Sân trường trở thành nơi trông giữ xe, nhà văn hóa thành nơi kinh doanh các dịch vụ café, nước giải khát, bảo tàng bán bia, bệnh viện công dồn bệnh nhân dẫn tới quá tải để lấy chỗ kinh doanh… là thực trạng đang diễn ra tại hầu hết các thành phố lớn.
Bất cập quản lý
Câu chuyện quản lý sử dụng tài sản công không phải bây giờ mới “nóng” trên diễn đàn Quốc hội, mà từ lâu đã được luận bàn nhiều. Nhưng những bất cập về quản lý tài sản công xem ra vẫn chưa có giải pháp “đặc trị”, dù luật và những quy định về sử dụng tài sản công không thiếu.
Luật Quản lý, sử dụng tài sản công năm 2008 quy định: “Cho phép sử dụng, khai thác tài sản công chưa sử dụng, chưa hết công năng vào mục đích cho thuê, khai thác, góp vốn liên doanh, liên kết tại cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập và cơ quan dự trữ nhà nước”.
Tuy nhiên, hiện nay có nhiều đơn vị sự nghiệp công lập lợi dụng kẽ hở của Luật để “xẻ thịt” trụ sở đầu tư, liên doanh liên kết, cho thuê để kinh doanh những lĩnh vực không cùng ngành nghề.
Dạo quanh các trường học, nhà văn hóa trên địa bàn Hà Nội có thể thấy tình trạng chiếm dụng sân trường, khu sân sinh hoạt chung của cộng đồng để trông giữ xe ô tô tràn lan.
Đơn cử như: Trường tiểu học Nguyễn Trãi (Thanh Xuân), Nhà văn hóa Kim Giang (Hoàng Mai). Bảo tàng cho thuê đất mở quán bia, trung tâm tiệc cưới, bệnh viện quá tải nhưng vẫn mở phòng dịch vụ… Đáng nói, những khoản thu từ việc liên kết, cho thuê… thường rất mập mờ, không được kê khai và nộp vào ngân sách nhà nước.
Liên quan đến vấn đề này, ông Nguyễn Tân Thịnh - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Công sản (Bộ Tài chính), cho biết theo quy định của Luật, các đơn vị sự nghiệp công được sử dụng tài sản dôi dư vào kinh doanh, nhưng phải được đầu tư bằng nguồn vốn ngoài ngân sách nhà nước và chỉ được thực hiện khi cơ sở hiện tại đã đáp ứng được yêu cầu và phải cùng ngành nghề, đúng chức năng nhiệm vụ được giao.
“Trường hợp các bệnh viện quá tải hoặc dồn người bệnh vào để làm phòng dịch vụ là không đúng. Không phải đem bệnh viện do Nhà nước đầu tư ra kinh doanh trái ngành nghề của mình”, ông Thịnh nói.
|
Bảo tàng bị “xẻ thịt” làm nơi trông giữ xe máy
“Toa thuốc đặc trị”
Về việc quản lý số tiền thu từ các hoạt động trên, ông Thịnh cho hay, số tiền đó được hòa chung vào nguồn thu của đơn vị, quyết toán kinh phí cũng tính chung nên chưa tách được.
Theo các chuyên gia kinh tế, không thể coi tài sản công như “của chùa”, của riêng một nhóm người nào đó lợi dụng để tư lợi. Do vậy, cần phải có “toa thuốc đặc trị” căn bệnh trầm kha bấy lâu nay về lãng phí, thất thoát trong sử dụng tài sản công.
Lãnh đạo Cục Quản lý Công sản cho biết, để “vá” những lỗ hổng bất cập trong quá trình quản lý tài sản công, luật mới sẽ kiểm soát ngay từ đầu.
Theo đó, Dự thảo luật quy định bắt buộc kê khai tài sản công qua cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công. Trong đó, các đơn vị công lập không dùng ngân sách nhà nước để đầu tư cho các công trình sự nghiệp có tính chất kinh doanh.
Những món đầu tư xây dựng mua sắm tài sản phải tuân theo tiêu chuẩn định mức. Tuy nhiên, ông Thịnh cũng cho rằng vẫn có trường hợp dôi dư, xuất phát từ nguyên nhân khách quan.
Lấy dẫn chứng, ông Thịnh cho hay, có công trình trung tâm hội nghị, thể thao, đó là những nơi phải đầu tư nhưng không thể sử dụng hết công suất, có khi 1 năm diễn ra vài sự kiện chính trị. Nếu không khai thác thường xuyên, công trình sẽ xuống cấp, nhưng Nhà nước không có nguồn vốn để bảo trì bảo dưỡng. Do vậy, trường hợp này vẫn phải cho khai thác theo hình thức cho thuê, liên kết, liên doanh.
Hay như một số cơ quan, đơn vị sự nghiệp, trong quá trình hoạt động thay đổi tổ chức bộ máy, sẽ thừa ra khoảng 1 - 2 phòng. Chả lẽ trong trụ sở lại thu 2 phòng. Vì vậy, trường hợp này được phép dùng tài sản vào mục đích kinh doanh, nhưng sẽ được quản lý chặt và công khai, kể cả giá cho thuê.
Nhằm chống thất thu ngân sách, Dự thảo luật mới sẽ siết chặt quản lý về kê khai. Theo đó, các đơn vị phải kê khai rõ phần tài sản nào dư thừa đem kinh doanh, liên kết, cho ai thuê, liên kết với ai, giá bao nhiêu; nguồn thu từ từng hoạt động này được bao nhiêu, chi thế nào…
Với các đơn vị nhà nước khác, Luật Quản lý sử dụng tài sản công cũng quy định, không được dùng ngân sách đầu tư, mua sắm vượt nhu cầu, định mức để dôi dư đem kinh doanh. Việc đầu tư mới phải được cơ quan tài chính cùng cấp phê duyệt định mức mới được đầu tư, mua sắm.
Thanh Hoa
