NGƯỜI LÔ LÔ TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ HỢP TÁC Ở HÀ GIANG
Nắm bắt được vai trò của mô hình kinh tế hợp tác trong quá trình tái cơ cấu nông nghiệp và nâng cao thu nhập cho người dân, xã Lũng Cú đã hình thành được 4 tổ hợp tác (Tổ hợp tác thêu dệt trang phục dân tộc thôn Thèn Pả, Tổ hợp tác Thêu dệt trang phục thôn Lô Lô Chải, tổ hợp tác trồng lê thôn Thèn Pả, tổ hợp tác chăn nuôi bò vỗ béo thôn Cẳng Tằng) và 1 HTX Lô Lô Chải vừa phát triển nghề dệt vừa kết hợp làm du lịch cộng đồng.
Chưa ổn định vùng nguyên liệu
Các mô hình này được đánh giá là phù hợp với điều kiện kinh tế-xã hội của địa phương, phù hợp với thế mạnh sản xuất tiểu thủ công nghiệp nghiệp và phát triển du lịch cộng đồng của người dân miền núi. Bên cạnh đó, với bản chất hoạt động vì lợi ích chung của các thành viên, của cộng đồng nên mô hình HTX, tổ hợp tác phù hợp với phong tục, tập quán của đồng bào bào dân tộc thiểu số, trong đó có đồng bào Lô Lô.
Dù đã hình thành được những mô hình kinh tế hợp tác tạo động lực để phát triển kinh tế xã hội nhưng trong quá trình hoạt động, người dân và các Tổ hợp tác, HTX vẫn gặp những khó khăn nhất định.
Tiêu biểu như HTX Lô Lô Chải và Tổ hợp tác Thêu dệt trang phục thôn Lô Lô Chải thay vì trồng bông để phục vụ nghề dệt thì hiện nay, do diện tích cây bông manh mún, các thành viên phải mua một phần nguyên liệu từ bà con người H Mông hoặc sử dụng vải sợi công nghiệp trên thị trường. Trong khi giữ được nghề trồng bông dệt vải để tạo ra sản phẩm hoàn toàn mang nét đặc trưng của người Lô Lô mới là thế mạnh thu hút khách du lịch, nhất là du khách nước ngoài.
Việc may các trang phục thổ cẩm của người Lô Lô đang gặp khó khăn vì thiếu nguồn nguyên liệu. |
“Do không bảo đảm nguyên liệu nên sản phẩm HTX làm ra lại có sự kết hợp giữa kỹ thuật trồng bông của đồng bào H Mông với kỹ thuật dệt vải của người Lô Lô nên chưa bảo đảm được sự “thuần chủng” của sản phẩm. Đây cũng là lý do khiến khách hàng, đặc biệt là khách hàng nước ngoài chưa thực sự hài lòng với sản phẩm dệt của người Lô Lô”, bà Vàng Thị Xuyến, Giám đốc HTX Lô Lô Chải cho biết.
Ban giám đốc HTX Lô Lô Chải cũng lo lắng, mô hình homestay tại địa phương đang phát triển hiệu quả nhưng vẫn cần một sự đồng bộ giữa các hộ dân trong bản làng. Cơ sở vật chất cũng cần được đầu tư hơn đặc biệt với nhà trình tường để du khách thực sự trải nghiệm được văn hóa sinh hoạt của người dân chứ không đơn giản chỉ là tìm nơi lưu trú cho chuyến đi.
Các hoạt động trải nghiệm văn hóa xung quanh mặc dù có diễn ra nhưng vẫn còn nhỏ lẻ, chưa thực sự tạo thành điểm nhấn trong hoạt động trải nghiệm chính trong tour hành trình của khách. Nếu cải thiện được một số điểm yếu này thì Lô Lô Chải với nền tảng là làng văn hóa truyền thống hoàn toàn có thể phát triển mạnh mẽ hơn trong tương lai.
Mở hướng phát triển bền vững
Mặc dù có tiềm năng dồi dào về cả thiên nhiên và văn hóa, tuy nhiên vấn đề quan trọng nhất đặt ra không chỉ cho Lô Lô Chải mà cả cao nguyên đá Hà Giang đó chính phát triển du lịch gắn với tính bền vững.
Chính vì vậy, những năm gần đây, tỉnh Hà Giang đã và đang nỗ lực triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, ban hành nhiều chính sách hỗ trợ để đưa du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn. Trong đó, có Nghị quyết 35 của HĐND tỉnh nhằm khuyến khích và hỗ trợ các hộ dân, HTX ở Lô Lô Chải phát triển và đa dạng hóa các sản phẩm du lịch, nhất là các chuỗi liên kết và dịch vụ.
Quán cà phê Cực Bắc là địa điểm dừng chân nổi tiếng ở Lô Lô Chải. |
Ông Nguyễn Văn Sơn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang, cho biết muốn bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số cần phát triển các mô hình kinh tế theo chuỗi giá trị. Trong đó, để giải quyết bài toán ổn định nguyên liệu đầu vào cho phát triển nghề dệt thổ cẩm truyền thống, tỉnh đang đẩy mạnh liên kết với các dự án ở trong và ngoài nước nhằm hỗ trợ người dân, HTX nâng cao ý thức cũng như mở rộng vùng trồng bông theo hướng hàng hóa.
“Bên cạnh việc hỗ trợ tiền vay theo Nghị quyết 35, tỉnh sẽ chú trọng đến việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng lượng cao đi đôi với xúc tiến thương mại. Cụ thể là sẽ kết hợp với Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên hỗ trợ người dân, HTX cải tiến mẫu mã, tham gia hội chợ trưng bày, từ đó khuyến khích sự sáng tạo của các nghệ nhân và sự đầu tư của doanh nghiệp”, ông Nguyễn Văn Sơn cho biết.
Còn theo ông Nguyễn Mạnh Hà, Trưởng Ban tôn giáo tỉnh Hà Giang, các cấp ngành cần tiếp tục khuyến khích đồng bào dân tộc thiểu số tham gia hoặc tự thành lập các mô hình kinh tế hợp tác từ đó tạo điều kiện để hoạt động sản xuất kinh doanh đồng bộ, đặc biệt là HTX có thể đứng ra liên kết với các doanh nghiệp lữ hành để phát triển mạng lưới hạ tầng du lịch khang trang tại Lô Lô Chải.
Như Yến