Trong chiến dịch trả lại vỉa hè cho người đi bộ ở khu vực trung tâm Tp.HCM đang diễn ra, UBND Quận 1 đã ra “tối hậu thư”, cho biết trường hợp kinh doanh nào có biểu hiện lấn chiếm lòng, lề đường có thể sẽ bị rút phép kinh doanh. Bởi lẽ, ngay như trong Nghị định số 155 của Chính phủ cũng đã quy định rất rõ ràng, mức xử phạt rất cao.
Kinh doanh kiểu “ăn xổi”
Động thái này được cho là “đánh trúng tim đen” vào các doanh nghiệp (DN), hộ kinh doanh, các nhà hàng, quán nhậu, quán cà phê, cửa hàng thời trang... vốn lâu nay đã quen thuộc, bám víu vào chuyện lấn chiếm vỉa hè, lòng lề đường để mong có thể thu nhiều lợi nhuận.
Thực ra, tình trạng này không chỉ riêng ở Quận 1 mà diễn ra hầu như ở khắp các quận huyện tại Tp.HCM. Theo thống kê, Tp.HCM hiện có hơn 4.800 tuyến đường ở 24 quận, huyện, trong đó có hơn 2.200 tuyến đường có vỉa hè.
Một thực tế đang diễn ra, là đa phần trên nhiều tuyến đường vẫn còn rất nhiều hộ mặt tiền kinh doanh, buôn bán lấn chiếm vỉa hè để xe, hàng hóa, bảng hiệu, các quán nhậu, cà phê… chiếm dụng vỉa hè để buôn bán.
Chuyện này cũng không phải riêng gì ở Tp.HCM, mà đã diễn ra ở hầu hết các thành phố lớn trong cả nước, điển hình như Hà Nội. Với kiểu kinh doanh “ăn xổi” trên vỉa hè, từ lâu cũng đã bộc lộ hành vi “móc ngoặc”, văn hoá “bôi trơn”, bao che, lợi ích nhóm, thiếu minh bạch giữa cán bộ quản lý với đơn vị kinh doanh.
Chính ông Nguyễn Đức Chung, Chủ tịch UBND Tp.Hà Nội, cũng đã thừa nhận điều đó, khi hé lộ thời ông còn làm Giám đốc Công an Hà Nội, qua thống kê sơ sơ trong hơn 180 quán bia trên vỉa hè Hà Nội thì có hơn 150 quán có công an đứng đằng sau.
Theo ông Chung, liệu có lãnh đạo quận hay phường nào dám cam đoan là các điểm trông giữa xe ở phường không có người nhà, hay có bãi đỗ xe mà đứng sau lưng không phải là lãnh đạo, cán bộ quản lý hay không? Ông Chung khẳng định là đang có tình trạng kinh doanh kiểu như vậy.
Ngoài chuyện kinh doanh trên vỉa hè, câu chuyện kinh doanh trong khu chung cư hiện cũng nóng không kém. Mới đây, UBND Tp.HCM đã có văn bản giao Chủ tịch UBND các quận, huyện phối hợp với đơn vị liên quan rà soát hoạt động kinh doanh, tổng kiểm tra và xử lý các hành vi vi phạm (nếu có) của các DN, chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh và hộ kinh doanh tại căn hộ chung cư trên địa bàn thành phố.
Trước đó, vào tháng 11/2016, Sở KH&ĐT Tp.HCM đã phát thông báo đến 2.114 công ty có trụ sở đặt tại nhà chung cư phải di dời đi nơi khác, theo đúng Nghị định 99/2015 hướng dẫn Luật Nhà và Điều 35 Nghị định 99/2015 của Chính phủ về một số ngành nghề cấm kinh doanh tại nhà chung cư.
|
Không thể để kinh tế vỉa hè sinh sôi nảy nở
Cần khuôn khổ cho “kinh tế vỉa hè”
Thống kê của Sở KH&ĐT Tp.HCM cho thấy, Tp.HCM hiện có khoảng 2.000 DN đăng ký trụ sở ở chung cư, 1.300 DN đăng ký trụ sở ở cao ốc và có trên 10.000 DN đăng ký trụ sở trong tòa nhà.
Qua khảo sát sơ bộ của Thời báo Kinh Doanh, đa phần các chung cư ở Tp.HCM đều có căn hộ được sử dụng làm văn phòng, trụ sở công ty, nơi buôn bán kinh doanh. Điển hình tại chung cư 42 Nguyễn Huệ (Quận 1) có không quá 10 hộ dân sinh sống hộ đang sống, phần còn lại (khoảng 30 hộ) đều chuyển sang nơi khác để cho thuê sử dụng vào mục đích kinh doanh, như mở quán cà phê, cửa hàng thời trang, studio ảnh… với giá 20 - 40 triệu đồng/tháng.
Dư luận tỏ ra đồng tình với chủ trương “siết” kinh doanh ở khu chung cư của chính quyền Tp.HCM hiện nay. Có thể thấy, việc kinh doanh lấn chiếm vỉa hè hay kinh doanh trong khu chung cư đã phần nào phản ánh một bộ phận không nhỏ kinh doanh theo kiểu “ăn xổi”, mặt trái trong mặt trái của nền kinh tế vỉa hè như hiện nay, bất chấp các quy định của pháp luật.
Giới chuyên gia cho rằng vỉa hè của một số phố ở Tp.HCM, Hà Nội và hầu hết các thành phố lớn Việt Nam đều đang trở thành thị trường mua bán hàng hóa và dịch vụ. Tiện ích của vỉa hè đã được chuyển đổi theo kinh tế thị trường. Hiện đang có hàng triệu người đang tham gia làm việc trên vỉa hè, tạo thu nhập nuôi sống hàng triệu người. Vì vậy, khái niệm nền “kinh tế vỉa hè” cũng được đặt ra từ khá lâu.
Nhưng xét cho cùng, không phủ nhận có nhiều mối nguy hại. Bởi lẽ, vỉa hè hoặc trong khu chung cư là nơi mà chất lượng hàng hóa thường bị thả nổi, không bảo đảm an toàn thực phẩm, lại dễ phát sinh trốn thuế, gây cảnh lộn xộn mất mỹ quan, mất an ninh trật tự, mất vệ sinh đường phố… và nhiều hệ lụy khác
Cũng không thể trách được người dân kinh doanh trên vỉa hè, hoặc trong chung cư, vì đó là miếng cơm manh áo của họ, trong khi việc quản lý còn buông lỏng, văn hóa “bôi trơn” trong môi trường kinh doanh còn đất sống.
Điều đó đòi hỏi cơ quan quản lý cần có lộ trình phù hợp để đưa hoạt động của họ vào khuôn phép, để nền “kinh tế vỉa hè” không thể “sinh sôi nảy nở” trong bối cảnh hội nhập sâu như hiện nay.
Thế Vinh
