Mới đây, thông báo của Văn phòng Chính phủ cho biết, xăng RON92 (A92) sẽ chính thức bị “khai tử” vào ngày 31/12/2017, để thay thế bằng xăng sinh học E5, một loại nhiên liệu thân thiện với môi trường.
Gian nan tìm đầu ra
Thời điểm này các cơ quan quản lý đã triển khai lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống, tích mở thêm cột bán xăng E5 ở các cây xăng và đẩy mạnh sản xuất tại các nhà máy nguyên liệu sinh học và xăng E5.
Tuy nhiên, tổng lượng tiêu thụ xăng E5 vẫn rất thấp. Thống kê của Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương), tổng lượng xăng tiêu thụ trên địa bàn cả nước trong năm 2016 đạt khoảng 7,4 triệu m3, trong đó sản lượng tiêu thụ xăng E5 chỉ đạt 590.000 m3, chiếm 8% so với tổng lượng xăng tiêu thụ trên thị trường.
Xăng khoáng đạt 6,8 triệu m3, chiếm khoảng 92%, trong đó xăng A95 chiếm khoảng 2 triệu m3 (tương đương 30%), A92 chiếm khoảng 4,76 triệu m3, tương đương 70% so với tổng lượng xăng khoáng.
Tp.HCM có lượng xăng tiêu thụ lớn nhất cả nước, nhưng đến nay mới có gần một nửa số cửa hàng trên địa bàn bán xăng E5, song mức tiêu thụ cực thấp, chỉ chiếm 6,2%, với mức tiêu thụ bình quân 8.053m3/tháng.
Theo các chuyên gia ngành môi trường, khí thải xăng E5 ít tác hại đến môi trường, hiệu quả kinh tế cao, tận dụng được các sản phẩm của nông nghiệp qua đó góp phần phát triển, tăng giá trị của các sản phẩm nông nghiệp, giá thành lại rẻ hơn so với xăng A92.
Lợi ích là thế, song xăng E5 lại không nhận được sự “chào đón” của NTD. Vậy nguyên nhân do đâu?
Theo các chuyên gia kinh tế, hiện nay NTD Việt Nam vẫn còn ít thông tin về ưu điểm của xăng E5, chưa thấy rõ lợi ích về mặt kinh tế nên vẫn ưu tiên lựa chọn nhiên liệu truyền thống. Do đó, việc khách hàng không chọn dùng xăng E5 khiến cho doanh thu của nhiều cửa hàng có bán mặt hàng này thấp so với xăng A92, vì thế lợi nhuận cũng bị ảnh hưởng.
|
Đẩy mạnh tuyên truyền về lợi ích của xăng E5 đến với NTD và DN
Thậm chí, theo Bộ Công Thương, đã có DN từng gửi văn bản đề nghị cơ quan quản lý tạm ngưng kinh doanh xăng E5, do sản lượng bán ra quá thấp, trong khi tỷ lệ chiết khấu không cao, không bù đắp nổi chi phí hoạt động của cửa hàng.
Hiện, giá xăng E5 ở mức thấp hơn xăng A92 khoảng 800 đồng/lít, mức trích lập Quỹ bình ổn giá xăng dầu đối với xăng E5 cũng thấp hơn so với xăng A92.
Giảm thuế, giá bán để kích cầu
Theo các chuyên gia kinh tế, thách thức để đưa xăng E5 thay thế xăng A92 theo đúng tiến độ là vô cùng lớn.
Một số chuyên gia cho rằng trước hết cơ quan quản lý phải điều chỉnh cơ chế giá để khuyến khích NTD sử dụng xăng E5, nhưng vẫn phải bảo đảm được lợi nhuận cho DN kinh doanh xăng dầu.
Ông Hoàng Quốc Vượng, Thứ trưởng Bộ Công Thương, cho biết Bộ Công Thương và Bộ Tài Chính đang tính toán xây dựng giá cơ sở nhằm bảo đảm giá xăng E5 thấp hơn so với A95 khoảng trên 1.500 đồng/lít.
Đối với DN kinh doanh, sản xuất xăng E5 sẽ có cơ chế ưu đãi khâu sản xuất, tiêu thụ thông qua thuế TNDN, thuế môi trường... Cụ thể, thuế môi trường xăng E5 giảm về 2.850 đồng/lít so với 3.000 đồng/lít như hiện nay, thuế tiêu thụ đặng biệt giảm còn 8% so với 10% như hiện nay.
“Việc giảm giá thành sản phẩm sẽ hấp dẫn được NTD, giảm thuế sẽ kích thích bán xăng E5 và chúng ta không lo thất thu thuế ở xăng dầu vì giảm thuế ở mặt hàng này thì sẽ tăng thu ở mặt hành khác”, ông Vượng nói.
Trước sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Bộ Công Thương đã giao cho hai DN, gồm PVOil và Petrolimex tổ chức thực hiện để kịp tiến độ thay thế hoàn toàn xăng A92 vào đầu năm 2018.
Bộ Công Thương cho biết, hiện tại Việt Nam có 4 nhà máy ethanol để phối trộn xăng E5. Tuy nhiên, chỉ có 2 nhà máy ở Đồng Nai và Quảng Nam đang hoạt động, với tổng công suất hơn 200.000 m3/năm, đủ để phối trộn 3,9 triệu m3 xăng E5.
Trong khi đó, nếu thay thế hoàn toàn xăng A92, Việt Nam cần khoảng hơn 5 triệu m3 xăng E5/năm.
Lạc quan về nguồn cung, ông Vượng cho rằng hai nhà máy tại Dung Quất và Bình Phước đang tạm dừng sản xuất, nhưng hiện đang được triển khai kế hoach tái khởi động trong năm 2017. “Khi đưa vào hoạt động, 4 nhà máy trên sẽ đáp ứng đủ xăng E5 cho thị trường trong nước”, ông Vượng khẳng định.
Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng khẳng định, sẽ làm việc với các DN đầu mối xăng dầu khác, để khuyến khích các DN này đầu tư thêm hạ tầng, xây dựng thêm các trạm trộn xăng E5.
“Các cơ chế về thuế được điều chỉnh theo hướng có lợi, sẽ khuyến khích các DN đầu tư thêm các thiết bị, máy móc. Như vậy, nguồn cung xăng E5 không lo bị thiếu khi xăng A92 không còn được sử dụng. Với tiến độ còn lại của năm 2017, chúng tôi tin tưởng sẽ chuyển đổi thành công”, ông Vượng cho hay.
Thanh Hoa
