Theo thống kê của Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), trong 10 tháng năm 2015, cả nước ghi nhận hơn 150 vụ ngộ độc thực phẩm, với hơn 4.000 người mắc, trong đó có 21 người tử vong. Những con số biết nói đã khiến nhiều người chấp nhận mức giá “chát” để tìm mua các loại thực phẩm sạch (hoặc được tin là sạch).
|
Nhiều NTD đang chấp nhận giá "cắt cổ" để mua được thực phẩm sạch
Đỏ mắt “săn” thực phẩm sạch
Theo quy định, thực phẩm phải đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn mới được đưa ra thị trường. Nhưng thực tế cho thấy quy định chỉ nằm trên giấy, những đợt kiểm tra định kỳ của cơ quan chức năng chỉ như “muối bỏ bể”. Kết quả là thực phẩm bẩn vẫn “làm loạn” thị trường và NTD có thể trở thành nạn nhân bất cứ lúc nào.
Hoàn cảnh “éo le” khiến người dân, đặc biệt là các bà nội trợ, tìm đủ mọi cách để tìm kiếm thực phẩm sạch. Từ tự trồng cây, nuôi gà, bắt “mối” thực phẩm ở quê, đến đặt mua rau tại các cửa hàng thực phẩm sạch, rau an toàn, thậm chí cả trên mạng, trên facebook…
Chị Nguyễn Quỳnh Trang (ngõ 257, đường K3, Cầu Diễn, Hà Nội) chia sẻ: “Tôi “cạch mặt” thực phẩm chợ từ lâu rồi, giờ thì đến siêu thị cũng khó tin được. Tôi quyết định biến mảnh đất nhỏ sau nhà thành vườn rau. Tự trồng, tự ăn, vất vả chút nhưng mà yên tâm. Thịt, cá thì tôi nhờ bố mẹ ở quê (Bắc Ninh) gửi lên, cứ tuần 3 - 5 kg, ăn không hết thì biếu hàng xóm. Chỉ những loại thực phẩm bất khả kháng, tôi mới ra siêu thị, lúc này thì thịt ngoại được ưu tiên”.
Không may mắn có đất, có “nguồn” ở quê như chị Trang, chị Đặng Thị Thanh Huyền (Tô Hiệu, Cầu Giấy, Hà Nội) kể: “Tôi thường tìm kiếm các cửa hàng bán thực phẩm sạch, an toàn, có bao bì, giấy chứng nhận rõ ràng để mua. Tất nhiên, mức giá phải trả cao hơn nhiều so với giá thị trường, nhưng mình cảm thấy yên tâm hơn”.
Ngoài việc đỏ mắt đi tìm các “nguồn” thực phẩm sạch, để hạn chế ăn phải thực phẩm bẩn, nhiều người đã trang bị đủ thứ “đồ nghề” để thử và khử độc trên thực phẩm như: máy thử chất tạo nạc, máy đo hàm lượng phân bón hóa học, máy khử ozone… nhưng theo các chuyên gia, đây chỉ là những biện pháp tạm thời, khó triệt để, đôi khi chính các loại máy cũng là đồ giả gây lãng phí (!).
“Vàng thau lẫn lộn”
Nhiều NTD chấp nhận mức giá “chát” để sở hữu thực phẩm sạch. Câu hỏi đặt ra là liệu các loại thực phẩm có giá “cắt cổ” này có thực sự an toàn? Vùng rau Vân Nội (Đông Anh, Hà Nội) nổi tiếng là vùng trồng rau sạch cung cấp thực phẩm cho gần 100 siêu thị và các chợ. Nhưng, để rau sạch đến được với NTD lại phải qua nhiều khâu trung gian. Và trong các khâu này, có điều gì xảy ra thì không ai dám chắc.
Ông Nguyễn Thanh Phong - Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, nhận định: “Trong thời buổi “vàng thau lẫn lộn” không thể chắc chắn điều gì. Ngay cả thực phẩm trong siêu thị, tại các cửa hàng thực phẩm an toàn cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nhiều công ty rau sạch mua rau ngoài chợ về đóng nhãn hiệu vào rồi tuồn vào siêu thị, đánh lừa cả siêu thị và NTD”.
Trước tình trạng thực phẩm bẩn “lộng hành”, các cơ quan chức năng đang thực hiện nhiều giải pháp để kiểm soát tình hình. Tuy nhiên, cả nước hiện tại có trên 10 triệu nông dân, hàng triệu người kinh doanh thực phẩm. Các cơ quan chức năng khó có thể kiểm soát hết tình hình. “Trách nhiệm thuộc về đơn vị phân phối, siêu thị và cơ quan quản lý. Các cơ quan chức năng chưa bảo vệ được người dân”, ông Vũ Vinh Phú - Chủ tịch Hiệp hội Siêu thị Hà Nội, thừa nhận.
Vậy giải pháp là gì? Các chuyên gia cho rằng cần có quy trình kiểm soát chặt chất lượng rau tại nguồn, chỉ rau chất lượng mới được cho ra thị trường (siết quản lý khâu phân phối, bán hàng). Đồng thời, nhanh chóng tập huấn, nâng cao trình độ, nhận thức của nông dân trong sản xuất thực phẩm sạch với các tiêu chuẩn toàn cầu như Global GAP hay Organic (hoặc ít nhất cũng là VietGAP).
Cùng với sự vào cuộc của cơ quan chức năng, vai trò giám sát của NTD cũng đặc biệt quan trọng. “Người dân tiêu dùng thông thái hãy lên tiếng khi quyền lợi bị ảnh hưởng. Phát hiện, tố cáo các hành vi buôn bán thực phẩm bẩn, góp phần cùng cơ quan quản lý tiêu diệt “đất sống” của thực phẩm bẩn”, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm Nguyễn Thanh Phong, khuyến cáo.
Hiến Nguyễn
