Sáng nay, ngày 6/11, Quốc hội nghe Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Giáo dục đại học và tiến hành thảo luận những vấn đề còn có ý kiến khác nhau của dự án luật này.
 |
|
Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh (Đoàn Long An) |
Nói về vướng mắc, bất cập trong tổ chức bộ máy của đại học, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh (Đoàn Long An) cho biết, tại kỳ họp thứ 5, nhiều đại biểu Quốc hội đã phát biểu khẳng định bất cập ở đây không phải là sự tồn tại của đại học quốc gia hay đại học vùng mà là tổ chức bộ máy của những đại học này.
Nói rõ hơn, đại biểu này cho biết, tại Nghị quyết Trung ương 4 khóa VII năm 1993, mô hình đại học vùng được thành lập với 3 mục tiêu chính: giảm đầu mối quản lý và biên chế, dùng chung nguồn lực về cơ sở vật chất, tập trung đầu tư xây dựng đại học thành đại học mạnh. Đây là chủ trương rất đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta.
"Thực tế trong 24 năm qua cho thấy các mục tiêu trên đã không đạt được. Nguyên nhân có thể nói tóm lại là đại học bao gồm các trường đại học thành viên và được tổ chức 2 cấp, tức là đại học có bộ máy quản lý riêng của đại học và các trường thành viên có bộ máy quản lý riêng của mình. Quy định như vậy dẫn đến bộ máy chồng bộ máy", đại biểu này cho biết.
Điều này dẫn đến lãng phí nguồn lực và đây chính là nguyên nhân bất cập của mô hình sự cản trở phát triển của đại học mà nhiều lần sửa đổi luật vẫn chưa giải quyết được.
Đặc biệt, việc quy định trong đại học có các trường đại học khác làm cho cả bộ máy đại học chồng chéo, giảm hiệu lực, hiệu quả trong điều hành. "Như vậy, có thể thấy những bất cập, vướng mắc về tổ chức bộ máy của đại học đã được nhìn nhận từ nhiều năm qua và hiện nay vẫn đang là nút thắt quan trọng cần phải được sửa đổi để thực hiện tự chủ đại học và không thể muộn hơn", đại biểu này nhấn mạnh.
Theo đại biểu Anh, hiện nay chúng ta có Nghị quyết 19 khóa XII, Nghị quyết 56 của Quốc hội về cải cách tổ chức bộ máy và Nghị quyết 29 khóa XI về đổi mới giáo dục. Những chủ trương này phải được thể chế hóa trong luật để thực hiện việc tinh giản biên chế, cải cách tổ chức bộ máy hiệu lực, hiệu quả của các đơn vị sự nghiệp công lập, ngành giáo dục. Từ đó, giải quyết được việc chồng chéo, lãng phí nguồn lực, cơ sở vật chất tài. Trong đó, nếu giải quyết được mô hình này thì về tài chính sẽ tiết kiệm được khoảng 120 tỷ, ít nhất là 120 tỷ cho mỗi đại học nếu sắp xếp lại tổ chức.
Về những vấn đề cần quan tâm sửa đổi, tổ chức bộ máy đại học, các biểu này cho biết, các chuyên gia và tổ chức quốc tế, đặc biệt là ngân hàng quốc tế đã có báo cáo và có khuyến cáo nhận định: "Mô hình đại học 2 cấp như đại học quốc gia, đại học vùng chỉ tồn tại và có ở Việt Nam, không có ở nơi nào trên thế giới". Việc phân cấp như hiện tại không tận dụng đầy đủ lợi thế khiến cho tài năng, tri thức, năng lực hiện đang bị phân tán. Ngân hàng thế giới góp ý sửa đổi luật lần này nên sắp xếp lại các trường đại học thành viên nằm trong đại học, thống nhất một bộ máy tổ chức để phát triển thành một đại học đa lĩnh vực, tiến tới đào tạo và công nhận quốc tế.
Trước những bất cập, vướng mắc, mâu thuẫn trong tổ chức bộ máy của mô hình đại học đại biểu này đề ra hai phương án: Phương án 1, sửa đổi tổ chức bộ máy của đại học theo tinh thần Nghị quyết 19, Nghị quyết 56 của Quốc hội, theo đó đại học bao gồm các trường đại học thành viên, các trường đại học thành viên chịu sự quản lý trực tiếp, toàn diện của đại học, tức là tổ chức bộ máy một cấp.
Phương án 2, có thể giữ nguyên tổ chức bộ máy như luật hiện hành hoặc có thể sắp xếp tổ chức lại bộ máy của đại học hoặc có thể bỏ mô hình này.
Thy Lê
