“Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh” là cuộc vận động mới của MTTQ Việt Nam, nhằm triển khai chủ trương của Đảng, cụ thể hóa Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về Chương trình giảm nghèo và xây dựng NTM. Đây là cuộc vận động lớn trong bối cảnh hiện nay, thể hiện sự đổi mới trong cơ chế giám sát, phản biện của Mặt trận, qua đó củng cố, phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
“Đây là cuộc vận động lớn hướng tới người dân, trong đó vai trò của Mặt trận là vận động, giám sát và phản biện xã hội”, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh.
Không tồn tại gia đình cùng cực
Trên cơ sở kế thừa, phát huy cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” đã thực hiện liên tục 20 năm qua, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh” đã có nhiều điểm mới hết sức căn bản, quan tâm về nội dung, phương thức phối hợp, tổ chức thực hiện, để mỗi địa phương khi triển khai cuộc vận động đề ra được nội dung, giải pháp tổ chức cho phù hợp.
Theo đó, xác định rõ Mặt trận tham gia xây dựng NTM ở các nội dung, tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia về NTM, như phát triển kinh tế, giúp nhau giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống, khuyến khích làm giàu chính đáng góp phần thực hiện các tiêu chí về nhà ở, thu nhập, giảm nghèo, cơ cấu lao động, hình thức sản xuất.
Cùng với đó là xây dựng đời sống văn hóa, chăm lo sự nghiệp giáo dục, phát triển nguồn nhân lực, chăm sóc sức khỏe nhân dân; xây dựng gia đình văn hóa; phát huy truyền thống đền ơn, đáp nghĩa, tương thân, tương ái góp phần thực hiện các tiêu chí về cơ sở vật chất văn hóa, giáo dục, y tế, văn hóa...
Như vậy, trên cơ sở 5 nội dung của cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh”, MTTQ đã trực tiếp tham gia thực hiện 15/19 tiêu chí NTM; các tiêu chí về quy hoạch, chợ, thủy lợi, bưu điện, MTTQ gián tiếp thực hiện thông qua công tác vận động, giám sát thực hiện. Bên cạnh tiêu chí NTM, tiêu chí đô thị văn minh được Bộ Xây dựng và Bộ VH-TT&DL ban hành.
|
Gs.Ts. Nguyễn Thiện Nhân và đoàn công tác tới thăm HTX nông nghiệp Tân Bình, Đồng Tháp
Trên cơ sở các nội dung cuộc vận động, Gs.Ts. Nguyễn Thiện Nhân đề nghị các địa phương cụ thể hóa để giám sát, thực hiện hiệu quả. “Ở một số địa phương, nhất là khu vực nông thôn, vẫn còn những gia đình có hoàn cảnh rất cùng cực, không ai giúp đỡ. Nếu một xã đạt chuẩn NTM thì không được phép tồn tại những hộ gia đình đặc biệt khó khăn, nhưng chưa có đoàn thể nào nhận đỡ đầu”, Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh.
Tương tự, phải giám sát việc thực hiện, công nhận các danh hiệu thi đua: gia đình văn hóa thì không thể sản xuất thiếu ATTP. Không thể công nhận khu dân cư đạt chuẩn văn hóa, xã đạt chuẩn NTM mà ở đó có cá nhân, tổ chức vi phạm về ATTP, vi phạm về an toàn giao thông, vệ sinh môi trường, để phát sinh tội phạm hay chưa thực sự chăm lo cho gia đình chính sách…
Muốn cuộc vận động hiệu quả, thành công, Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân cho rằng Mặt trận cần phối hợp với chính quyền địa phương trong công nhận gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa, trong vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam, vận động nhân dân tham gia BHYT, đánh giá sự hài lòng của người dân, DN với sự phục vụ của chính quyền địa phương, thực hiện báo cáo định kỳ 3 - 6 tháng tình hình của nhân dân lên Đảng, Nhà nước, Quốc hội...
“Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Mặt trận vận động, giám sát - phản biện, nhân dân làm chủ. Đó là cơ chế của cuộc vận động này”, Gs.Ts. Nguyễn Thiện Nhân khẳng định. Cuộc vận động này cũng là một trong 9 nội dung mà Mặt trận sẽ ký kết với Chính phủ thực hiện trong giai đoạn 5 năm tới.
Mặt trận các cấp quan tâm giám sát
Tại cuộc tọa đàm, rất nhiều mô hình hay, hiệu quả trong vận động nhân dân xây dựng NTM đã được các địa phương trong khu vực ĐBSCL chia sẻ, từ đó kiến nghị thêm các giải pháp để thực hiện thành công cuộc vận động trong thời gian tới.
Bà Đoàn Thị Nghiệp - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Đồng Tháp, cho biết tỉnh đã đi khảo sát kinh nghiệm xây dựng NTM ở nhiều nơi, như Bình Chánh, Củ Chi (Tp.HCM), từ đó xác định rõ xây dựng NTM phải bắt đầu từ mỗi hộ gia đình, gắn với các cuộc vận động trên địa bàn, phát huy được nguồn lực trong dân.
