Là huyện miền núi, địa hình phức tạp, mặc dù đã có nhiều nỗ lực trong phát triển kinh tế nhưng người nông dân ở đây bao năm chưa tìm ra được “con đường thoát nghèo” bền vững. Từ khi Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM của Đảng và Nhà nước được phổ biến, Nho Quan như được tiếp sức để phát triển nông nghiệp, nông thôn.
Đa dạng cây, con
Để phá thế độc canh cây lúa, biến khó khăn thành lợi thế, khi thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp, Nho Quan xác định không tập trung vào chuyên canh một loại cây mà tiến hành trồng nhiều loại cây để phát huy được lợi thế vùng miền.
Do đó, định hướng của Nho Quan sẽ hình thành 3 vùng kinh tế, trong đó vùng cao, vùng bán sơn địa phát triển trồng trọt với cây trồng chính là cây công nghiệp, cây dược liệu, cây ăn quả, rau, củ, quả an toàn, cây lấy gỗ... Bên cạnh đó, huyện đẩy mạnh phát triển chăn nuôi theo hướng trang trại, gia trại với các vật nuôi chủ lực như trâu, bò, lợn, dê, gà và các con nuôi đặc sản như ong, lợn rừng, hươu. Vùng chiêm trũng phát triển trồng lúa; nuôi trồng thủy sản kết hợp với chăn nuôi thủy cầm.
Thông qua phong trào xây dựng NTM, Nho Quan đã đẩy mạnh phát triển cơ sở hạ tầng, giao thông, thủy lợi, phục vụ nhằm tạo nề tảng vững chắc để phát triển sản xuất đến tận thôn, xóm. Đến cuối năm 2018, toàn huyện đã tiếp nhận 5.755 tấn xi măng, làm được 33,8km/322 tuyến đường giao thông nông thôn.
Các xã cũng thực hiện quy hoạch lại các vùng sản xuất, tạo sự liên kết vùng sản xuất hàng hóa tập trung, đưa khoa học ứng dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất. Một số xã đã hình thành được các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung theo hướng hàng hóa như vùng chuyên canh cây công nghiệp (sắn, mía, dứa) ở xã Phú Long, Kỳ Phú, Cúc Phương; vùng chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi như trồng khoai sọ Yên Quang, nuôi thủy sản ở xã Thượng Hòa, Sơn Thành, Thanh Lạc, Phú Lộc, Văn Phú...
Trên tinh thần đó, huyện Nho Quan đẩy mạnh phát triển sản xuất gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn. Hiện nay, Nho Quan đang tập trung phát triển các ngành hàng chủ lực trong đề án tái cơ cấu nông nghiệp, mạnh dạn chuyển đổi, áp dụng các mô hình sản xuất nông nghiệp tiên tiến, gắn sản xuất với tiêu thụ và từng bước xây dựng nhãn hiệu nông sản.
Một số địa phương đã khẳng định được thương hiệu con nuôi đặc sản như xã Đồng Phong với mô hình Tổ hợp tác chăn nuôi gà thịt an toàn sinh học (chủ yếu là gà lai Đông Tảo). Với sự góp mặt của 12 thành viên, trung bình mỗi hộ nuôi 1.000-3.000 con gà/lứa.
Không chỉ mang lại giá trị kinh tế, Tổ hợp tác đi vào hoạt động đã tạo điều kiện giúp các thành viên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, thực hành chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học, ứng dụng các chế phẩm vi sinh nhằm tạo ra các sản phẩm an toàn, chất lượng, đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng. Đồng thời nâng cao ý thức cho người chăn nuôi về bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.
Tổ hợp tác chăn nuôi trâu bò xã Sơn Lai được thành lập năm 2018. Tổ hợp tác có 12 thành viên thuộc 3 thôn: Thôn Lược, thôn Giáp, thôn Vẽo, là hội viên nông dân. Hiện, Tổ hợp tác có đàn trâu, bò là 342 con. Hiện Tổ hợp tác hỗ trợ các thành viên đầu vào, đầu ra cho quá trình chăn nuôi. Hỗ trợ giống, vốn, kỹ thuật, nâng cao năng suất, chất lượng con nuôi. Mỗi tháng, Tổ hợp tác họp một lần để rút kinh nghiệm và đưa kế hoạch phát triển.
Nuôi trâu bò tập trung tại Tổ hợp tác Sơn Lai |
Hiện nay, huyện cũng đã thu hút được các doanh nghiệp vào phát triển sản xuất. Để làm được điều này, ngoài thông thoáng về chính sách, chủ chương, huyện còn đẩy mạnh tích tụ ruộng đất, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp làm ăn lâu dài, dễ dàng liên kết với người dân theo quy mô lớn.
Tiêu biểu là công ty TNHH Sữa dê Ninh Bình đã khảo sát quỹ đất để xây dựng chuỗi trang trại chăn nuôi kết hợp chế biến sữa, sản xuất phân vi sinh... Khi đơn vị này đi vào hoạt động góp phần gia tăng giá trị nông sản hàng hóa làm ra, hình thành và phát triển nhãn hiệu hàng hóa đặc trưng cho mỗi địa phương.
Tiếp tục phát triển theo hướng hàng hóa
Thời gian qua, huyện triển khai thí điểm các mô hình ứng dụng cơ giới hóa, công nghệ mới, nhằm giúp người nông dân tiếp cận với những cách thức canh tác tiên tiến, giảm giá thành sản xuất, song song với đó huyện triển khai tổ chức lại sản xuất, phát triển kinh tế hợp tác, tập trung nâng cao năng lực cho các đối tác tham gia trong chuỗi liên kết giữa doanh nghiệp-HTX, tổ hợp tác- nông dân. Đồng thời tiếp tục củng cố 30 HTX, tổ hợp tác nông nghiệp (hoạt động theo Luật HTX năm 2012) và 73 trang trại, 813 gia trại.
Năm 2018, có thêm 3 xã: Sơn Thành, Sơn Lai, Gia Thủy được công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới, nâng tổng số xã đạt chuẩn NTM của huyện lên 16/26 xã, đạt 61,5%; bình quân toàn huyện đạt 17,2 tiêu chí/xã, tăng 1,3 tiêu chí so với năm 2017
Theo lãnh đạo UBND huyện, thời gian tới, huyện tiếp tục đẩy mạnh phát triển sản xuất theo hướng hàng, tiếp tục sáp nhập các HTX nhỏ lẻ, giải thể những HTX hoạt động không hiệu quả nhằm nâng cao thu nhập, tích cực chỉ đạo đa dạng hóa mô hình theo lợi thế của từng vùng, tập trung đẩy nhanh tiến độ dồn điền, đổi thửa để huy động các doanh nghiệp đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp nông thôn...
Đối với các xã đăng ký về đích nông thôn mới năm 2019, huyện chủ động thực hiện các thủ tục liên quan, huy động mạnh mẽ sự tham gia của người dân, phối hợp chặt chẽ với cơ quan, đơn vị, các ban, ngành, đoàn thể được phân công chỉ đạo để triển khai theo đúng kế hoạch đề ra. Việc hoàn thành các mục tiêu trong nông thôn mới là điểm nhấn quan trọng mang lại những thay đổi tích cực về nông nghiệp, nông thôn của huyện.
Huyền Trang