góp sức giữ gìn vệ sinh môi trường; hiến đất để xây dựng các công trình đảm bảo tiêu chí một làng du lịch cộng đồng...
Nhờ phát triển du lịch, thu nhập bình quân đầu người của người Dao đã đạt trung bình 22 triệu đồng/năm. Định hướng trong thời gian tới, xã sẽ kết hợp với Hội Phụ nữ thành lập tổ hợp tác hoặc HTX để hỗ trợ người dân làm du lịch cộng đồng theo hướng bền vững.
Chính sách ấm lòng dân
Cao Bằng từng là địa phương nhiều năm liền phải đối mặt với tình trạng kinh tế - xã hội chậm phát triển, tỷ lệ hộ nghèo năm 2016 vẫn ở mức 43%. Tuy nhiên, được sự hỗ trợ của Nhà nước và sự quyết tâm của địa phương, các chương trình, chính sách dân tộc như Chương trình 135, Quyết định 102, Quyết định 755, Quyết định 54, Quyết định 18 của Chính phủ đã đến được các xóm, bản đặc biệt khó khăn, có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.
Người dân thôn Hoài Khao chỉnh trang các con đường phục vụ phát triển du lịch cộng đồng. |
Công tác hỗ trợ đất ở, đất sản xuất, hỗ trợ cây giống, con giống, tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật đối với hộ nghèo được triển khai. Tỉnh kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với bảo đảm quốc phòng, an ninh, nhất là an ninh biên giới và các địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số...
Đến nay, diện mạo vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh đã có nhiều đổi thay. Tỷ lệ hộ nghèo bình quân giảm 4,1%/năm. Tính đến năm 2020, 98,2% dân số tham gia bảo hiểm y tế, trong đó có 99,4% là người dân tộc thiểu số được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí.
100% đường trục liên xã được thông tuyến; 100% trẻ em trong độ tuổi được đến trường; tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt hơn 40%, trong đó đào tạo nghề đạt trên 31%; trên 89% dân cư nông thôn được dùng nước hợp vệ sinh; 90,89% hộ sử dụng điện; trên 93% hộ được xem Đài Truyền hình Việt Nam… và đặc biệt tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 16%.
Để phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc toàn diện, trong thời gian tới, tỉnh tiếp tục tập trung hỗ trợ cho các địa bàn đặc biệt khó khăn, nhóm dân tộc có khó khăn đặc thù của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Cụ thể là tỉnh sẽ xây dựng các mô hình kinh tế điểm dựa vào thế mạnh của địa phương để tạo tính lan tỏa, sau đó sẽ nhân rộng thành nhiều mô hình.
Như Yến
Bài 2: Khơi dậy thế mạnh từ cây chanh leo