Đồng Tháp đã có nhiều mô hình tốt như quản lý người vi phạm pháp luật tại địa bàn dân cư, hỗ trợ phụ nữ xây dựng gia đình hạnh phúc, ba hộ khá hỗ trợ một hộ nghèo, hộ gia đình cựu chiến binh không vi phạm pháp luật, xóm đạo bình yên…
“Thực tế cho thấy, ý thức người dân quyết định sự thành công của các cuộc vận động, xây dựng NTM. Làm sao để dân tham gia tự nguyện, ai cũng thấy mình có vai trò đóng góp cho thành công chung. Vai trò của Mặt trận là vận động để nhân dân tham gia tự nguyện, thấy được vai trò của mình. Như vậy sẽ thành công”, bà Nghiệp nêu. Do tập quán của người dân ĐBSCL là sản xuất ở vùng nhiều kênh rạch, nên Đồng Tháp kiến nghị cần ban hành bộ tiêu chí xây dựng NTM mang tính đặc thù riêng cho khu vực này.
Ông Trần Lý Xuyên - Chủ tịch MTTQ huyện Châu Thành (tỉnh Bến Tre), cũng cho rằng xây dựng NTM, bộ mặt nông thôn đã thay đổi rõ rệt, đó là nhờ sự vào cuộc tích cực của người dân với sự vận động không ngừng nghỉ của mặt trận. Tuy nhiên, đời sống nông thôn hiện vẫn còn nhiều khó khăn. Để cuộc vận động thành công, cần bảo đảm công khai minh bạch khi thực hiện các dự án, công trình, thực sự phát huy quyền làm chủ của người dân, làm cho dân hiểu xây dựng NTM là vì lợi ích của dân, từ đó chủ động tham gia, không trông chờ Nhà nước. Chính quyền phải chỉ đạo sát sao, có trách nhiệm. Cán bộ mặt trận đi vận động phải có uy tín, gương mẫu để dân làm theo.
Bảy ý kiến khác của MTTQ các tỉnh: Long An, Vĩnh Long, Bến Tre, Sóc Trăng, Kiên Giang, Hậu Giang và Cà Mau đều chung nội dung: Để vận động nhân dân xây dựng NTM, đô thị văn minh thành công, phải bảo đảm công khai, minh bạch những khoản đóng góp của dân, để người dân thực sự thấy mình là chủ thể của cuộc vận động. Phương châm thực hiện là phát huy tốt nội lực, tranh thủ ngoại lực; khơi dậy tính tích cực, tự giác của cộng đồng dân cư, các thành phần kinh tế cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước. Thực hiện đúng phương châm đó, hiệu quả xây dựng NTM rất cao.
Đơn cử như sau 5 năm, huyện Bến Lức, tỉnh Long An đạt tổng vốn xây dựng các công trình giao thông nông thôn do xã quản lý là 227 tỷ đồng, trong đó, vốn ngân sách chỉ 83,5 tỷ đồng, còn lại do người dân hiến đất để mở rộng các công trình giao thông (quy đổi thành tiền là trên 85 tỷ đồng), công lao động trực tiếp là 46 tỷ đồng…
Hoặc tại ấp Tân Phú B, xã Tân Bình, huyện Thanh Bình, (tỉnh Đồng Tháp) làm được một tuyến đường 500m trị giá 600 triệu đồng, cất 5 căn nhà tình thương cho hộ nghèo trị giá 100 triệu đồng… tất cả đều do nhân dân trong ấp đóng góp. “Người dân phải được góp ý, phản biện và quyết định trong hầu hết các nội dung, công việc, các bước tiến hành trong thực hiện chương trình”, Phó Chủ tịch MTTQ tỉnh Cà Mau, ông Phan Mộng Thành, nhấn mạnh.
Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam, để xây dựng NTM thành công, vai trò của mặt trận và các đoàn thể là rất quan trọng. Xây dựng NTM là nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, cả về vật chất và tinh thần. Nhưng để hiệu quả, thì trên từng tiêu chí quốc gia cụ thể, Mặt trận triển khai phù hợp với vai trò vận động của mình.
Ví dụ về kinh tế, không chỉ là sản xuất mà còn là vấn đề chuyển dịch cơ cấu lao động. Hoặc ở nông thôn hiện nay, việc bê tông hóa ngày càng nhiều, nhà nào tường cũng bao quanh dẫn tới tình trạng hộ nào biết hộ đó, đèn ai nấy rạng, dầu ai nấy đun… đòi hỏi vai trò Mặt trận trong vận động nhân dân phát huy truyền thống tình làng nghĩa xóm. Bên cạnh đó là xây dựng khu dân cư bảo đảm an ninh trật tự, thực hiện quy chế dân chủ cơ sở, bảo đảm vệ sinh môi trường…
Ngọc Quang
