Sáng ngày 7/3, Tòa án Nhân dân Tp.HCM có thông báo tiếp tục hoãn phiên xử sơ thẩm vụ Vinasun kiện Grab Việt Nam đòi bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng trị giá hơn 40 tỷ đồng, để thu thập chứng cứ từ Sở KH&ĐT, Sở GTVT Tp.HCM và Bộ GTVT.
Những con số biết nói
Theo Vinasun, Grab Việt Nam đã thực hiện nhiều hành vi vi phạm pháp luật, làm náo loạn thị trường vận tải taxi, khiến Vinasun bị giảm sút doanh thu, lợi nhuận, 8.000 lao động của Vinasun phải nghỉ việc.
Phía Grab nêu ra hàng loạt luận điểm bác bỏ các cáo buộc của Vinasun và khẳng định các cáo buộc của Vinasun không có cơ sở, vô căn cứ, cũng như không đưa ra được cơ sở hợp lý cho cách tính thiệt hại. Grab khẳng định tính chính thức của mình tại Việt Nam và luôn tuân thủ luật pháp Việt Nam.
Từ năm 2014, Chính phủ Việt Nam đã chính thức có văn bản cho phép thí điểm mô hình kinh doanh ứng dụng dịch vụ công nghệ kết nối vận tải (bao gồm cả Uber, Grab).
Trước đó, trên thị trường Việt Nam cũng đã manh nha xuất hiện một số ứng dụng phần mềm hỗ trợ việc kết nối giữa hành khách và đơn vị cung cấp dịch vụ vận tải hành khách, như: GrabTaxi, LiveTaxi, TaxiChiềuVề, Uber, AdTOS, iMove.
Tuy nhiên, hiện tượng này cũng bộc lộ một số bất cập, chưa phù hợp với quy định hiện hành về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ôtô.
Do đó, Chính phủ đã phải ban hành các thông tư, nghị định quy định về vấn đề này, từ đó từng bước đưa hoạt động kết nối dịch vụ vận tải dựa trên nền tảng công nghệ thông tin vào nề nếp và phù hợp với khuôn khổ pháp luật.
Đến hết năm 2017, theo số liệu của Bộ GTVT, đã có 10 đơn vị được cấp phép triển khai các dịch vụ theo Đề án thí điểm theo quy định tại Quyết định số 24/QĐ-BGTVT (Đề án 24).
Ngoài hai đơn vị nước ngoài là công ty TNHH GrabTaxi (Grab Car) và công ty TNHH Uber Việt Nam (Uber), trong danh sách 10 đơn vị được Bộ GTVT cấp phép còn có những “ông lớn” trong thị trường taxi nội như công ty CP Ánh Dương Việt Nam (V.CAR), công ty CP Tập đoàn Mai Linh (Mai Linh Car), công ty CP Vận tải 57 Hà Nội (THANH CONG CAR).
Những cái tên còn lại bao gồm công ty cổ phần Sun Taxi (S.CAR), công ty cổ phần Phát triển Thương mại và Du lịch quốc tế Ngôi Sao (VIC.CAR), công ty Cổ phần Hợp tác đầu tư và Phát triển (HOME CAR), công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Linh Trang (LB.Car) và công ty TNHH Phúc Xuyên (Emddi - Phúc Xuyên).
Ngoài 10 đơn vị đã được cấp phép trên, Bộ GTVT cũng cho biết đã nhận được đề án của 7 công ty về việc triển khai dịch vụ theo Đề án 24. 7 DN này gồm công ty CP Công nghệ DIDI Việt Nam, công ty CP Sapa Thale Holding, công ty TNHH Limo Cab Việt Nam, công ty CP Taxi MeKong, công ty CP Thương mại và Du lịch Quốc tế, công ty TNHH Dịch vụ Thương mại BookCar Việt Nam và công ty CP Công nghệ trực tuyến Skysoft.
Tuy nhiên, sau khi xem xét các ý kiến từ các địa phương (Hà Nội, Đà Nẵng, Khánh Hòa và Tp.HCM), Bộ GTVT tạm thời chưa chấp thuận thêm đơn vị thí điểm.
Xét trên mặt cung cầu, với việc tới 7 đơn vị xin được cấp phép, có thể thấy nhu cầu của người dùng đối với mô hình hình kết nối vận tải hành khách, hay còn gọi là mô hình Grab, Uber đang ngày càng rất cao.
Về mặt lợi ích, không thể không thừa nhận dịch vụ Uber, Grab có hiệu suất hơn hẳn mô hình dịch vụ taxi truyền thống. CEO Đỗ Hoài Nam - đồng sáng lập UP-Co Working Spacel, nhận định 1 xe taxi công nghệ chạy năng suất bằng 3 xe taxi truyền thống.
|
Theo Vinasun, Grab Việt Nam đã làm náo loạn thị trường vận tải taxi
Ảnh hưởng đến nền kinh tế thị trường
Người tiêu dùng và giới chuyên gia đều thừa nhận, mô hình Uber, Grab đã đem lại lợi ích lớn, một trải nghiệm tích cực cho người dùng và xã hội. Đồng thời cũng tạo sự cạnh tranh và sức ép cần thiết lên các DN taxi theo mô hình kinh doanh truyền thống.
Bỏ qua những hạn chế về mặt quản lý, có thể thấy xu thế ứng dụng công nghệ này là không thể đảo ngược. Nếu có thể khai thác tối đa ưu điểm và hạn chế được những bất cập, mô hình này sẽ là mô hình kiểu mẫu trong tương lai.
Quay lại với vụ kiện, việc kiện tụng này cũng đi ngược lại xu hướng của Chính phủ trong việc khuyến khích, tạo cơ hội cho các start up, DN công nghệ phát triển.
Mới đây nhất, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã có văn bản đồng ý kéo dài thời gian thí điểm mô hình của Grab, cho thấy sự đồng thuận và nỗ lực hướng đến nền kinh tế kỹ thuật số, nền kinh tế mở nhằm thúc đẩy sáng tạo trong công nghệ.
Tuy nhiên, trước đó, với những quy định yêu cầu xe taxi công nghệ phải có nhãn mác, logo, có thể thấy các cơ quan quản lý dường như đang “chiều lòng” các DN vận tải truyền thống hơn là hưởng ứng chính sách của Chính phủ.
Để bảo đảm công bằng cho các DN khởi nghiệp công nghệ, Việt Nam sớm muộn cũng cần phải xây dựng một khuôn khổ cho việc triển khai thực hiện dịch vụ xe hợp đồng điện tử (e-hailing) và công việc này thuộc trách nhiệm của nhà chức trách.
Hoàng Phú
