Thị trường bảo hiểm, nhất là kênh bán qua ngân hàng (bancassurance) vừa qua tăng trưởng nhanh, song xuất hiện nhiều mặt trái. Chẳng hạn, ngân hàng ép khách vay mua kèm bảo hiểm hoặc đánh tráo khái niệm giữa sản phẩm này với gửi tiết kiệm.
Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn ngày 18/3, rất nhiều đại biểu Quốc hội đã gửi câu hỏi về những giải pháp chấn chỉnh, nâng cao thị trường bảo hiểm trong thời gian tới của Bộ Tài chính.
Đại biểu Nguyễn Thị Hà (Đoàn Bắc Ninh) đề cập đến các giải pháp ngăn chặn sai phạm trong việc bán sản phẩm bảo hiểm nhân thọ thông qua các tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng.
 |
|
Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc trả lời chất vấn ngày 18/3 |
Cùng mối quan tâm, đại biểu Trần Đình Gia (Đoàn Hà Tĩnh) nêu, hiện nay, người bán bảo hiểm chèo kéo người mua bảo hiểm để được hợp đồng, tư vấn sai lệch ảnh hưởng đến chất lượng bảo hiểm. Đa số hợp đồng bảo hiểm dài, chưa giúp người mua bảo hiểm hiểu được kỹ nội dung.
"Các tư vấn viên bảo hiểm chỉ giới thiệu mặt tốt, chưa nêu rõ những bất cập, thiệt hại nên người mua thường không nắm chắc. Vậy, Bộ Tài chính có giải pháp gì trong thời gian tới?", đại biểu đặt câu hỏi.
Đại biểu Bùi Sỹ Hoàn (Đoàn Hải Dương) cũng cho rằng nhiều tranh chấp trong hợp đồng bảo hiểm từ việc tư vấn không rõ ràng, đầy đủ. Cụ thể, xuất phát từ chất lượng đào tạo của đội ngũ tư vấn viên. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết quan điểm và giải pháp về vấn đề này trong thời gian tới.
Trả lời, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết hiện nay có19 công ty bảo hiểm, trong đó có 2 công ty bảo hiểm trong nước và 17 công ty bảo hiểm liên doanh và nước ngoài. Hoạt động bảo hiểm tại Việt Nam hiện nay chủ yếu hoạt động bán bảo hiểm qua đại lý và nhân viên bảo hiểm tư vấn ở trong nước.
Việc doanh nghiệp bán bảo hiểm đính kèm như một sản phẩm phụ khi tham gia vay tiền ở ngân hàng, ông Phớc cho rằng, đa số là hành vi của nhân viên ngân hàng, chưa chắc là hành vi của các chủ tịch, giám đốc ngân hàng chỉ đạo.
Tuy vậy, Bộ trưởng cũng thừa nhận trong quá trình thực hiện, vai trò thanh tra, kiểm tra còn thiếu về định hướng, quản lý dẫn tới tình trạng nhân viên tư vấn sai, ảnh hưởng đến quyền lợi của người tham gia bảo hiểm. Vì vậy, Bộ Tài chính xây dựng quy trình thanh tra, kiểm tra để đảm bảo đúng quy định...
Về câu hỏi của đại biểu liên quan đến việc tư vấn không rõ ràng trong quá trình mua bán bảo hiểm, Bộ trưởng khẳng định, nguyên nhân chủ yếu là nhân viên tư vấn không rõ ràng cho người dân. Tuy nhiên, trách nhiệm gián tiếp của Bộ Tài chính là cơ quan cấp phép và kiểm tra các công ty bảo hiểm, Bộ có tiến hành kiểm tra quy chế nội bộ, văn hóa ứng xử trong các công ty như thế nào.
“Nếu nhận được khiếu nại, tố cáo của người dân, Bộ sẽ tiến hành thanh tra, kiểm tra trong công tác quản lý cán bộ. Đối với chương trình đào tạo, tôi khẳng định quy trình này cũng luôn được đổi mới theo đúng quy định của pháp luật”, Bộ trưởng cho hay.
Đồng thời, ông cho biết việc bán bảo hiểm qua ngân hàng là hợp đồng giữa ngân hàng và doanh nghiệp bảo hiểm để hưởng phí dịch vụ nhưng trong quá trình thực hiện đã có sự lệch lạc, do thiếu thanh kiểm tra, thiếu định hướng, thiếu quản lý của ngân hàng, thậm chí tư vấn sai.
Về cơ chế khiếu nại, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, hiện nay pháp luật quy định đối với ngân hàng, trong thời hạn 60 ngày khi thực hiện các nghiệp vụ vay hoặc cho vay đối với khách, không được mua hoặc bán bảo hiểm. Quy định này tránh trường hợp ép khách hàng mua bảo hiểm 60 ngày trước vay hoặc giải ngân.
Bộ trưởng khẳng định, Cục Quản lý Bảo hiểm (Bộ Tài chính) sẽ phối hợp với Ngân hàng Nhà nước khi có thông tin để xử lý và xử phạt nghiêm các trường hợp doanh nghiệp bảo hiểm cố tình làm sai.
Ông Phớc cũng cho biết hiện nay có các kênh khiếu nại bảo hiểm dành cho người dân là Cục Quản lý bảo hiểm, kênh khác là qua tòa án, còn nếu có dấu hiệu lừa đảo thì qua cơ quan điều tra.
Cũng tại phiên chất vấn, đại biểu Phạm Văn Thịnh (Đoàn Bắc Giang) nêu kết quả thanh tra đợt 1 với 4 doanh nghiệp bảo hiểm bán chéo qua ngân hàng của Bộ Tài chính công bố tháng 7/2023 cho thấy trong tổng số doanh thu bảo hiểm bán qua ngân hàng thương mại chỉ tính đến 31/12/2021 khoảng 15.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, có công ty có đến 70% khách hàng mua bảo hiểm hủy sau đợt đóng phí lần đầu, thường nộp phí lần đầu là một năm hoặc hai năm.
“Bộ trưởng Bộ Tài chính đánh giá về vấn đề này và xử lý như thế nào với trách nhiệm của các tổ chức liên quan qua kết quả thanh tra này? Có hay không dấu hiệu vi phạm pháp luật gây hậu quả thiệt hại lớn cho số đông khách hàng đã hủy ngang hợp đồng?”, đại biểu chất vấn.
Đồng thời, đại biểu Phạm Văn Thịnh đặt vấn đề, Bộ Tài chính có biện pháp như thế nào để đảm bảo trong tương lai, các doanh nghiệp bảo hiểm không có những sai phạm tương tự, nhất là trong bối cảnh hành vi cấm bán sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc gắn với cung ứng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng dưới mọi hình thức?
Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho hay trước đây có tình trạng ngân hàng thương mại, nhân viên tư vấn cho người dân vay tiền mua bảo hiểm và được hưởng lợi lớn. Do vậy, khi doanh nghiệp vay được tiền đã tiến hành hủy ngang và không đóng tiếp cho các năm sau. Vì vậy, Bộ Tài chính đã phối hợp với cơ quan than tra, kiểm tra của ngân hàng, trong đó khi tư vấn cần ghi âm đầy đủ để phục vụ công tác thanh tra, kiểm tra.
Theo kế hoạch, năm nay, Bộ Tài chính sẽ thanh tra tiếp 6 doanh nghiệp bảo hiểm, trong đó có 2 đơn vị bán sản phẩm liên kết đầu tư.
Thanh Hoa
